Πώς η κρίση μείωσε τα θανατηφόρα τροχαία: Λιγότερα οχήματα, πιο συντηρητική οδήγηση για εξοικονόμηση καυσίμων

Η οικονομική κρίση επηρέασε (και) την οδική ασφάλεια, αφήνοντας όμως στο συγκεκριμένο πεδίο θετικό το αποτύπωμά της. Κι αυτό διότι την τελευταία δεκαετία, η Ελλάδα έχει επιτύχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μείωσης των θανάσιμων τροχαίων ατυχημάτων σε όλη την Ευρώπη – μείωση της τάξεως του 52%. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό αποδίδεται στη μείωση του αριθμού των οχημάτων που κυκλοφορούν αλλά και σε αλλαγές στα χαρακτηριστικά της οδηγικής συμπεριφοράς καθώς οι Έλληνες οδηγούν πιο αργά και προσεκτικά για εξοικονόμηση καυσίμων αλλά και για αποφυγή πιθανών εξόδων για αποκατάσταση του οχήματος σε περίπτωση ατυχήματος.

Αυτά επισήμαναν μεταξύ άλλων ο Καθηγητής και Διευθυντής του Τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής του ΕΜΠ, κ. Γιώργος Γιαννής και ο Ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής, κ. Γεώργιος Μπαλτόπουλος στο πλαίσιο διάλεξης του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος.

Η οδική ασφάλεια αποτελεί ένα σημαντικό θέμα Δημόσιας Υγείας όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά παγκοσμίως. Τα οδικά ατυχήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου σε ηλικίες 15-29 ετών, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και η 8η αιτία θανάτου συνολικά, με αριθμό μεγαλύτερο από εκείνον που οφείλεται σε ασθένειες, χρήση ναρκωτικών, αυτοκτονίες και γεγονότα που σχετίζονται με πόλεμο. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, το οικονομικό και κοινωνικό κόστος που προκύπτει από τους θανάτους, τους τραυματισμούς και τις υλικές ζημιές των καταγεγραμμένων ατυχημάτων ξεπερνάει τα 3 δις ευρώ ετησίως.

Τα θλιβερά ποσοστά των νεκρών και των τραυματιών λόγω τροχαίων

Με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο κ. Μπαλτόπουλος ανέφερε ότι έχουν καταγραφεί 944 ατυχήματα στη χώρα κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους (μέχρι και τον Αύγουστο 2018), με το 4% των τραυματισμένων να χάνουν τελικά τη ζωή τους, ενώ το 7% να έχει τραυματιστεί βαριά. Τα αντίστοιχα στοιχεία για όλο το 2016 ήταν 1.022 ατυχήματα, με το 7% να καταλήγουν και το 9% να είναι βαριά τραυματισμένοι.

Οι διαπιστώσεις που προκύπτουν από την καταγραφή των τροχαίων ατυχημάτων και την νοσηλεία των τραυματισμένων είναι ότι:

Τα ατυχήματα εμφανίζουν εποχικότητα, που εστιάζεται μεταξύ Ιουλίου και Οκτωβρίου. Με βάση τα στοιχεία των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών, περισσότεροι τραυματίες εισάγονται τις απογευματινές ώρες και τα Σαββατοκύριακα. Στην Ελλάδα η πλειοψηφία των θανόντων από οδικά ατυχήματα αφορά σε άντρες, νεαρές ηλικίες, οδηγούς οχημάτων και ταξιδιώτες

«Το επίπεδο οδικής ασφάλειας μιας χώρας είναι δείκτης πολιτισμού και οι σημερινές επιδόσεις της Ελλάδας δεν συνάδουν με την ιστορία και τον πολιτισμό της» ανέφερε ο κύριος Γιαννής.

Με την ιατρική προσέγγιση του θέματος, ο κύριος Μπαλτόπουλος επισήμανε ότι τα στοιχεία που καταδεικνύουν τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα ακολουθούν τριφασική κατανομή. Το 50% των θανάτων επέρχονται τη στιγμή ή μέσα στην πρώτη ώρα από το συμβάν με βασικότερες αιτίες τις κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και τους τραυματισμούς σπονδυλικής στήλης, αορτής και καρδιάς. Το 30% των θανάτων, που οφείλεται κυρίως σε υποσκληρίδια και επισκληρίδια αιματώματα, κακώσεις της λεκάνης,της κοιλιακής χώρας και της θωρακικής κοιλότητας, σημειώνονται μέσα στις επόμενες 48 ώρες από το ατύχημα, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό καταλήγει 1-4 εβδομάδες αργότερα, κυρίως από επιπλοκές των αρχικών κακώσεων.

Γιατί προκαλούνται τροχαία ατυχήματα

Σύμφωνα με τους καθηγητές, οι πιο κρίσιμοι παράγοντες πρόκλησης οδικών ατυχημάτων στην Ελλάδα, κατά σειρά σημασίας είναι:

-Υψηλές ταχύτητες και επιθετική οδήγηση

-Υψηλά ποσοστά κυκλοφορίας μοτοσικλετιστών

-Χαμηλά ποσοστά χρήσης ζώνης και κράνους, ιδίως από τους συνεπιβάτες

-Ανοργάνωτη και απροστάτευτη κυκλοφορία ευάλωτων χρηστών της οδού

-Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και ταυτόχρονη χρήση κινητού τηλεφώνου


Ο κ. Γιαννής επεσήμανε ιδιαιτέρως τη σημασία της ταχύτητας στην οδική ασφάλεια, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι η αύξηση κατά 1km από τη μέση ταχύτητα οδηγεί σε αύξηση της πιθανότητας εμπλοκής σε ατύχημα κατά 3%!

Μετά την ταχύτητα, η μη χρήση ζώνης ασφαλείας αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη αιτία θανάτου στα οδικά ατυχήματα, ενώ με την εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων θα μπορούσαν να σωθούν 2.700 ζωές ετησίως στην Ε.Ε. Στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του 2017 η Διεύθυνση Τροχαίας κατέγραψε 32.500 παραβάσεις σχετικά με τη μη χρήση ζώνης ασφαλείας και 876 για μη χρήση παιδικών καθισμάτων. Αντίστοιχα, την ίδια χρονική περίοδο καταγράφηκαν 60.142 παραβάσεις μοτοσικλετιστών για μη χρήση κράνους, το οποίο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο θανατηφόρων τραυματισμών κατά περίπου 44%!


Ένας στους 4 οδηγούς στην Ελλάδα δεν φορά ζώνη ασφαλείας

Όσον αφορά στους οδηγούς, στην Ελλάδα 1 στους 4 δεν φοράει ζώνη ασφαλείας, ενώ μόνο το 19% των επιβατών στα πίσω καθίσματα του αυτοκινήτου την φορούν σε αστικές περιοχές.

Η χρήση των ζωνών ασφαλείας μειώνει τον κίνδυνο θανάτου του οδηγού και συνοδηγού κατά 40-65%, ενώ των επιβατών των πίσω καθισμάτων κατά 25-75%.

Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των μικρών παιδιών, απογοητευτική είναι η εικόνα, αφού μόνο το 57% χρησιμοποιεί τα ειδικά καθίσματα για τη μεταφορά τους. Κι όμως η χρήση τους μπορεί να μειώσει τους θανάτους κατά 54-80% στις παιδικές ηλικίες.


Κύριος παράγοντας ατυχήματος η συμπεριφορά του οδηγού

Οι συνθήκες για την πρόκληση ενός οδικού ατυχήματος επηρεάζονται από το τρίπτυχο χρήστης-όχημα-οδικό περιβάλλον, σε διάφορους συνδυασμούς συνυπαιτιότητας ανά περίπτωση. Η συμπεριφορά του οδηγού, χωρίς κάποιον άλλον παράγοντα, είναι η κύρια αιτία πρόκλησης για το 65-95% των οδικών ατυχημάτων, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί από τις αρχές κατά προτεραιότητα. Χαρακτηριστικές είναι οι ενδείξεις για υπερεκτίμηση της προσωπικής ικανότητας για οδήγηση, η οποία είναι τόσο μεγαλύτερη όσο μικρότερη είναι η ηλικία των οδηγών και ειδικά τα τρία πρώτα έτη μετά την απόκτηση του διπλώματος οδήγησης. Οι οδηγοί που υπερεκτιμούν τις ικανότητές τους, οδηγούν συχνά με ταχύτητα μεγαλύτερη από τη μέση επιτρεπόμενη ταχύτητα, με αποτέλεσμα την αύξηση του δείκτη ατυχημάτων.

Οι δράσεις του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας

Οι ετήσιοι κύκλοι ανοιχτών Διαλέξεων για θέματα Δημόσιας Υγείας προς το ευρύ κοινό, καθώς και οι παρεμβάσεις για τον έλεγχο του καπνίσματος στη σχολική κοινότητα αποτελούν το γενικό πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου οι οποίες αναρτώνται στις ιστοσελίδες www.smokefreegreece.gr, www.researchlab.gr και στην σελίδα του Smoke Free Greece στο Facebook (Smokefreegreece). Όσοι ενδιαφέρονται για τις διαλέξεις μπορούν να παρακολουθήσουν βιντεοσκοπημένες μέσω Youtube (Institute of Public Health-ACG).



Η επόμενη προγραμματισμένη διάλεξη του Δ΄ Κύκλου θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2018, ώρα 19:00 με εισηγητή τον Καθηγητή Ψυχιατρικής του ΕΚΠΑ, κύριο Παύλο Σακκά, με θέμα «Κατάθλιψη: Μία νόσος της σύγχρονης κοινωνίας».