ΣτΕ: Αντισυνταγματική η αναδρομική φορολόγηση των επισφαλών απαιτήσεων των εταιρειών

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματική την αναδρομική φορολόγηση των επισφαλών απαιτήσεων των εταιρειών και επιχειρήσεων έναντι των τρίτων.

Πάντως, το ίδιο είχε κρίνει και η αυξημένη 7μελής σύνθεσης του Β΄ Τμήματος του ΣτΕ που παρέπεμψε το όλο θέμα προς την Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου.

Ειδικότερα, το Β΄ Τμήμα του ΣτΕ με τις υπ΄ αριθμ. 2238 και 2339/2018 αποφάσεις του (πρόεδρος η αντιπρόεδρος Μαίρη Σάρπ) είχε κρίνει ότι είναι αντίθετο στο άρθρο 78 του Συντάγματος το άρθρο 9 του νόμου 3296/2004 που προβλέπει την αναδρομική φορολόγηση των επισφαλών απαιτήσεων των εταιρειών κ.λπ., έναντι τρίτων.

Έτσι, για την Ολομέλεια του ΣτΕ ήταν εύκολο το έργο της και με τις υπ΄ αριθμ. 691-692/2019 αποφάσεις της κατέληξε στο ίδιο ακριβώς «δια ταύτα» με το Β΄ Τμήμα. Δηλαδή, ότι η διάταξη του άρθρου 9 παράγραφος 4 του ν. 3296/2004 (φορολόγηση λογαριασμού 44.11 "Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις") αντίκειται στο άρθρο 78 παράγραφος 2 του Συντάγματος που εξειδικεύει την αρχή της ασφάλειας δικαίου.

Τι είναι επισφαλείς απαιτήσεις

Εύλογο είναι το ερώτημα τι είναι επισφαλείς απαιτήσεις. Για παράδειγμα μια εταιρεία στέλνει εμπόρευμα σε μια άλλη εταιρεία, κόβει πιστωτικό τιμολόγιο και συμφωνούν ότι το τιμολόγιο θα εξοφληθεί μελλοντικά.

Όμως τα οικονομικά της δεύτερης αυτής εταιρείας που παρέλαβε το εμπόρευμα δεν είναι και τόσο καλά.

Ωστόσο η πρώτη εταιρεία που έδωσε τα εμπορεύματα γνωρίζει το επιχειρηματικό ρίσκο δηλαδή, ότι μπορεί και να μην εισπράξει ποτέ το τιμολόγιο, καθώς η εταιρεία που τα παρέλαβε αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Έτσι η απαίτηση αυτή της εταιρείας που εξέδωσε το τιμολόγιο και αναμένει να το εισπράξει χαρακτηρίζεται επισφαλής απαίτησης.

Εάν η επισφαλής αυτή απαίτησης ικανοποιηθεί μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, δηλαδή εξοφληθεί το πιστωτικό τιμολόγιο μέσα στις επόμενες οικονομικές χρήσεις, τότε το ποσό του τιμολογίου υπόκεινται κανονικά σε φόρο.

Στην περίπτωση όμως που τελικά δεν εξοφληθεί το τιμολόγιο, καθώς η επιχείρηση που είχε παραλάβει το εμπόρευμα π.χ. έκλεισε, έρχεται τότε η Δ.Ο.Υ. και φορολογεί το ποσό του τιμολογίου αναδρομικά, αυτοτελώς, με συντελεστή 25%.

Ιστορικό της υπόθεσης

Σε μία από τις Ανώνυμες Εταιρείες που είχε προσφύγει στο ΣτΕ κατά του υπουργείου Οικονομικών υπήρξε επισφαλής απαίτησης ύψους 678.409 ευρώ και φορολογήθηκε αυτοτελώς. Τελικά, η εταιρεία κλήθηκε να πληρώσει φόρο 169.601 ευρώ.

Ωστόσο, η εταιρεία είχε καταθέσει δήλωση επιφύλαξη στην σχετική πράξη της Δ.Ο.Υ. Θεσσαλονίκης η οποία όμως απορρίφθηκε.

Η επιφύλαξη απορρίφθηκε από την Δ.Ο.Υ. με το αιτιολογικό ότι δεν αποτελεί αναδρομική φορολόγηση, αλλά φορολόγηση καθαρού εισοδήματος.