Σταμάτης Κριμιζής: Καλά, αυτός τους κατάλαβε νωρίς...

Σε βαθύτατη διοικητική -ή ακόμη και υπαρξιακή- κρίση περιήλθε ο Ελληνικός Διαστημικός Οργανισμός (ΕΛΔΟ), παρόλο που διανύει μόλις τη βρεφονηπιακή ηλικία του. Η γεμάτη αγανάκτηση, πικρία και απογοήτευση επιστολή παραίτησης του πρώτου προέδρου του ΕΛΔΟ, καθηγητή και ακαδημαϊκού Σταμάτη Κριμιζή, κατέδειξε ένα μείζον πολιτικό ζήτημα, όχι μια παιδική ασθένεια. Απεναντίας, οι βαριές καταγγελίες του δρος Κριμιζή είναι η διάγνωση μιας ενδημικής νόσου των εν Ελλάδι θεσμικών φορέων: της κοτζαμπάσικης, αναξιοκρατικής, παρανοϊκής τακτικής που παγίως εφαρμόζουν οι κυβερνώντες, με τον εξοστρακισμό των άξιων και το βόλεμα ημετέρων.

Το «follow the money», η πιο βαριά από τις εκφράσεις που περιέλαβε στην επιστολή του ο Σταμάτης Κριμιζής, αφήνοντας υπόνοιες ακόμη και για οικονομικής φύσης μαγειρέματα, δίνει το μέτρο όλων των στρεβλών και φαύλων που ο ίδιος διαπίστωσε στις 4 εβδομάδες της θητείας του ως προέδρου του ΕΛΔΟ. Με την αποχώρησή του η ελληνική NASA χάνει μια ευκαιρία, ίσως τη μοναδική που θα είχε, να μη δικαιώσει όλους όσοι αντιμετώπισαν τη διαστημική ενεργοποίηση της Ελλάδας ως ανέκδοτο.

Η ακτινοβολία της προσωπικότητας του Σταμάτη Κριμιζή ήταν ενδεχομένως το πιο πολύτιμο «asset» (περιουσιακό στοιχείο, πλεονέκτημα), όπως έλεγε σε άλλες εποχές ο πρωθυπουργός για κάποιον από τους διακεκριμένους συνεργάτες του. Ομως, το αυτοτρολάρισμα του ΕΛΔΟ άρχισε ήδη πρoτού η θύρα του οργανισμού σταματήσει να δονείται από τον βρόντο της παραίτησης Κριμιζή.

Ο διάδοχός του, ο εφεξής πρόεδρος του Δ.Σ. στον ΕΛΔΟ, Χριστόδουλος Πρωτοπαπάς, υποκλίνεται στην υπερκόσμια σοφία του Αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτη. Και συνεπαρμένος από το μεγαλείο ενός ηλιοβασιλέματος στον Ναό του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο του Σουνίου, ο Κύπριος διευθύνων σύμβουλος της Hellas Sat/Arab Sat αποκαλεί «κουφάλες» και επί της ουσίας πιθήκους τους Ευρωπαίους γενικώς. Παρεμπιπτόντως, το ηθικό και νόμιμο της διατήρησης αμφοτέρων των θέσεων από τον κ. Πρωτοπαπά, δηλαδή της διοίκησης ενός κρατικού (ΕΛΔΟ) και ενός ιδιωτικού οργανισμού (Hellas Sat) με παρεμφερή ή και ανταγωνιστική δραστηριότητα, είναι ζήτημα προς συζήτηση.

Σε αντίστιξη, ενώπιον του Σταμάτη Κριμιζή υποκλίνεται, κατ’ επανάληψη η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, αναγνωρίζοντάς του απαράμιλλα επιτεύγματα στη διάρκεια μιας ολόκληρης ζωής, αφιερωμένης στον αγώνα για την κατάκτηση του Διαστήματος και την πρόοδο του ανθρώπινου πολιτισμού.

Οι πολλαπλές και εξαιρετικά σημαντικές βραβεύσεις του, το γεγονός ότι επί προεδρίας Μπιλ Κλίντον του προτάθηκε να αναλάβει τη διεύθυνση της NASA, πρόταση την οποία απέρριψε μόνο και μόνο για να παραμείνει ενεργός ερευνητής, είναι ελάχιστα από τα «παράσημα» που λειτουργούν ως τροχιοδεικτικά για το επιστημονικό βεληνεκές του καθηγητή.

Συγκριτικά με άλλους σημαντικούς Ελληνες που ηττήθηκαν από τις ιδιομορφίες του ελληνικού κράτους ο Σταμάτης Κριμιζής γλίτωσε σχετικά φτηνά, απλώς με λίγη λάσπη από τους (πρώην) συνεργάτες και τους διαδόχους του στην ηγεσία του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού.

Οπως επαναλαμβάνει ο ίδιος συνεχώς στις ομιλίες του ανά τον κόσμο, θεωρεί θεμελιώδη ηθική αρχή την αριστεία και τη διαρκή αξιολόγηση ως εχέγγυο της αξιοκρατίας. Αυτή είναι κατά την άποψή του η συνταγή της προόδου και της επιτυχίας, της ατομικής και της συλλογικής. Οπότε, αναλαμβάνοντας την προεδρία του ΕΛΔΟ ήταν νομοτελειακά προδιαγεγραμμένο ότι έθετε τον εαυτό του σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με τον τρόπο που ο ΣΥΡΙΖΑ αντιλαμβάνεται τη στελέχωση και τη διοίκηση των δημόσιων οργανισμών.

Κόντρα με τους διαδόχους

Οσο και εάν χάθηκε μέσα σε αντεγκλήσεις και διάφορα λεκτικά πυρά μεταξύ των εμπλεκομένων, πολιτικών και μη, στην κρίση που πλήττει τον νεοσύστατο ΕΛΔΟ, οι καταγγελίες του Κριμιζή φέρνουν στην επιφάνεια ένα ζήτημα ηθικής τάξης, σε πολιτικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο. Επιγραμματικά, στην επιστολή παραίτησής του αποκαλύπτει και στηλιτεύει πρακτικές αναξιοκρατίας, αδιαφάνειας, χειραγώγησης και κατ’ ουσίαν απαξίωσης του ίδιου ως προέδρου, αλλά και του οργανισμού. Καταρχάς, κόντρα σε ό,τι ισχύει διεθνώς, αλλά και κατά βάναυση παραβίαση της κοινής λογικής, με Υπουργική Απόφαση πέρασε σε επιλεγμένους διοικητικούς υπαλλήλους της Γενικής Γραμματείας του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης (δηλαδή σε πειθήνιους ημετέρους της κυβέρνησης) η διαχείριση όλων των διαστημικών προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού, στα οποία θα συμμετείχε ο ΕΛΔΟ. Κατά τα λεγόμενα του Σταμάτη Κριμιζή, πρόκειται για ένα κονδύλι περίπου 16 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, με την ανοχή των πολιτικών προϊσταμένων του στο αρμόδιο υπουργείο ΨΗΠΤΕ, ρόλο «Τσάρου του Διαστήματος», όπως χαρακτηριστικά τον αποκαλεί ο δρ Κριμιζής, είχε αναλάβει ο κ. Βασίλης Μαγκλάρας, γενικός γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων. Στο βιογραφικό του οποίου, μεταξύ άλλων παρεμφερών αξιωμάτων, ξεχωρίζει η θητεία του ως διευθυντή στο πολιτικό γραφείο της Θεοδώρας Τζάκρη. Την περίοδο που 2015-’16, όταν η πασοκογενής Μακεδόνισσα πολιτικός είχε διατελέσει υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, με ειδική αρμοδιότητα τα θέματα Βιομηχανίας στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ.

Επιδεικνύοντας πίστη και αφοσίωση στους πολιτικούς προϊσταμένους τους, τόσο ο κ. Μαγκλάρας όσο και ο κ. Πρωτοπαπάς αποπειράθηκαν να υποβαθμίσουν τις καταγγελίες του Σταμάτη Κριμιζή. Η αντεπίθεσή τους περιέλαβε αιχμές για υποτιθέμενη έλλειψη ζήλου εκ μέρους του πρώην προέδρου, αμφισβήτηση των εκτιμήσεών του για τις ρεαλιστικές δυνατότητες του ελληνικού διαστημικού προγράμματος κ.λπ. Χρειάστηκε μια δεύτερη επιστολή εκ μέρους του Στ. Κριμιζή, διά της οποίας ο καθηγητής καταλόγιζε «επιλεκτική μνήμη» στον κ. Μαγκλάρα, αποκαλύπτοντας ακόμη περισσότερες παρατυπίες. Σε ό,τι αφορά, δε, τον κ. Πρωτοπαπά, ο Κριμιζής περιορίζεται στο να υπενθυμίσει, τόσο στον διάδοχό του όσο και σε όσους επιλεκτικά το ξεχνούν ότι «δεν είμαι θεωρητικός αστροφυσικός, αλλά σχεδιαστής/κατασκευαστής διαστημικών οργάνων και αποστολών, και στη Γη και σε όλους τους πλανήτες, και επιπλέον ερμηνευτής με τους συνεργάτες μου των δεδομένων και ανακαλύψεων που προέκυψαν».

Από την πλευρά του ο κ. Νίκος Παππάς, ως καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός, παρενέβη στη διένεξη σχολιάζοντας, με διακριτικό σαρκασμό, ότι «προκαλεί έκπληξη η ταχύτητα με την οποία ο κ. Κριμιζής πρόλαβε, εντός 4 εβδομάδων, να αξιολογήσει και να κρίνει αμετάκλητα την προσπάθεια μιας χώρας για μια συντονισμένη εθνική στρατηγική στον τομέα του Διαστήματος». Και προχώρησε στην αναπλήρωση των κενών θέσεων στο Δ.Σ. του ΕΛΔΟ, ύστερα και από την παραίτηση του ο διευθύνοντος συμβούλου Κωνσταντίνου Πιλαφτσή.

Πλανητικές αποστολές χαμηλού κόστους

Υπό ιδανικές συνθήκες θα οφείλονταν θερμά συγχαρητήρια σε εκείνους που πρότειναν, όπως και σε αυτούς που ενέκριναν, την επιλογή του Σταμάτη Κριμιζή για τη θέση του πρώτου προέδρου του νεοσύστατου Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού. Ηταν ο απολύτως ενδεδειγμένος, ήταν ακριβώς ο άνθρωπος που με το επιστημονικό κύρος και τη διεθνή αναγνώριση θα μπορούσε να εγγυηθεί τη σοβαρότητα ενός πρωτόγνωρου εγχειρήματος, όπως είναι η θεσμική και οργανωμένη είσοδος της Ελλάδας, ως πλήρως ενεργού μέλους, στον τάχιστα αναπτυσσόμενο τομέα της διαστημικής τεχνολογίας. Υπό την καθοδήγηση του Κριμιζή, με την αξιοποίηση των γνωριμιών του -από τα υψηλά κλιμάκια της NASA έως τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά ινστιτούτα με τα οποία έχει πολλάκις συνεργαστεί στενά σε πολύ μεγάλα εγχειρήματα- θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν προσοδοφόρες για τη χώρα ευκαιρίες. Οπως έλεγε ο ίδιος ο δρ Κριμιζής, «στην Ελλάδα δεν μπορούμε να κατασκευάσουμε διαστημόπλοια. Μπορούμε όμως κάλλιστα να συμμετάσχουμε σε μια κοινή προσπάθεια, π.χ. σχεδιάζοντας όργανα, επιμέρους συστήματα ή παράγοντας λογισμικό». Η κατάληξη, ωστόσο, ήταν η αναμενόμενη, με έναν υπαινιγμό για κακοδιαχείριση με τον «ενδεχόμενο δόλο» της ιδιοτέλειας. «Δεν υπέπεσε κάτι ποινικά κολάσιμο στην αντίληψή μου, ούτε είναι δικός μου ρόλος να διερευνήσω κάτι τέτοιο. Θυμάμαι, όμως ότι στις ΗΠΑ, κατά τη διερεύνηση του σκανδάλου Watergate, η έκφραση που έγινε δημοφιλής ήταν το “follow the money”», έγραψε σιβυλλικά ο Σταμάτης Κριμιζής.

Αλλά ο λόγος που ο Σταμάτης Κριμιζής ήταν η ιδανική επιλογή για τον ΕΛΔΟ κατ’ ουσίαν έχει να κάνει με τη νοοτροπία του. Η οποία είναι βαθιά ελληνική, ριζωμένη στο περιβόητο πολυμήχανο Οδυσσέα και την ίδια στιγμή εντελώς με όλα τα πατροπαράδοτα ελαττώματα της κακώς εννοούμενης «ελληνοσύνης». Κατά βάση, ο Κριμιζής διέπρεψε με τη νοοτροπία του πάμπτωχου, του ξεγραμμένου μετανάστη, που έχει μόνο το μυαλό, την επιμονή, την εργατικότητα και την εφευρετικότητά του αντί άλλων κοινωνικών σωσιβίων. Σχεδόν από την αρχή της ζωής του, μεγαλώνοντας στα χρόνια της Κατοχής στον Βροντάδο της Χίου, σε μια πρακτικά μητριαρχική μικρο-κοινωνία, καθώς οι άντρες ήταν είτε ναύτες είτε μετανάστες, ο Σταμάτης έμαθε να κάνει πολλά με τα απολύτως ελάχιστα. Περίπου όπως έμαθε να φτιάχνει τις αυτοσχέδιες πασχαλινές ρουκέτες, για τις οποίες είναι παγκοσμίως διάσημες οι δύο «εμπόλεμες» ενορίες του Βροντάδου. Κάπως έτσι, λοιπόν, ο Κριμιζής, που επί της ουσίας γαλουχήθηκε σαν ορφανός από πατέρα και με την εντολή της μάνας να κυνηγά με πάθος την αριστεία, έφυγε από τη Χίο στα 18 του για να σπουδάσει στην Αμερική. Εκανε μεταπτυχιακά και διδακτορικό στην Αστροφυσική, μέχρι που έφτασε η στιγμή της συνάντησης με τον μέντορά του, τον γκουρού των αμερικανικών αποστολών στο Διάστημα, τον περίφημο Τζέιμς Βαν Αλεν. Ο ίδιος λέει ότι στάθηκε τρομερά τυχερός, καθώς η πιο δημιουργική φάση της ζωής του συντονίστηκε απόλυτα με την έκρηξη του ενδιαφέροντος για το Διάστημα, κυρίως από το μέσον της δεκαετίας του 1960 και εξής.

Παρ’ όλα αυτά, το μεγαλύτερο σοκ στη διαστημική κοινότητα ο Κριμιζής δεν το προκάλεσε με τις ευφυείς και κομψές συσκευές που επινοούσε και κατασκεύαζε. Το όνομα Κριμιζής ακούστηκε όταν κατάφερε να δώσει «ρέστα» -κατά κυριολεξία- στη NASA: Το 1996, σε μια ειδική τελετή, ο Σταμάτης «Τομ» Κριμιζής παρέδωσε στον τότε επικεφαλής της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας τραπεζική επιταγή με το (συμβολικό) ποσό επιστροφής των 3.6 εκατ. δολαρίων. Χάρη στη συνετή του διαχείριση και την ολοκληρωτική εξάντληση των διαθέσιμων πόρων, είχε καταφέρει να στείλει στο Διάστημα το διαστημόπλοιο NEAR (Near Earth Asteroid Rendezvous) δαπανώντας μόλις τα 112 εκατ. δολάρια από τα 150 εκατ. τα οποία είχε προϋπολογίσει η NASA για τη συγκεκριμένη αποστολή. Τα εγχειρήματα που διηύθυνε ο Κριμιζής από το Τμήμα Διαστήματος του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς του Μέριλαντ ολοκληρώνονταν πάντα σε κλάσμα του χρόνου που χρειάζονταν άλλα διαστημικά κέντρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το πασίγνωστο πρόγραμμα Discovery της NASA, αρχικού προϋπολογισμού 1 δισ. δολαρίων. Ο «μάγος» Κριμιζής το ολοκλήρωσε με λιγότερα από 450 εκατ. δολάρια.

Κατά συνέπεια, οι εργασίες του ίδιου και της ομάδας του έγιναν το απτό παράδειγμα του τριαδικού συνθήματος «ταχύτερα, καλύτερα, φθηνότερα». Μιας φιλοσοφίας που έδωσε τεράστια ώθηση στην ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας, αρχικά στις ΗΠΑ, αλλά πολύ γρήγορα σε όλο τον κόσμο.

Το τι θα μπορούσε να αξιοποιήσει και το τι τελικά έχασε η Ελλάδα με την παραίτηση του Κριμιζή εντοπίζεται εύκολα στις δηλώσεις της Μπάρμπαρα Μικούλσκι, μέλους της Αμερικανικής Γερουσίας και υπεύθυνης για την κρατική χρηματοδότηση των επιστημονικών και ερευνητικών αποστολών. Με άλλα λόγια, η Μικούλσκι, ως εκπρόσωπος των Δημοκρατικών του Μέριλαντ, χειριζόταν το «πορτοφόλι» της NASA επί σχεδόν 30 χρόνια, από το 1986 έως το 2016. Οπότε, ο λόγος της ως της Αμερικανίδας με την πιο μακροχρόνια παρουσία στην Εθνοσυνέλευση έχει μεγάλο ειδικό βάρος: «Ο Τομ (σ.σ. ο Σταμάτης Κριμιζής)», λέει η Μικούλσκι, «είναι ένας σπουδαίος επιστήμονας, είναι όμως και ένας εξίσου σπουδαίος ανθρωπιστής. Αυτά που εγώ έχω πετύχει ως γερουσιαστής, με την επιστήμη και τη NASA, επιτεύχθηκαν με τη δική του συνδρομή. Χάρη στον Τομ, που άνοιξε τον ανταγωνισμό για τις χαμηλού κόστους διαστημικές αποστολές, πήραμε πολύ περισσότερη επιστήμη ανά δολάριο. Τον τιμώ όχι μόνο για τη συμβολή του στην επιστημονική πρόοδο, αλλά και για τις καλύτερες υπηρεσίες που προσφέραμε στον Αμερικανό φορολογούμενο».

Εθισμένος στο Διάστημα

Υστερα από αυτό το επώδυνο ιντερμέδιο των 4 εβδομάδων της θητείας του ως προέδρου του ΕΛΔΟ και παρά τα 80 του χρόνια, ο Σταμάτης Κριμιζής δεν σκοπεύει να εγκαταλείψει την ενεργό επιστημονική δράση και να αγκυροβολήσει μόνιμα στην αγαπημένη του Χίο. Παρόλο που αυτό σημαίνει ότι τα τέσσερα εγγόνια από τους δύο γιους του στις ΗΠΑ θα εξακολουθήσουν να μην τον βλέπουν όσο συχνά θα ήθελαν, ο δρ Κριμιζής θα παραμείνει εθισμένος, ακμαίος, διψασμένος για την έξαψη που προσφέρουν οι μεγάλες ανακαλύψεις - ή, έστω, η προσδοκία και η προετοιμασία γι’ αυτές. Μετά την περιπέτεια του ΕΛΔΟ, ο Στ. Κριμιζής θα μπορέσει να αφοσιωθεί απερίσπαστος σε ένα από τα μεγάλα όνειρα της ζωής - και πιθανότατα στην τελευταία φιλόδοξη αποστολή της σταδιοδρομίας του. Στις 31 Ιουλίου του 2018 θα εκτοξευτεί -όχι από το Cape Sounion αλλά από το Cape Canaveral- το Parker Solar Probe, το πρώτο διαστημόπλοιο που στέλνει ο άνθρωπος προς ένα αστέρι, δηλαδή προς το κέντρο του πλανητικού μας συστήματος. Χάρη στις τεχνικές εμπνεύσεις, στις γνώσεις και την εμπειρία του Κριμιζή, το Parker Solar Probe θα φτάσει πιο κοντά από ποτέ, σε απόσταση «μόλις» 6,2 εκατ. χιλιομέτρων, στη διάπυρη επιφάνεια του Ηλιου και χωρίς να λιώσει από την κολασμένη θερμότητα. Κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τη διάρκεια ζωής των εφευρέσεων του Κριμιζή. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συσκευές που κατασκεύασε για το Voyager είχαν αρχικές προδιαγραφές για έναν τετραετή κύκλο λειτουργίας το πολύ. Ομως, ακόμη και σήμερα, 41 χρόνια μετά την εκτόξευσή του από τη Γη, το Voyager εξακολουθεί να περιφέρεται στις εσχατιές του πλανητικού μας συστήματος και να στέλνει αδιάκοπα και καθαρά το σήμα του στο αρχηγείο της NASA. Σχετικά με αυτό το πρόγραμμα, ο Κριμιζής λέει γελώντας: «Σε τέτοια πειράματα έπρεπε να χρησιμοποιήσεις τη βαρύτητα του ενός πλανήτη για να αυξήσεις την ταχύτητα του διαστημοπλοίου και να πας στον επόμενο. Αυτό είναι εφικτό μόνο κάθε 175 χρόνια. Και το 1977 ήταν μια μοναδική ευκαιρία. Ετσι, μπορώ να λέω ότι είμαι ο μοναδικός άνθρωπος που έχει πάει σε όλους τους πλανήτες. Γιατί αυτό δεν μπορεί να συμβεί ξανά, να έχεις τέσσερις πλανήτες με μία αποστολή».

Η καταστροφή του κόσμου

Κάτοχος επιστημονικών και ακαδημαϊκών τίτλων που προκαλούν δέος, με απέραντο ερευνητικό και συγγραφικό έργο, συνομιλητής Αμερικανών προέδρων, επίτιμος διευθυντής διαστημικών προγραμμάτων της NASA κ.λπ. κ.λπ. Μία από τις μεγαλύτερες τιμές που έχει περιποιηθεί η επιστημονική κοινότητα στον Σταμάτη Κριμιζή είναι η βάπτιση ενός αστεροειδούς με το όνομά του: από το 1999, ο Ελληνας ερευνητής του Διαστήματος έχει το δικό του άστρο με την ονομασία «8323 Krimigis». Ωστόσο, μια αφελής απορία είναι πώς δεν κατάφερε να διακρίνει τους οιωνούς, την προδιαγεγραμμένη πορεία του ως προέδρου του ΕΛΔΟ. Η ουσιαστική απάντηση στα «γιατί» τής τόσο άδοξα και πρόωρα τερματισθείσας θητείας του στον ΕΛΔΟ ίσως κρύβεται σε μια άλλη, φαινομενικά άσχετη εξομολόγηση του Σταμάτη Κριμιζή: «Είμαι ένας αισιόδοξος άνθρωπος. Πιστεύω ότι το ανθρώπινο γένος αργά ή γρήγορα καταφέρνει να συνειδητοποιήσει πού πρέπει να κατευθυνθεί προκειμένου να επιβιώσει ως κοινωνία. Επειδή η τεχνολογία κινείται με τον τρόπο που κινείται, βοηθά πάρα πολύ να δούμε πού πάμε προς το μέλλον.

Επί παραδείγματι, η υπόθεση της θέρμανσης της Γης και τι θα γίνει με το διοξείδιο του άνθρακα κ.λπ. νομίζω ότι αργά ή γρήγορα θα ελεγχθούν. Εάν δεν καταστρέψουμε τον εαυτό μας, δηλαδή εάν δεν γίνει κάποιος πυρηνικός πόλεμος ή δεν έχουμε την κακή τύχη να χτυπήσει τη Γη ένας τεράστιος αστεροειδής, όπως έχει γίνει στην ιστορία του πλανήτη - όχι της ανθρωπότητας. Τότε νομίζω το μέλλον θα είναι καλό. Και πλέον σήμερα η τεχνολογία μάς επιτρέπει να δούμε εάν υπάρχει η πιθανότητα σύγκρουσης της Γης με κάποιον αστεροειδή, οπότε μπορούμε να στείλουμε ένα διαστημόπλοιο για να αλλάξουμε κάπως την τροχιά του και να αποφύγουμε τη σύγκρουση. Η ανθρωπότητα μπορεί να αμυνθεί τώρα, ενώ οι δεινόσαυροι πριν από 60 εκατομμύρια χρόνια δεν μπορούσαν».

Απίστευτο βάσει της θετικής φιλοσοφίας του δρος Κριμιζή, αλλά κάποιες συγκρούσεις παραμένουν μοιραίες και ολωσδιόλου αναπόφευκτες ακόμη και σήμερα.



Παιδί ακόμα (δεύτερος από αριστερά) ετοιμάζεται με τους φίλους του για τον ρουκετοπόλεμο στον Βροντάδο. Από τότε ξεκίνησε και το ενδιαφέρον του για τις ρουκέτες

Βαρκάδα στη Χίο την εποχή της εφηβείας, λίγο προτού φύγει για σπουδές στην Αμερική

Από νεαρή ηλικία ξεχώρισε για το πάθος και την επινοητικότητά του

Με τον Τζέιμς Βαν Αλεν (αριστερά), πρωτοπόρο των διαστημικών ταξιδιών

Βράβευση από το Smithsonian για τη διά βίου προσφορά του στην επιστήμη