Το FBI για την υπόθεση Novartis: Με ταξίδια και αμοιβές δωροδοκούσε γιατρούς η εταιρεία

Τα τέσσερα σχέδια δωροδοκίας Ελλήνων γιατρών από τη Novartis αποκαλύπτει το FBI μέσω του μακροσκελούς εγγράφου του Ομοσπονδιακού Γραφείου Ερευνών του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ με ημερομηνία 13 Δεκεμβρίου 2017 και αποδέκτη την εισαγγελέα διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη. Στο έγγραφο αυτό, που περιλαμβάνεται στη δικογραφία που έχει διαβιβαστεί στη Βουλή, ως πυλώνες του προγράμματος χρηματισμού της φαρμακοβιομηχανίας οι αμερικανικές αρχές αναφέρουν ότι οι χρηματισμοί έλαβαν χώρα μέσω 1) συνεδρίων και πολυτελών ταξιδιών, 2) ηλεκτρονικών πάνελ, γ) εικονικών τιμολογίων και 4) απευθείας πληρωμών στους γιατρούς. 

Το σχέδιο επίτευξης περισσότερων συνταγογραφήσεων της Novartis μέσω παράνομων πρακτικών, «έτρεχε» ο ένας από τους δυο βραχίονες της πολυεθνικής, η εταιρεία Sandoz. Η εταιρεία πλήρωνε στους γιατρούς τα έξοδα εγγραφής τους σε συνέδρια και τους κάλυπτε τα έξοδα σε σαββατοκύριακα ψυχαγωγίας στο εξωτερικό με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι οι ίδιοι αποδέχονταν την πρόταση της να συνταγογραφήσουν περισσότερα σκευάσματα της.

Ως τέτοιο ταξίδι περιγράφεται και η αποστολή 50-60 Ελλήνων γιατρών το 2011 σε συνέδριο στη Νέα Υόρκη με όλα τους τα έξοδα να καλύπτονται από πιστωτική κάρτα της εταιρείας. Σε μία άλλη περίπτωση, 120 γιατροί ταξίδεψαν μέχρι το Κιότο της Ιαπωνίας απολαμβάνοντας διακοπές επτά ημερών αφού δεν παρακολούθησαν το συνέδριο αλλά έλαβαν την τελευταία μέρα του το πιστοποιητικό παρακολούθησης! Το κόστος για την εταιρεία ανήλθε σε 5.000 ευρώ για κάθε συμμετέχοντα, ο οποίος είχε συνταγογραφήσει περισσότερες από 100 φορές για την Novartis, με τα 2.000 ευρώ να αφορούν στην ψυχαγωγία του.

Τα ηλεκτρονικά πάνελ ήταν ένα ακόμα πρόγραμμα ενίσχυσης των συνταγογραφήσεων της εταιρείας μέσω δωροδοκίας των γιατρών, οι οποίοι επιλέγονταν να συμμετάσχουν επί πληρωμή στη συγκέντρωση πληροφοριών για έρευνα προώθησης. Οι αντιπρόσωποι της εταιρείας «ενημέρωναν τους γιατρούς ότι θα έπαιρναν 500-1000 ευρώ για συγκεκριμένο αριθμό συνταγογραφήσεων φαρμάκων της Novartis. Ο μέσος όρος που πληρώνονταν σε κάθε γιατρό την φορά ήταν 500 ευρώ. Ο λόγος ήταν ότι τα 1000 ευρώ θα φάνταζαν ιδιαιτέρως μεγάλο και ύποπτο ποσό για έρευνα αγοράς. Η συνταγογράφηση για κάθε γιατρό ήταν ένας μέσος όρος 1,5 κουτιά». 

Στόχος της εταιρείας ήταν να δωροδοκηθούν 400 γιατροί. Αρχικά έλαβαν παράνομες πληρωμές 100 γιατροί και ακολούθησαν άλλοι 100. Η εταιρεία «διέκρινε ελκυστικούς(πρόθυμους) γιατρούς εφαρμόζοντας ένα σύστημα κατάταξης. Οι γιατροί χωρίζονταν σε κατηγορία Α, Β ή Γ με βάση τον αριθμό των ασθενών που κάθε γιατρός θεράπευε με φάρμακα της Novartis». Οπως αναφέρεται στο έγγραφο, «στην πρώτη κατηγορία ανήκαν οι γιατροί 'φίλοι' της Novartis, στη δεύτερη αυτοί που ήταν στη μέση και στην τρίτη, ανήκαν αυτοί που δεν ήταν φίλοι με την Novartis». Μάλιστα, όταν το 2009 η εταιρεία υποχρέωσε τους γιατρούς να της δώσουν τηλεφωνικούς αριθμούς ασθενών για να επικοινωνήσουν οι αντιπρόσωποί της και να επιβεβαιώσουν ότι λαμβάνουν φάρμακα της Novartis. 

Στα τέλη του 2013 η πλατφόρμα των ηλεκτρονικών πάνελ εγκαταλείφθηκε. Οι διευθυντές πωλήσεων της εταιρείας συνέτασσαν λίστες με τους γιατρούς που έπρεπε να πληρωθούν και η καταβολή των χρημάτων γινόταν πλέον απευθείας. Ολες οι παράνομες πληρωμές προς τους Ελληνες γιατρούς για τις υπηρεσίες συνταγογράφησης πραγματοποιούνταν μέσω του εταιρικού προγράμματος EXACTLY. Τα χρήματα αυτά στέλνονταν απευθείας από τα κεντρικά της Novartis στη Βασιλεία της Ελβετίας. 

Ομως τα αποδεικτικά στοιχεία έπρεπε να καταστραφούν. Για το λόγο αυτό η Novartis είχε εκπονήσει το σχέδιο των «καθαρών ημερών». Επρόκειτο για οδηγίες προς τους εργαζόμενους ώστε να καταστρέψουν συγκεκριμένα έγγραφα από το εταιρικό πληροφοριακό σύστημα. Στην αρχή οι «καθαρές μέρες» πραγματοποιούνταν μία φορά τον χρόνο και στη συνέχεια επεκτάθηκαν σε δύο και τρεις. «Οι διευθυντές του τμήματος πληροφορίας της τεχνολογίας πήγαιναν από γραφείο σε γραφείο και κατηύθυναν τους εργαζόμενους στην καταστροφή συγκεκριμένων στοιχείων... Οι εργαζόμενοι παρέλαβαν ένα ηλεκτρονικό μήνυμα με τον τίτλο 'καθαρή μέρα' από το τμήμα τεχνολογίας και πληροφορίας της Ελλάδας. Οι καθαρές μέρες έτρεχαν στην Ελλάδα έως τον Ιούλιο του 2017. Το θέμα της εκκαθάρισης είχε να κάνει με έγγραφα σχετιζόμενα με τις πληρωμές γιατρών».