«Καμπανάκι» κινδύνου για τις λοιμώξεις: 1.627 θάνατοι ετησίως στην Ελλάδα

Τον τραγικό απολογισμό των 1.627 νεκρών μετρά ετησίως η χώρα μας λόγω των λοιμώξεων που προκαλούν τα πολυνανθεκτικά βακτήρια, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν χθες Πέμπτη σε εκδήλωση του νέου Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ, με θέμα «Ημερίδα για τη Μικροβιακή Αντοχή: Η διαχρονικότερη κρίση Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα».

Σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Παθολογίας-Λοιμώξεων, Συντονιστή/Διευθυντή της Παθολογικής Κλινικής του Metropolitan, κ. Γεώργιο Σαρόγλου, 1.627 συνάνθρωποι μας πεθαίνουν κάθε χρόνο στην Ελλάδα από λοιμώξεις από πολυανθεκτικά βακτήρια και λόγω της μη ορθής χρήσης των αντιβιοτικών και του τρίπτυχου «επιμελητεία – εφαρμογή προγραμμάτων επιτήρησης – φροντίδα».

Τα βακτήρια κατέχουν κυρίαρχη θέση στα ελληνικά νοσοκομεία, γεγονός που κατατάσσει την Ελλάδα σταθερά στην πρώτη ή δεύτερη θέση, διαχρονικά, σε συχνότητα νοσοκομειακών λοιμώξεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα, η Ιταλία και η Ελλάδα αντιπροσωπεύουν το 1/5 των λοιμώξεων στη Ευρώπη.

Τρία είναι τα πιο επικίνδυνα μικρόβια στην Ελλάδα για τις ανθεκτικές νοσοκομειακές λοιμώξεις: η κλεμπσιέλλα, το acetobacter και η ψευδομονάδα, με την Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων, να φωτογραφίζει ως βασικό «όχημα» διασποράς των βακτηρίων στα ελληνικά νοσοκομεία τα ράντζα.

«Τα ποσοστά λοιμώξεων θα ήταν χαμηλά στη χώρα μας εάν τηρούνταν κάποιες στοιχειώδεις προδιαγραφές στη λειτουργία του συστήματος υγείας. Για παράδειγμα, αν δεν υπήρχαν τα ράντζα (σ.σ. είναι κανόνας στο ΕΣΥ, ιδίως σε μεγάλα νοσοκομεία) και οι επικίνδυνες συνθήκες νοσηλείας που συνεπάγεται η ύπαρξή τους, αν υπήρχαν Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας και Μονάδες Εντατικής Θεραπείας επαρκώς στελεχωμένες με την αναλογία γιατρών-νοσηλευτών-ασθενών, όπως ορίζουν τα διεθνή στάνταρντ και όχι υποστελεχωμένες, η εικόνα θα ήταν πολύ διαφορετική», είχε τονίσει μιλώντας πρόσφατα στο ygeiamou.gr ο κ. Παναγιώτης Γαργαλιάνος-Κακολύρης, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Λοιμώξεων.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε το περασμένο Φθινόπωρο στο The Lancet, τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια ευθύνονται για τον θάνατο τουλάχιστον 33.000 ανθρώπων (στοιχεία για το 2015) στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ παγκοσμίως ο αριθμός τους αυξάνεται στα 700.000 άτομα, ετησίως. «Οι περισσότεροι από τους θανάτους λόγω των λοιμώξεων αφορούν βρέφη μικρότερα των 12 μηνών και άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών», σημείωσε η κυρία Φλώρα Κοντοπίδου, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, υπεύθυνη του Γραφείου Μικροβιακής Αντοχής και Νοσοκομειακών Λοιμώξεων ΕΟΔΥ και πρόσθεσε ότι, «τα υγειονομικά συστήματα έχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και τα εθνικά σχέδια δράσης θα πρέπει να αποτυπώνουν τις προτεραιότητες κάθε χώρας να θέτουν στόχους και να αξιολογείται η πρόοδός τους συστηματικά».

Αλόγιστη κατανάλωση αντιβιοτικών

Η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών παγκοσμίως, έχει συνεισφέρει καθοριστικά στην διάσταση που έχει λάβει η μικροβιακή αντοχή. Σύμφωνα με τον καθηγητή Παθολογίας-Λοιμώξεων και επιστημονικό συνεργάτη του ΕΟΔΥ, κ. Σωτήριο Τσιόδρα, «η μικροβιακή αντοχή είναι μια σοβαρή απειλή με πολύ υψηλά ποσοστά σε πολλές χώρες και γι' αυτό χρειάζονται επειγόντως δράσεις πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων» ενώ υπογράμμισε τον πρωταρχικό ρόλο της εφαρμογής της υγιεινής των χεριών στα ελληνικά νοσοκομεία και την απαραίτητη ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών από πολίτες, ιατρούς και φαρμακοποιούς.

Το πρόβλημα της κατάχρησης των αντιβιοτικών στην Ελλάδα είχε τονίσει μιλώντας στις αρχές Μαρτίου στο ygeiamou.gr και ο κ. Αθανάσιος Σκουτέλης, παθολόγος- λοιμωξιολόγος, διευθυντής της Β΄Παθολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «τα ανθεκτικά μικρόβια δημιουργούνται λόγω της υπερβολικής χρήσης αντιβιοτικών. Ωστόσο, σε μείζον θέμα, περισσότερο και από τη δημιουργία τους, έχει εξελιχθεί η διασπορά των μικροβίων, και σε αυτό πρέπει να εστιάσουμε όλοι, πολιτεία, υπουργείο Υγείας, επαγγελματίες υγείας, πολίτες».

Πάντως η κυρία Κοντοπίδου κατά την ημερίδα ανέφερε ότι «η χώρα μας παρουσιάζει μείωση όσον αφορά στη χρήση των αντιβιοτικών από τους πολίτες σύμφωνα και με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις του Ευρωβαρόμετρου. Όπως επίσης και σημαντική ευαισθητοποίηση στη γνώση των επιπτώσεων της μικροβιακής αντοχής, παρόλα αυτά οι Έλληνες δεν έχουν πειστεί ακόμη ότι δεν πρέπει να παίρνουν αντιβιοτικά για ένα απλό κρυολόγημα ή μια ίωση».

Και υποστήριξε ότι στην Ελλάδα «υπάρχει ένα ισχυρό θεσμικό πλαίσιο για τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων το οποίο εφαρμόζεται ήδη στα νοσοκομεία, με τα πρώτα αισιόδοξα αποτελέσματα να αρχίσουν να διαφαίνονται, λειτουργικοί θεσμοί και δομές σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης και νοσοκομείων, αλλά θα πρέπει να δοθεί περαιτέρω ώθηση με επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό και διαδικασίες αξιολόγησης. Η αλλαγή συμπεριφοράς όλων των εμπλεκόμενων αποδεκτών είναι σημαντική για να εφαρμοστούν αποτελεσματικές παρεμβάσεις».

Στη δική της ομιλία, η κυρία Αγγελική Καραΐσκου, Προϊσταμένη Τμήματος Ποιότητας και Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων στο Γενικό Νοσοκομείο Ελευσίνας «Θριάσιο», τόνισε ότι επειδή «το κόστος των νοσοκομειακών λοιμώξεων είναι τεράστιο γι’αυτό και κρίνεται απαραίτητη η χρηματοδότηση των προγραμμάτων ελέγχου λοιμώξεων καθώς και δημιουργία Τμημάτων Ελέγχου Λοιμώξεων στα ελληνικά νοσοκομεία».

Οι ειδικοί προτείνουν προς την κατεύθυνση αυτή την τήρηση των στοιχειωδών μέτρων υγιεινής, όπως το πλύσιμο των χεριών με αντισηπτικό από όλους μέσα στα νοσηλευτικά ιδρύματα, τον έλεγχο των νοσηλευομένων με απλό γρήγορο τεστ για το φορτίο βακτηρίων που κουβαλούν, την απόσταση ασφαλείας των κλινών και συνεπώς των ασθενών μέσα στους θαλάμους, την ύπαρξη λοιμωξιολόγων στο σύστημα υγείας, την ενεργοποίηση του συστήματος επιτήρησης των ανθεκτικών βακτηρίων, καθώς και των Επιτροπών μέσα στα νοσοκομεία για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών, όπως γίνεται ήδη στο Γενικό Νοσοκομείο «Λαϊκό» που λειτουργεί πρόγραμμα ασφαλούς επιτήρησης κατανάλωσης αντιβιοτικών σε πραγματικό χρόνο. Επίσης, ειδική δέσμη μέτρων που έχει εφαρμοστεί σε κλινικές και δημόσιες δομές στην Κρήτη έχουν περιορίσει τη διασπορά των βακτηρίων, και την εμφάνιση των λοιμώξεων.