Τεστ αίματος ανιχνεύει οκτώ είδη καρκίνου: Ο Έλληνας που το ανέπτυξε στο protothema.gr

«Το τεστ αίματος που θα ανιχνεύει πρώιμα τον καρκίνο, θα είναι διαθέσιμο, αργά ή γρήγορα, στον κόσμο, ελπίζω από τη δική μου ερευνητική ομάδα. Θα είμαστε όμως έτοιμοι να ακούσουμε ότι η ανάλυση αίματος έδειξε, εκτός από τα τριγλυκερίδια ή τη χοληστερίνη, ότι θα εμφανίσουμε καρκίνο;». 

Το ερώτημα δίνει τροφή για σκέψη και πολλή συζήτηση, πολύ δε περισσότερο όταν διατυπώνεται από τον δημιουργό του CancerSEEK, του τεστ αίματος που θα ανιχνεύει πρώιμα τον καρκίνο, τον καθηγητή Ογκολογίας και Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου John Hopkins Kimmel Cancer Center στο Μέριλαντ της Βαλτιμόρης των Ηνωμένων Πολιτειών,  κ. Νικόλα Παπαδόπουλο. Διότι εάν αναλογιστεί κάποιος ότι η νόσος ακόμη και ως σκέψη αποτελεί εφιάλτη για πολλούς και η διάγνωσή της βαραίνει τη ζωή και την ψυχολογία του ασθενή, αντιλαμβάνεται ποιοι προβληματισμοί και διλλήματα γεννώνται με αφορμή τη δημιουργία της εξέτασης. 

«Από την άλλη, για μας τους επιστήμονες το πιο σημαντικό πράγμα στην καταπολέμηση του καρκίνου είναι ο πρώιμος εντοπισμός του. Όταν εντοπιστούν νωρίς τα συμπτώματα, η ζωή του ατόμου δεν παρατείνεται απλώς, αλλά σώζεται, η μάχη με τον καρκίνο κερδίζεται. Οπότε ένα τέτοιο τεστ είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα στην αντιμετώπιση του καρκίνου» λέει ο Δρ Παπαδόπουλος. 

To τηλεφωνικό ραντεβού με τον καθηγητή που «σφραγίζει» με την έρευνά του μια πολύ ελπιδοφόρα ανακάλυψη, ήταν πολύ πρωινό – τουλάχιστον για εκείνον. «Ξυπνώ στις 5.30πμ. Είμαι πρωινός τύπος. Σε λίγο πρέπει να είμαι στην Ιατρική Σχολή και στο νοσοκομείο» λέει με ζωντάνια. Θα παραμείνει εκεί για περίπου 10 με 12 ώρες, ασχολούμενος με το ερευνητικό, διδακτικό, κλινικό του έργο. «Αυτές είναι οι συνθήκες εργασίας μου. Αλλά, ξέρετε, μερικές φορές αισθάνομαι ότι λανθασμένα την ονομάζω εργασία – στην πραγματικότητα νομίζω ότι ασχολούμαι με το χόμπι μου, με κάτι που μου αρέσει πάρα πολύ. Κι όταν απολαμβάνεις αυτό που κάνεις, είσαι πάντα καλά και προχωράς, δημιουργείς, αφήνεις το αποτύπωμά σου» εξηγεί, αναφερόμενος στην καθημερινότητά του τα τελευταία 32 χρόνια - από όταν βρέθηκε για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες, για μεταπτυχιακές σπουδές, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ. 

«Υποτίθεται ότι θα έμενα δύο χρόνια για την απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος (master). Αυτό ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Αλλά τελικά έμεινα για πολύ» λέει γελώντας. 

Το ενδιαφέρον για τη γενετική ήταν η αφετηρία για τη συναρπαστική ερευνητική διαδρομή του στις ΗΠΑ: «O καρκίνος είναι γενετική ασθένεια, ακόμη και ο μη κληρονομικός, εφόσον σήμερα ξέρουμε πως γίνονται μεταλλάξεις. Προσωπικά με ενδιέφερε πολύ να ερευνήσω αυτό το πεδίο και ακόμη περισσότερο να διαπιστώσω εάν μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι ανακαλύψεις της γενετικής στη θεραπεία ή τη διάγνωση της νόσου». 

Είχε την τύχη και τη χαρά, όπως λέει, να συμβάλλει σε αυτό, δηλαδή στη χαρτογράφηση της γενετικής βάσης του καρκίνου. Ανακάλυψε γονίδια που είναι «υπεύθυνα» για τον κληρονομικό καρκίνο του παχέος εντέρου καθώς και γονίδια για τον καρκίνο του εγκεφάλου. «Πλέον κάποιες ανοσοβιολογικές θεραπείες για τον καρκίνο του παχέος εντέρου που χορηγούνται σε ασθενείς έχουν βασιστεί στην ανακάλυψή μου» λέει. 

Το τεστ για τη διάγνωση του καρκίνου είναι αντικείμενο σκέψης και μελέτης για τον κ. Παπαδόπουλο περίπου 20 χρόνια. «Και δεν είναι ατομική υπόθεση. Χρειάστηκαν πολλά επιτεύγματα από πολλούς ανθρώπους για να φτάσουμε σε αυτό το στάδιο» εξηγεί, προσθέτοντας πως «έτσι προχωρά η επιστήμη. Ο επιστήμονας έχει πολλές σκέψεις και ιδέες στο μυαλό του, πρέπει να έχει κι έναν σκοπό και να εργάζεται προσηλωμένος προς την υλοποίησή του. Ξέρετε, ένας επιστήμονας κάνει πολλές ερευνητικές προσεγγίσεις μέχρι να καταλήξει σε αυτή τη μία που θα είναι σωστή και θα τον οδηγήσει κάπου». Κι αναφέρει χαρακτηριστικά πως μόνο το 10% των πειραμάτων του πετυχαίνουν! 

Το CancerSEEK δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Όμως πλέον, το αποτέλεσμα τον ανταμοίβει για κάθε αποτυχία. «Είναι ένα μη επεμβατικό τεστ αίματος. Το τεστ ανιχνεύει συνδυασμένα το DNA που κυκλοφορεί στο αίμα αλλά και οκτώ πρωτεϊνικούς βιοδείκτες, που συνδέονται με τον καρκίνο. Ο συνδυασμός αυτός επιτρέπει στο τεστ να έχει μεγαλύτερη ακρίβεια σε σχέση με το τεστ που ανιχνεύει μόνο το γενετικό υλικό» εξηγεί ο καθηγητής.  Το τεστ δοκιμάσθηκε σε 1.005 ασθενείς με διαγνωσμένους, μη μεταστατικούς καρκίνους (σταδίου ένα έως τρία) των ωοθηκών, του ήπατος, του στομάχου, του παγκρέατος, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου, των πνευμόνων και του μαστού, οι οποίοι δεν είχαν εξαπλωθεί σε άλλα όργανα. Το τεστ ανίχνευσε κατά μέσο όρο περίπου το 70% αυτών των καρκίνων, με ποσοστά επιτυχίας που κυμαίνονταν ανάλογα με το στάδιο και το είδος καρκίνου από το 33% έως το 98%. 

Το στοίχημα βεβαίως τώρα είναι η κυκλοφορία του στην αγορά. «Το τεστ δεν είναι ακόμη έτοιμο για κλινική χρήση. Γίνονται κλινικές δοκιμές σε 50.000 ανθρώπους χωρίς καρκίνο, για να διαπιστώσουμε την πραγματική χρησιμότητά του. Οι μελέτες θα ολοκληρωθούν σε περίπου πέντε χρόνια». 

Ο ίδιος, βεβαίως, παραδέχεται πως βρίσκεται ήδη σε άλλα ερευνητικά μονοπάτια: «;Eχω πολλές ιδέες. Μόνο όταν πεθάνω θα εκλείψουν και οι ιδέες που προσπαθώ να υλοποιήσω» λέει χαρακτηριστικά. Μέχρι… τότε, όμως, προσθέτει, θα συνεχίζει να απολαμβάνει το 12ωρο στο John Hopkins Kimmel Cancer Center και να σχεδιάζει τα ετήσια ταξίδια του στην Ελλάδα. Επιστρέφει για χάρη των δικών του στη Θεσσαλονίκη αλλά και στην Αθήνα για να συναντά τον παιδικό του φίλο και κουμπάρο, τον ηθοποιό Βλαδίμηρο Κυριακίδη. «Κι επιστρέφω συχνά μαζί με τον γιο μου. Είναι 21 χρόνων κι ασχολείται με τη μουσική» λέει κι εξηγεί πως δεν πρόκειται μόνο για διακοπές, αλλά για ταξίδι ζωής: «Θέλω να καταλάβει τι σημαίνει να είσαι Έλληνας, να καταλάβει γιατί είμαι περήφανος που είμαι Έλληνας».