«Ιερός Πόλεμος» ανάμεσα σε Φανάρι και Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία

Στα άκρα οδηγήθηκε η κόντρα της Ρωσίας με το Φανάρι μετά την αναγνώριση του αυτοκέφαλου της ουκρανικής Εκκλησίας - καθώς η Εκκλησία της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι διακόπτει κάθε δεσμό με το Πατριαρχείο.

Επίσημη απάντηση από το Φανάρι δεν υπάρχει, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, η απόφαση της Μόσχας χαρακτηρίζεται ως μονομερής και το Πατριαρχείο θα συνεχίσει να μνημονεύει τον Πατριάρχη Μόσχας.

Σε ότι αφορά στους πιστούς από τη Ρωσία στην Ελλάδα θεωρητικά, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες τα νέα δεδομένα δεν τους «αγγίζουν», ωστόσο σε ότι αφορά στις Εκκλησίες της Κρήτης, των Δωδεκανήσων και σε μονές του Αγίου Ορους δεν θα μπορούν οι Ιεράρχες από τη Ρωσία να συλλειτουργούν γιατί θα πρέπει να πάρουν άδεια από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο οποίο ανήκουν οι Εκκλησίες των Νέων Χωρών. Η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών εξέδωσε ανακοίνωση όπου κάνει λόγο για «επιβουλή» του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην κανονιστική επικράτεια της Ρωσικής Εκκλησίας.

«Η αποδοχή διαλόγου με σχισματικούς και πρόσωπα στα οποία έχει επιβληθεί ανάθεμα από εκκλησία άλλης δικαιοδοσίας, η επιβουλή σε ξένα κανονιστικά όρια, η προσπάθεια αποποίησης δικών της ιστορικών αποφάσεων και υποχρεώσεων, όλα αυτά θέτουν το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως έξω από τα όρια του κανονιστικού πεδίου και προς μεγάλη μας λύπη κάνει πλέον για εμάς αδύνατη την επαφή της ευχαριστίας με τους ιεράρχες, τους πνευματικούς και τους πιστούς...».

Τονίζεται επίσης ότι «στο εξής και μέχρι την άρση των αντικανονικών αποφάσεων που πήρε το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως οι ιερείς του Πατριαρχείου Μόσχας είναι αδύνατο να συλλειτουργούν με τους κληρικούς της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και για τους πιστούς (αδύνατη) η συμμετοχή σε πράξεις λατρείας σε ναούς αυτής». Η ανακοίνωση αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της ρωσικής εκκλησίας.

Σύμφωνα πάντως με εκκλησιαστικούς κύκλους από το Φανάρι δεν πρόκειται για σχίσμα καθώς και το 1996 για το εσθονικό ζήτημα για 3 μήνες είχε διακοπεί η κοινωνία μεταξύ των δύο Εκκλησιών και μετά αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις. Σχολιάζοντας την σημερινή κατάσταση, οι ίδιες πληροφορίες επισημαίνουν ότι η η ιστορία έχει αποδείξει ότι τίποτα δεν είναι μόνιμο αν βρεθεί το σωστό το modus vivedi.

Το προηγούμενο διάστημα υπήρξε έντονο παρασκήνιο ανάμεσα σε δύο πλευρές, που είχε κορυφωθεί με την απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σύμφωνα με την οποία ο πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών, Κύριλλος, δεν θα μνημόνευε πλέον τον Οικουμενικό Πατριάρχη, Βαρθολομαίο. Στο πλευρό της Ρωσικής Εκκλησίας βρισκόταν και το Κρεμλίνο, που είχε ταχθεί υπέρ της διατήρησης της ενότητας.

Ωστόσο, οι αντιδράσεις της ρωσικής πλευράς δεν πτόησαν το Φανάρι, που προχώρησε στην αναγνώριση του αυτοκέφαλου της ουκρανικής Εκκλησίας κατά την πρόσφατη συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου, που συνεδρίασε το τριήμερο 9-11 Οκτωβρίου. Το Πατριαρχείο αποφάσισε επίσης να επαναφέρει τον Πατριάρχη Φιλάρετο και τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Λαέτιτς, ενώ απηύθυνε έκκληση προς τις εμπλεκόμενες πλευρές να αποφύγουν καταλήψεις Ναών, Μονών και περιουσιακών στοιχείων, καθώς και να απέχουν από κάθε πράξη βίας και εκδικητικότητας.

Η μεγαλύτερη ρήξη στη σύγχρονη ιστορία της Ορθοδοξίας

Η απάντηση της Ρωσικής Εκκλησίας και η απόφασή της να διακόψει κάθε δεσμό αποτελεί το μεγαλύτερο ρήγμα που έχει εκδηλωθεί στη σύγχρονη ιστορία της Ορθοδοξίας. Ο επικεφαλής του Τμήματος Δημοσίων Σχέσεων της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρωσίας, Μητροπολίτης Ιλαρίων, δήλωσε ότι η Ιερά Σύνοδος, που συνεδρίασε στο Μινσκ της Λευκορωσίας, έκρινε ότι είναι αδύνατον πλέον να συνεχιστούν οι επαφές με την Κωνσταντινούπολη, ανακοινώνοντας με αυτόν τον τρόπο την de facto διακοπή των σχέσεων των δύο εκκλησιών.

«Στη σημερινή συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου, ελήφθη η απόφαση να σταματήσει πλήρως κάθε επικοινωνία με το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης. Ήταν μια επιβεβλημένη απόφαση, όμως, η Ιερά Σύνοδος δεν μπορούσε να λάβει άλλη απόφαση καθώς η λογική των πρόσφατων ενεργειών του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης οδηγούσε σε αυτό», τόνισε ο Μητροπολίτης Ιλαρίων.

Ο Μητροπολίτης εξέφρασε την ελπίδα να αλλάξει απόφαση το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης στο θέμα του αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Εκκλησίας. Λίγο νωρίτερα, ο πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών είχε εκφράσει την ελπίδα να μείνει ενωμένη η Ορθόδοξη Εκκλησία και να ξεπεράσει τις δυσκολίες.