Ο φιλέλληνας Adonis στην Ελλάδα: Ο κορυφαίος Άραβας ποιητής επίτιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ

Σε  Επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής ανακηρύχθηκε χθες ένας μεγάλος ποιητής και  πολίτης, του  Αλί Αχμάντ Σαΐντ Εσμπέρ ή αλλιώς Άδωνις.

Ο κορυφαίος άραβας ποιητής και φιλέλληνας θα παραμείνει έως αύριο στη χώρα.

Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Θάνος Δημόπουλος τόνισε: «Ο Άδωνις είναι Σύρος ποιητής και διανοούμενος αναγνωρισμένος από όλο τον αραβικό κόσμο και παγκοσμίως: οι μεταφράσεις του έργου του είναι πάμπολλες, καθώς και οι μελέτες για το έργο του, το οποίο επίσης έχει γίνει θέμα διδακτορικών διατριβών σε γνωστά μεγάλα πανεπιστήμια».

Το Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας επέλεξε να φιλοξενεί και τις αραβικές σπουδές στο Ίδρυμα, ανοίγοντας τους ορίζοντες της ελληνικής κοινωνίας στη γνώση των γραμμάτων του ανθρώπου της διπλανής πόρτας.

“Χάρη στο Τμήμα και το Πανεπιστήμιό μας, το πρώτο Πανεπιστήμιο της χώρας, ένας μεγάλος Άραβας ποιητής που εμβάπτισε ακόμη και το όνομά του στον ελληνικό πολιτισμό, τόσο ανθηρό στη Συρία, το Λίβανο και γενικότερα στην Εγγύς Ανατολή, γίνεται επίτιμος διδάκτορας της Μεγάλης των Φιλοσόφων Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου της πατρίδας μας” τόνισε ο κ. Δημόπουλος .

Κατάφερε να πάει σχολείο στα 14 του

Ο ποιητής γεννήθηκε το 1930 στο χωριό Κασαμπίν στη Συρία, με το όνομα  Αλί Αχμάντ Σαΐντ Εσμπέρ. Μεγαλώνει χωρίς σχολείο, δουλεύοντας στα χωράφια με τον πατέρα του, ο οποίος καλλιεργεί προφορικά την ψυχή του γιου με τη σοφία των αλουιτών μουσουλμάνων, πολύ κοντά στο σουφισμό, και τη μακραίωνη αραβική ποιητική παράδοση.

Ο Αλί καταφέρνει να πάει σχολείο σε ηλικία 14 χρόνων περίπου, κατευθείαν σε γαλλόφωνο περιβάλλον. Η ποίηση ήταν μέσα του από τότε που γνώριζε τον εαυτό του, σε αραβική πάντα γλώσσα”'.

Η πρώτη του δημοσίευση γίνεται στα δεκαεπτά του, με το ψευδώνυμο «Άδωνις», που καθιερώνεται ως το όνομά του.

Το 1954, σε ηλικία 24 χρόνων ο Άδωνις παίρνει πτυχίο φιλοσοφίας από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Δαμασκού, όπου και γνωρίζει τη γυναίκα του Χάλιντα Σάλιχ.

Φυλακίζεται για τις ιδέες του, και απελευθερώνεται ένα χρόνο μετά χάρη στη γυναίκα του, φεύγουν στο Λίβανο το 1956. Και οι δύο θα πάρουν λιβανική υπηκοότητα το 1962. Το 1973, τελειώνει τη διδακτορική διατριβή του στη φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Αγίου Ιωσήφ στον Λίβανο.

Αυτή τη στιγμή έχει τριπλή υπηκοότητα: συριακή, λιβανική, γαλλική.

Ήδη από το 1957 ο Άδωνης με άλλους λογίους, δημιουργεί τα περιοδικά «‘Σι’ιρ» / «Ποίηση», και «Μαουάκιφ» / «Στάσεις». Πρόκειται για περιοδικά όπου μεταφράζεται η παγκόσμια ποιητική πρωτοπορία, πρωτίστως χάρη στον ίδιο, που επιλέγει και μεταφράζει από την γαλλική, και δίδεται επίσης χώρος στην αραβική ποίηση πρωτοπορίας. Μεταξύ των Γάλλων που μεταφράζονται αραβικά είναι οι Saint-John Perse, Yves Bonnefoy, René Char, Paul Claudel, Jules Supervielle, Jacques Prévert, Pierre Jean Jouve, Henri Michaux ...

Και άλλοι, επίσης ποιητές αγγλικής ή ισπανικής γλώσσας όπως οι Ezra Pound, T.S. Eliot, Federico Garcia Lorca, Octavio Paz κ.ά.

Υπότροφος της γαλλικής κυβέρνησης, μεταβαίνει στο Παρίσι το 1961 όπου αποτελειώνει την ποιητική συλλογή του «Άσματα του Μιχιάρ του Δαμασκηνού». Το έργο αυτό μεταφράζεται στη γαλλική το 1984 από την Anne Wade Minkowski, και η παγκόσμια απήχησή του όντως αρχίζει περί το 1980. Η γαλλική μετάφραση έργων του άρχισε ένα χρόνο πριν, το 1983. Τις γαλλικές μεταφράσεις του θα ακολουθήσουν αγγλικές, ισπανικές, γερμανικές, νορβηγικές, ιταλικές, σουηδικές, ελληνικές, τουρκικές, ιαπωνικές, πολωνικές, ουγγρικές, ρωσικές, και πολλές άλλες, εν εξελίξει.

Δύο μεγάλες προσωπικότητες της λογοτεχνίας και της επιστημονικής έρευνας, οι Yves Bonnefoy και André Miquel, προσκαλούν τον Άδωνι στο Collège de France. Η σειρά των μαθημάτων του δημοσιεύεται με τον τίτλο Introduction à la poétique arabe, το 1985, εκδόσεις Sindbad.

Ο Άδωνις εγκαθίσταται οικογενειακώς στο Παρίσι το 1986, όπου και διαμένει από τότε.

Θεωρεί πατρίδα του τη Συρία και την Ελλάδα

Πέραν του ποιητικού έργου του, έχει συγγράψει δοκίμια που αφορούν στη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία και τον πολιτισμό, μεταξύ των οποίων το 1972 – Ο ποιητικός χρόνος, το 1985 – Πολιτική της σκέψης, το 2014 -Αραβική Άνοιξη, θρησκεία και επανάσταση, το 2015 – Βία και Ισλάμ. Επίσης, στο έργο του συμπεριλαμβάνει και την παρουσίαση και σχολιασμό της αραβικής λογοτεχνίας και γενικότερα του αραβικού πολιτισμού και σκέψης.

Ο κ. Δημόπουλος υπογράμμισε: “Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι ο Άδωνις ζει και κινείται μέσα σε όλες τις τέχνες, έχει κάνει εκθέσεις ζωγραφικής και, επίσης έχει ασχοληθεί επιτυχώς με τον κινηματογράφο.

Πολλά βιβλία έχουν γραφτεί γι’ αυτόν, και περισσότερα ακόμη άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά. Το Ινστιτούτο του Αραβικού Κόσμου αφιέρωσε εμβληματικά το έτος 2000 στον Άδωνη, με μεγάλη έκθεση και τιμητικό τόμο.

Πολλές και σπουδαίες είναι οι διακρίσεις του , όπως το βραβείο Max Jacob το 2009, το βραβείο Goethe το 2011, το βραβείο Prix Prince Pierre de Monaco το 2016, και πολλά άλλα, που πραγματικά θα μακρηγορούσα αν τα ανέφερα!

Ο γαλλικός πολιτισμός και η σύγχρονη Γαλλία ανέδειξαν τον Άδωνι παγκοσμίως, ενώ ο ίδιος υπηρέτησε τα γαλλικά γράμματα, κάνοντάς τα γνωστά στον αραβικό κόσμο.

Η σχέση του με την Ελλάδα είναι μεγάλη. Θεωρεί την πατρίδα του Συρία και την Ελλάδα αδελφές στον αρχαίο πολιτισμό. Φίλοι του ήταν και είναι γνωστοί Έλληνες λόγιοι και ποιητές όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Τίτος Πατρίκιος, ο Δημήτρης Άναλις.

Έχει επισκεφθεί πολλές φορές την Ελλάδα και έχει στηρίξει τον πολιτισμό μας ποικιλοτρόπως, έτσι ώστε δεν είναι υπερβολή να τον ευχαριστούμε που είναι πραγματικά φιλέλληνας”.