Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: Η Ελλάδα πρέπει να ενσωματώσει τους πρόσφυγες

Μιλώντας στο protothema.gr η Επίτροπος Μιγιάτοβιτς υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί πλέον χώρα διέλευσης, αλλά χώρα προορισμού προσφύγων και μεταναστών και ζητεί ταχεία αποσυμφόρηση των hotpsots στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και άμεση βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης σε αυτά.

Παράλληλα η Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα τονίζει ότι τα χρήματα που έχουν δοθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση προς την Ελλάδα αποτελούν επίδειξη έμπρακτης αλληλεγγύης και υπάρχουν τα αρμόδια θεσμικά όργανα που διερευνούν αν αυτά τα κεφάλαια χρησιμοποιήθηκαν από τις ελληνικές αρχές για τους σκοπούς που διατέθηκαν.


Πώς θα περιγράφατε την κατάσταση στα κέντρα υποδοχής στη Λέσβο, τη Χίο και στα άλλα νησιά του ανατολικού Αιγαίου;

Η κατάσταση έχει αλλάξει από τότε που επισκέφθηκα το κέντρο υποδοχής στη Μόρια της Λέσβου υπό την έννοια ότι η κυβέρνηση έχει αρχίσει να μεταφέρει μετανάστες στην ηπειρωτική χώρα, κάτι που αποτελεί ένα καλό βήμα. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, οι μετανάστες συνεχίζουν να φτάνουν και ο υπερπληθυσμός και οι κακές συνθήκες διαβίωσης παραμένουν σημαντικά και σοβαρά προβλήματα. Με την έλευση του χειμώνα η ανάγκη να επιταχυνθεί η αποσυμφόρηση των νησιών και να βελτιωθούν οι συνθήκες υποδοχής στα hotspots γίνεται ακόμα πιο επείγουσα. Είναι επίσης καιρός να επανεξετάσουμε την πολιτική γεωγραφικών περιορισμών που προκάλεσε αυτή την κατάσταση στα νησιά.


Η μαζική μετανάστευση δεν είναι κάτι νέο για την Ελλάδα. Τη δεκαετία του 1990 υπήρξε μεγάλη εισροή μεταναστών, κυρίως από το Βαλκάνια χωρίς καμία ουσιαστική βοήθεια. Ποια είναι η διαφορά με το 2018;

Αυτό που βλέπω σήμερα είναι η ευαισθητοποίηση των ελληνικών αρχών σχετικά με την ανάγκη να παρέχουν όχι μόνο βοήθεια και στέγαση στους μετανάστες αλλά επίσης να εστιάζουν σε μεσομακροπρόθεσμες πολιτικές που μπορούν να τους βοηθήσουν να ενταχθούν στη χώρα. Η Ελλάδα δεν είναι πλέον χώρα διέλευσης, αλλά χώρα προορισμού.


Από το 2015 μέχρι σήμερα η Ελλάδα έλαβε περισσότερα από 541 εκατομμύρια ευρώ, μόνο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και περισσότερα από 200 εκατομμύρια από διμερή βοήθεια. Πού πήγαν τα χρήματα;

Δεν είμαι σε θέση να εκτιμήσω τον τρόπο με τον οποίον δαπανήθηκαν τα χρήματα. Υπάρχουν άλλα θεσμικά όργανα που διερευνούν αυτό το ζήτημα και πρέπει να περιμένουμε τα αποτελέσματα (των ερευνών).


Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) διεξάγει έρευνα σχετικά με πιθανή κακοδιαχείριση ευρωπαϊκών πόρων που δόθηκαν στο Υπουργείο Άμυνας για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης χιλιάδων μεταναστών. Κατά τη γνώμη σας η Ελλάδα χρησιμοποιεί με ορθό τρόπο τα χρήματα;

Όπως και είπα λίγο πριν, η εν εξελίξει έρευνα θα δείξει εάν αυτά τα κεφάλαια χρησιμοποιήθηκαν για τους σκοπούς για τους οποίος διατέθηκαν. Αυτά τα χρήματα αποτελούν την έκφραση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, η οποία μπορεί να λάβει και άλλες μορφές όπως η διευκόλυνση της επανένωσης οικογενειών (προσφύγων και μεταναστών) και η μετεγκατάσταση κάποιων εξ αυτών σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Αυτό το είδος αλληλεγγύης είναι επίσης πολύ αναγκαίο.


Τους τελευταίους μήνες όλο και περισσότεροι πρόσφυγες διασχίζουν τα χερσαία σύνορα με την Τουρκία. Δεδομένου ότι η «Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας» (σ.σ όπως ονομάζεται επισήμως η «Συμφωνία» του 2016 για την επαναπροώθηση στη γείτονα όσων δεν δικαιούνται άσυλο) αφορά μόνο στους ανθρώπους που φθάνουν δια θαλάσσης, υπάρχει περίπτωση αυτοί οι μετανάστες να παραμείνουν στη βόρεια Ελλάδα;

Ναι, αυτό έχει συμβεί ήδη τους τελευταίους μήνες, όταν πολλοί από εκείνους που κρατούνταν σε αστυνομικά τμήματα και σε κέντρα προσωρινής κράτησης μέχρι να μεταφερθούν στο υπερπλήρες κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης, αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς τις κατάλληλες διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης. Το κλείσιμο των συνόρων δεν βελτιώνει την κατάσταση. Άλλες χώρες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να μοιραστούν την ευθύνη. Αυτό θα βοηθούσε φυσικά την Ελλάδα, αλλά θα βοηθούσε πάνω από όλα χιλιάδες άτομα που αναζητούν προστασία στην Ευρώπη. Μέχρι στιγμής, δυστυχώς, το «τεστ» της αλληλεγγύης έχει αποτύχει σε μεγάλο βαθμό.


Υπάρχουν κάτοικοι νησιών του ανατολικού Αιγαίου που δηλώνουν εγκαταλελειμμένοι από το ελληνικό κράτος και την ΕΕ. Υπάρχει πιθανότητα να δούμε περισσότερες εντάσεις μεταξύ του τοπικού πληθυσμού και όσων διαμένουν στα hotspots;

Οι έλληνες και ιδιαίτερα οι νησιώτες του ανατολικού Αιγαίου έχουν δείξει μεγάλη αλληλεγγύη στους μετανάστες. Κατά την επίσκεψή μου βίωσα την απογοήτευση που αισθάνονταν πολλοί ντόπιοι περισσότερο απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παρά απέναντι στους μετανάστες. Έχω επίσης πληροφορηθεί ότι ακροδεξιές ομάδες προσπαθούν να εκμεταλλευτούν αυτήν την απογοήτευση. Αυτοί είναι πρόσθετοι λόγοι για να βρεθεί επειγόντως μια βιώσιμη λύση για τη μεταφορά των μεταναστών στην ηπειρωτική χώρα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και να επανεξεταστεί ο γεωγραφικός περιορισμός που επιβάλλεται στους μετανάστες που φθάνουν στα νησιά του Αιγαίου.


Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να προστατεύσει εκείνους τους ανθρώπους που χρήζουν διεθνούς προστασίας και φυσικά παιδιά και άτομα με ειδικές ανάγκες;

Καταρχάς, οι αρχές πρέπει να αντιμετωπίσουν τις κακές συνθήκες υγιεινής, την κακή ψυχολογική κατάσταση και την αβεβαιότητα που απειλούν την υγεία και την ασφάλεια των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο στα νησιά. Θα πρέπει επίσης να επιταχύνουν τις μεταφορές προς την ηπειρωτική χώρα και να βελτιώσουν τις δυνατότητες υποδοχής των μεταναστών στα νησιά. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν καλύτερα υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών. Πρέπει επειγόντως να σταματήσουν την κράτηση ασυνόδευτων παιδιών και να επικεντρωθούν στην πρόσβασή τους στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητές τους για ένταξη. Ωστόσο, η βελτίωση της κατάστασης στην Ελλάδα δεν αποτελεί μόνο ζήτημα για τις εθνικές αρχές. Φυσικά, φέρουν την κύρια ευθύνη, αλλά ο και Ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας θα πρέπει επίσης να επιδείξουν περισσότερη αλληλεγγύη στηρίζοντας την Ελλάδα στις προσπάθειές της να βελτιώσει τις συνθήκες υποδοχής και να δεχτούν περισσότερους μετανάστες που σήμερα βρίσκονται εκεί.