Προτομή του αγωνιστή της Δημοκρατίας, Νικηφόρου Μανδηλαρά στο υπουργείο Δικαιοσύνης

Προτομή του συνήγορου υπεράσπισης στην υπόθεση «ΑΣΠΙΔΑ», Νικηφόρου Μανδηλαρά πρόκειται να τοποθετηθεί στον προαύλιο χώρο του κτιρίου του υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τον μυστηριώδη θάνατό του ένα μήνα μετά το πραξικόπημα των συνταγματαρχών τον Απρίλιο του 1967. Με απόφαση του αρμόδιου υπουργού, Σταύρου Κοντονή, ανατέθηκε στον γλύπτη Χρήστο Λαζαράκη, έναντι του ποσού των 12.500ευρώ, η φιλοτέχνηση της προτομής του αγωνιστή της Δημοκρατίας και προσωπικού φίλου του Ανδρέα Παπανδρέου, που υπερασπίστηκε τα ατομικά δικαιώματα και τις συνταγματικές ελευθερίες των διωκόμενων για τα φρονήματα τους πολιτών στη μετεμφυλιακή Ελλάδα.

Ηταν η χρονιά του 1974 όταν ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποιεί τους παρακάτω στίχους του Αλέκου Παναγούλη στη μνήμη του ιδρυτικού μέλους της Ενωσης Δημοκρατικών Δικηγόρων Ελλάδος Νικηφόρου Μανδηλαρά: «Μαθαίνοντας τον θάνατό σου δεν μπόρεσα να κλάψω. Στριφογύριζα στο κρεβάτι του νοσοκομείου. Θυμόμουνα την τελευταία μας συνάντηση. Δε θα τολμήσουν, έλεγες. Δεν έχουν άλλο δρόμο, σ’ απαντούσα. Αυτός ο δρόμος θά `ναι ο τάφος τους, φώναζες με πίστη. Ναι, Νικηφόρε, θά `ναι ο τάφος τους. Αυτή την υπόσχεση σου δίνουμε αντί για μνημόσυνο».

Οι αγορεύσεις του Νικηφόρου Μανδηλαρά στα στρατοδικεία της εποχής αποτελούν παρακαταθήκη για τον δικηγορικό κόσμο και την ελληνική Δικαιοσύνη. Η προσκόμιση δε, στη δίκη του «ΑΣΠΙΔΑ» ψυχιατρικής γνωμάτευσης, βάσει της οποίας ο μετέπειτα πραξικοπηματίας Γεώργιος Παπαδόπουλος έπασχε από σχιζοφρένεια, αποτελεί την κορυφαία στιγμή της πολύκροτης αυτής υπόθεσης εξοργίζοντας τους Απριλιανούς. Για την ιστορία, ο ψυχίατρος που εξέδωσε τη συγκεκριμένη γνωμάτευση βρέθηκε απαγχονισμένος στην κλινική του την 21η Απριλίου.

Ο αριστερός νομικός γεννήθηκε το 1928 στην Κόρωνο Νάξου. Εντάσσεται στην ΕΠΟΝ στην Κατοχή και είναι από πολύ νωρίς στις λίστες των Κομμουνιστών στους φακέλους πολιτικών φρονημάτων, που διατηρούσαν οι αρχές ασφαλείας της εποχής. Το 1960 παρίσταται ως δικηγόρος υπεράσπισης στη δίκη 42 ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ, μεταξύ των οποίων και ο Χαρίλαος Φλωράκης, που καταδικάζονται σε βαριές ποινές για κατασκοπεία. Εναν χρόνο αργότερα θέτει βουλευτική υποψηφιότητα στις Κυκλάδες, ως ανεξάρτητος – συνεργαζόμενος με το ΠΑΜΕ (Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο. Το 1963 αν και ο Νικηφόρος Μανδηλαράς επιθυμούσε να πολιτευτεί με την Ενωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου κάτι τέτοιο δεν έγινε χωρίς όμως ο ίδιος να απομακρύνεται πολιτικά από το κόμμα και την οικογένεια Παπανδρέου.

Στις 14 Νοεμβρίου 1966 ξεκινά στο Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών η μεγάλη δίκη των 28 αξιωματικών, που κατηγορούνται για τη σύσταση της μυστικής οργάνωσης «ΑΣΠΙΔΑ» (από τα αρχικά των λέξεων-Αξιωματικοί Σώσατε Πατρίδα, Ιδανικά, Δημοκρατία, Αξιοκρατία). Ως ηγέτης αυτής της συνωμοτικής οργάνωσης υποδεικνύεται ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ο Νικηφόρος Μανδηλαράς παρίσταται ως συνήγορος υπεράσπισης στη δίκη, που διαρκεί 100 ημέρες και αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστικό πρόσωπο. Η προσκόμιση της ψυχιατρικής γνωμάτευσης για την διανοητική κατάσταση του Γεωργίου Παπαδόπουλου τον θέτει στο στόχαστρο των συνταγματαρχών. Ξημερώματα της 21ης Απριλίου και ενώ τα τανκς έχουν βγει στους δρόμους της Αθήνας ο 39χρονος δικηγόρος αναζητά τρόπο διαφυγής ώστε να μην συλληφθεί από την Χούντα.

Αλλάζει συνεχώς κρησφύγετα πριν επιβιβαστεί τελικά στο πλοίο «RITA V» με προορισμό την Αμμόχωστο. Στις 22 Μαΐου 1967 η σωρός του Νικηφόρου Μανδηλαρά εντοπίζεται από ψαράδες στην παραλία Γεννάδι της Ρόδου. Η κηδεία του γίνεται με συνοπτικές διαδικασίες παρουσία ελάχιστων κοντινών του προσώπων αλλά πλήθους ανδρών της χωροφυλακής. Οι αρμόδιες αρχές κάνουν λόγο για πνιγμό όμως η οικογένειά του και η κοινή γνώμη είναι πεπεισμένη ότι δολοφονήθηκε. Το 1986, 29 ολόκληρα χρόνια μετά το θάνατό του, το Συμβούλιο Εφετών χαρακτηρίζει ως ανθρωποκτονία εκ προθέσεως το θάνατο του Νικηφόρου Μανδηλαρά, κατονομάζοντας ως ηθικούς αυτουργούς τα μέλη της Χούντας, Κωνσταντίνο Παπαδόπουλο(αδερφό του Γεωργίου Παπαδόπουλου) και Ιωάννη Λαδά αλλά η υπόθεση τίθεται τελικώς στο αρχείο.



Δείτε ΕΔΩ την απόφαση