Έκθεση-κόλαφος της Oxfam για τη Μόρια: Οι γυναίκες φοράνε πάνες τη νύχτα για να μη τις βιάσουν

Έντονες επικρίσεις δέχεται η ΕΕ αναφορικά με τις συνθήκες στον μεγαλύτερο προσφυγικό καταυλισμό της Ελλάδας, όπου η Oxfam καταγγέλλει ότι οι γυναίκες φορούν πάνες τη νύχτα, προκειμένου να μη χρειαστεί να αφήσουν τις σκηνές τους για να πάνε στην τουαλέτα, με κίνδυνο να βιαστούν.

Η ΜΚΟ που εδρεύει στη Βρετανία κατέγραψε σε πρόσφατη έκθεσή της τις ολοένα και πιο επικίνδυνες συνθήκες στον καταυλισμό της Μόριας, που χρηματοδοτείται από την ΕΕ.

Υπενθυμίζεται ότι στον συγκεκριμένο καταυλισμό ένας 24χρονος άντρας από το Καμερούν βρέθηκε νεκρός τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης, όταν το θερμόμετρο στη χώρα μας βρισκόταν υπό το μηδέν.

Όπως επισημαίνει ο Guardian, που δημοσιεύει σήμερα αποσπάσματα της εν λόγω έκθεσης, η συμφωνία ορόσημο που συνήφθη μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας τον Μάρτιο του 2016 είχε ως αποτέλεσμα να απαγορευθεί στους πρόσφυγες που ζητούν άσυλο στα ελληνικά νησιά να φυγουν από τα hot spot για να ταξιδέψουν στην ηπειρωτική χώρα. O Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χαιρέτισε τη συμφωνία ως σημαντική επιτυχία κατά της διακίνησης μεταναστών, που θα συνέβαλε καίρια στη μείωση των μεταναστευτικών ροών. Ωστόσο, το αποτέλεσμα της ίδιας συμφωνίας ήταν σχεδόν 15.000 άντρες, γυναίκες και παιδιά να εγκλωβιστούν στη Λέσβο, τη Χίο, την Κω, το Σάμο και τη Λέρο, τα νησιά που βρίσκονται πλησιέστερα στην Τουρκία.

Η έκθεση της Oxfam με τίτλο «Vulnerable and Abandoned» (Ευάλωτοι και Εγκαταλελειμμένοι) αναδεικνύει την ανικανότητα των Αρχών στον καταυλισμό της Μόριας, όπου ζουν περίπου 5.000 άνθρωποι, να εντοπίσουν τους ευάλωτους πρόσφυγες που χρειάζονται επειγόντως βοήθεια.

Μετά την παραίτηση τον περασμένο Νοέμβριο του ιατρού που διόρισε η κυβέρνηση για την αξιολόγηση της ευπάθειας των αιτούντων άσυλο στη Μόρια, η Oxfam ισχυρίζεται ότι εδώ και έναν μήνα δεν έχει πραγματοποιηθεί κανενός είδους αξιολόγηση. Ως συνέπεια, η ΜΚΟ καταγγέλλει ότι «ευπαθείς άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων επιζώντων βασανιστηρίων και σεξουαλικής βίας, στεγάζονται σε μη ασφαλείς περιοχές... Έγκυες γυναίκες και μητέρες με νεογέννητα κοιμούνται σε σκηνές και τα ασυνόδευτα παιδιά, καταχωρημένα λανθασμένα ως ενήλικες, τελούν υπό κράτηση».

Όπως αποκαλύπτεται στην έκθεση, υπάρχουν αναφορές για λεχώνες που έχουν σταλεί από το μαιευτήριο πίσω στις σκηνές τους μόλις τέσσερις ημέρες μετά τη γέννα με καισαρική τομή. Εκεί, αναγκάζονται να τα βγάλουν πέρα με τα νεογέννητα μωρά τους σε έναν χώρο όπου οι «μάχες» είναι καθημερινό φαινόμενο και τα δύο τρίτα των κατοίκων λένε ότι δεν αισθάνονται ποτέ ασφαλείς.

Ορισμένες από τις γυναίκες λένε ότι φοράνε πάνες τα βράδια προκειμένου να μη χρειαστεί να πάνε στην τουαλέτα μετά το σκοτάδι με κίνδυνο να βιαστούν, αναφέρει η έκθεση.

Μια γυναίκα, 36 ετών, από το Καμερούν, αποκάλυψε στην Oxfam ότι πολλοί άνθρωποι δέχονται καθημερινά απρόκλητες επιθέσεις μέσα στον καταυλισμό. «Η Μόρια είναι επικίνδυνο μέρος για τις γυναίκες. Συμπλοκές ξεσπούν ανά πάσα στιγμή. Ακόμα κι αν πηγαίνες απλά στην τουαλέτα ή επιστρέφεις στη σκηνή σου, μπορεί ξαφνικά να φας μια πέτρα στο κεφάλι. Ζω στην περιφραγμένη ζώνη για τις γυναίκες που είναι μόνες, αλλά μετά τις 11:00 η πόρτα είναι ανοιχτή και ο καθένας μπορεί να μπει επειδή δεν υπάρχει φρουρός ασφαλείας το βράδυ. Η ασφάλεια είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για εμάς», αναφέρει χαρακτηριστικά.

«Τον χειμώνα δεν υπάρχει ζεστό νερό. Κάνουμε ντους πάνω από την τουαλέτα» καταγγέλλει μια 24χρονη γυναίκα από το Αφγανιστάν.

Η Renata Rendón, επικεφαλής της αποστολής της Oxfam στην Ελλάδα, χαρακτηρίζει «ανεύθυνο και απερίσκεπτο» να μην αναγνωρίζονται έγκαιρα τα πιο ευάλωτα άτομα ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες τους.

«Οι συνάδελφοί μας έχουν συναντήσει μητέρες με νεογέννητα μωρά να κοιμούνται σε σκηνές, και εφήβους που έχουν καταχωρηθεί λανθασμένα ως ενήλικες να είναι κλειδωμένοι σε κρατητήρια. Ο εντοπισμός και η κάλυψη των αναγκών αυτών των ανθρώπων είναι αναμφίβολα το πιο σημαντικό καθήκον της ελληνικής κυβέρνησης και των ευρωπαίων εταίρων της. Οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αποδεχθούν το γεγονός ότι η τρέχουσα πολιτική τους διαιωνίζει ένα απάνθρωπο σύστημα υποδοχής και θέτει σε κίνδυνο τους πρόσφυγες. Αντί να συνεχίσουν να εστιάζουν όλες τις προσπάθειές τους στην επιστροφή των προσφύγων στην Τουρκία, στο πλαίσιο της συμφωνίας που επετεύχθη το 2016, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξουν την Ελλάδα ώστε να βελτιώσει τις συνθήκες στα νησιά και να μεταφέρει ανθρώπους από τα υπερπλήρη νησιά προς την ηπειρωτική χώρα».

Οι αιτούντες άσυλο πρέπει κανονικά να υποβάλλονται σε αξιολόγηση ευπάθειας αμέσως μετά την άφιξή τους στα νησιά. Ωστόσο οι ιατρικοί και ψυχολογικοί έλεγχοι στη Μόρια περιγράφονται στην καλύτερη περίπτωση ως υποτυπώδεις και πρόχειροι, λόγω της «σοβαρής έλλειψης» προσωπικού.

Η Oxfam αναφέρει ότι για «πολλούς μήνες», υπήρχε μόνο ένας γιατρός που είχε διοριστεί από το ελληνικό δημόσιο στο στρατόπεδο για να αξιολογεί την υγειονομική κατάσταση έως και 2.000 νεοαφιχθέντων προσφύγων τον μήνα, προτού τελικά παραιτηθεί και αυτός.

Όπως εξηγεί η ΜΚΟ, ακόμα και οι πρόσφυγες που χαρακτηρίζονται ως ευάλωτοι και τους επιτρέπεται θεωρητικά να εγκαταλείψουν τα νησιά, «παγιδεύονται» λόγω έλλειψης στέγης στην ενδοχώρα.

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), πάνω από 4.000 άτομα που δικαιούνται να μεταβούν στη ηπειρωτική χώρα παρέμεναν εγκλωβισμένοι στη Λέσβο και τη Σάμο τον Νοέμβριο.

Η αργή διαδικασία των αιτήσεων ασύλου πιστεύεται επίσης ότι καταδικάζει οικογένειες να παραμένουν επί χρόνια στους καταυλισμούς, όπου άνθρωποι ζουν σε σκηνές χωρίς ζεστό νερό και ηλεκτρικό ρεύμα κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

«Λόγω έλλειψης προσωπικού, πολλοί άνθρωποι που φτάνουν τώρα στη Λέσβο θα έχουν την πρώτη τους συνέντευξη για χορήγηση ασύλου το 2020», αναφέρει η Oxfam.

Για κάποιους από τους κατοίκους της Μόριας, ο μόνος τρόπος για να ζεσταθούν το χειμώνα είναι να ανάβουν φωτιές έξω από τις σκηνές. Η καύση πλαστικών σακουλών και φιαλών λέγεται ότι δημιουργεί μια «επικίνδυνη και τοξική μυρωδιά» στην ατμόσφαιρα.

Τρεις αιτούντες άσυλο έχασαν τη ζωή τους από δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα τον Ιανουάριο του 2017, προσπαθώντας να ζεσταθούν με αυτοσχέδιες σόμπες.

Από τον Σεπτέμβριο, περίπου 11.000 αιτούντες άσυλο μεταφέρθηκαν με πλοία και λεωφορεία σε ξενοδοχεία και διαμερίσματα στην ηπειρωτική χώρα, στο πλαίσιο ενός χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ πρότζεκτ που επιβλέπει η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.

Η Στέλλα Νάνου, εκπρόσωπος της υπηρεσίας στην Αθήνα, δήλωσε: «Ενώ οι προσπάθειες έχουν εντατικοποιηθεί για τη μεταφορά ανθρώπων και ο πληθυσμός της Μόριας έχει πέσει κάτω από 5.000 για πρώτη φορά από τον Απρίλιο του περασμένου έτους, εξακολουθεί να είναι διπλάσιος από τη χωρητικότητα. Υπάρχουν άνθρωποι, ευάλωτοι άνθρωποι, οικογένειες και παιδιά, που ζουν σε εντελώς ακατάλληλες συνθήκες υπό συνθήκες σφοδρού ψύχους. Μιλάμε για ανθρώπους. Τα πράγματα είναι πολύ άσχημα».

Ένας εκπρόσωπος της Κομισιόν δήλωσε ότι έχουν διατεθεί 289 εκατ. ευρώ στην ελληνική κυβέρνηση ως στήριξη στη διαχείριση μετανάστευση και ότι η Επιτροπή παρακολουθεί την κατάσταση στα ελληνικά νησιά, εν μέσω της σφοδρής επιδείνωσης του καιρού.

«Έχουμε επανειλημμένα προειδοποιήσει τις ελληνικές Αρχές για την πολύ δύσκολη κατάσταση στα νησιά και έχουμε επισημάνει ότι είναι επείγον να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση, διασφαλίζοντας πάντοτε τη διαθεσιμότητα των κονδυλίων της ΕΕ για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Φυσικά, η συνολική ευθύνη για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των hotspots, ανήκει στην ελληνική διοίκηση. Η Επιτροπή παρέχει υποστήριξη αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις ελληνικές αρχές. Ιδιαίτερα επείγουσα είναι η ανάγκη δημιουργίας κατάλληλων χώρων υποδοχής για τον χειμώνα και αποσυμφόρησης των νησιών με την επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου, παράλληλα με τις συνεχιζόμενες προσπάθειες μεταφοράς των μεταναστών στην ηπειρωτική χώρα, εφόσον έχει αρθεί η απαγόρευση μετακίνησής τους», δηλώνει ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.