Folli Follie: Οι Κουτσολιούτσοι διοικούν ακόμα, ποιος τους καλύπτει στην κυβέρνηση;

Αν το πρώτο σκάνδαλο συνίσταται στην τεράστια απάτη της Folli Follie, η δεύτερη πλευρά του είναι ότι οι έρευνες για την αποκάλυψη των υπευθύνων και τις πιθανές κυρώσεις καθυστερούν σε απαράδεκτο βαθμό, σε σημείο που πολλοί παράγοντες της αγοράς να υποπτεύονται την παρουσία κάποιου «αόρατου χεριού» που εμποδίζει την αλήθεια να βγει στο φως.

Αρκετά ερωτήματα προκαλεί το πλούσιο παρασκήνιο στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Υποβαθμίσεις στελεχών, όπως της προϊσταμένης της Διεύθυνσης Εποπτείας Αγοράς, η οποία προκάλεσε για πρώτη φορά στην Ιστορία την έκδοση ψηφίσματος από τους εργαζόμενους της Επιτροπής, και άλλα πολλά που γίνονται στη σκιά δημιουργούν υπόνοιες συγκάλυψης, τουλάχιστον στους «κακόπιστους». Ορισμένοι ανιχνεύουν ακόμη και πολιτικά χαρακτηριστικά σε όλες αυτές τις ενέργειες που τουλάχιστον μέχρι στιγμής έχουν φέρει αποτελέσματα: την ατιμωρησία των υπευθύνων, οι οποίοι δεν φαίνεται να έχουν κανένα πρόβλημα και, αντί να δώσουν πειστικές απαντήσεις για όσα κατηγορούνται, επιχειρούν να τρομοκρατήσουν και να φιμώσουν τα ΜΜΕ που προσπαθούν να ρίξουν φως σε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στην ιστορία της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Είναι απορίας άξια η αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζει η κυβέρνηση, και ιδιαίτερα το οικονομικό επιτελείο, το οποίο ελέγχει και τη διοίκηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, τις καθυστερήσεις στη διερεύνηση αυτής της δυσώδους υπόθεσης. Οι άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ, που κατά τα λοιπά ασχολούνται καθημερινά με τα «σκάνδαλα» και τη «σκανδαλολογία» προσπαθώντας να λασπώσουν τους πολιτικούς αντιπάλους τους, στο θέμα της Folli Follie παραμένουν αδρανείς και παθητικοί. Γιατί άραγε;

Εναν ολόκληρο χρόνο από την αποκάλυψη του σκανδάλου της Folli Follie οι πρωταγωνιστές της απάτης συνεχίζουν κανονικά τη ζωή τους και άτυπα αλλά ουσιαστικά συνεχίζουν να εμπλέκονται στη διοίκηση της εταιρείας. Η μοναδική αλλαγή που έχει υποστεί η καθημερινότητά τους είναι ότι δεν μπορούν να ταξιδεύουν στο εξωτερικό λόγω της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα που τους επέβαλε η Δικαιοσύνη, ενώ έχουν περιορίσει δραστικά τις εμφανίσεις τους σε δημόσιες κοινωνικές εκδηλώσεις φοβούμενοι, ίσως, την κατακραυγή.

Ο Τζώρτζης Κουτσολιούτσος παραμένει ακόμη στο Δ.Σ. της εταιρείας που ίδρυσαν οι γονείς του, πηγαίνει καθημερινά στο γραφείο του και μάλιστα συμμετέχει στην Εκτελεστική Επιτροπή που διευθύνει τη Folli Follie. Ο πατέρας του Δημήτρης με τη μητέρα του Κατερίνα (Καίτη) εξακολουθούν επίσης τουλάχιστον ορισμένες ημέρες να πηγαίνουν στα γραφεία τους, στον τρίτο όροφο των κεντρικών. Εκεί, εκτός από την πρόδηλη αγωνία των εργαζομένων για το μέλλον τους και το γεγονός ότι έχουν αλλάξει πολλά στελέχη -«όποιος μπορούσε να φύγει, έφυγε», λέει χαρακτηριστικά υπάλληλος- έχουν αυξηθεί και τα μέτρα ασφαλείας. Η Δικαιοσύνη έχει ασκήσει κατηγορίες, ο εισαγγελέας και η ανακρίτρια εργάζονται πάνω στην υπόθεση, αλλά οι δικαστικές διαδικασίες ξεκίνησαν πολύ αργά. Μια καθυστέρηση πίσω από την οποία φαίνεται πως υπάρχει πλούσιο πολιτικό και οικονομικό παρασκήνιο. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (Ε.Κ.) για ακατανόητους λόγους επέδειξε εντυπωσιακή βραδύτητα στις αποφάσεις της. Ενώ ήταν προφανές ότι οι υπεύθυνοι είχαν μαγειρέψει τους ισολογισμούς της Folli Follie, δεν τους ερεύνησε και αναζητούσε -μάταια- αποδείξεις στις συναλλαγές των μετοχών.

Οταν ξεκίνησε να αποκαλύπτεται το θέμα, η Ε.Κ., της οποίας ο πρόεδρος Χαράλαμπος Γκότσης είναι επιλογή του κ. Γιάννη Δραγασάκη και ο αντιπρόεδρος Νίκος Τρουλινός του κ. Νίκου Παππά, έκανε σαν να μη συνέβη το παραμικρό. Αμέλησε επί τρεις εβδομάδες να διακόψει τη διαπραγμάτευση της μετοχής στο Χρηματιστήριο και το έπραξε μόνο όταν το ζήτησε η ίδια η εταιρεία. Στις τρεις πρώτες εβδομάδες αμηχανίας της Ε.Κ., η Folli Follie και το fund QCM αντάλλασσαν δημόσια αλληλοκατηγορίες, ενώ η μετοχή κυριολεκτικά κατέρρεε. Τελικά τέσσερις μήνες μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου, τον Μάιο του 2018, η Ε.Κ. επέβαλε πρόστιμα για χειραγώγηση των μετοχών μέσω των «νοθευμένων» ισολογισμών ύψους 4,02 εκατ. (εκ των οποίων τα 1,2 εκατ. στους Δημήτρη και Τζώρτζη Κουτσολιούτσο και 620.000 ευρώ στην εταιρεία).

Δέκα ολόκληρους μήνες μετά, στις 28 Φεβρουαρίου 2019, επέβαλε πρόστιμα 20,38 εκατ. ευρώ (10 εκατ. στον Δημήτρη Κουτσολιούτσο, 5 εκατ. στον Γεώργιο Κουτσολιούτσο και 4,5 εκατ. στον Ιωάννη Μπεγιέτη, πρώην οικονομικό διευθυντή της θυγατρικής του FF στην Ασία). Σύμφωνα με πληροφορίες, από τα πρόστιμα των 24,4 εκατ. ευρώ σήμερα δεν έχει πληρωθεί ούτε ένα ευρώ. Η Folli Follie και η διοίκησή της είχαν προσφύγει στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών κατά των δύο αποφάσεων της Ε.Κ. και μέχρι πρότινος εκκρεμούσε η εκδίκασή τους. Το αν και σε ποιον βαθμό θα εισπραχθούν τα συγκεκριμένα πρόστιμα, που είναι τα μεγαλύτερα που έχει επιβάλει ποτέ η Ε.Κ., είναι ένα ερώτημα που παραμένει ακόμη αναπάντητο.

Ακόμη και η ανάθεση του εσωτερικού ελέγχου της εταιρείας στην Alvarez & Marsal, μία από τις πιο σκληρές ελεγκτικές εταιρείες στον κόσμο η οποία, μεταξύ άλλων, ξεκαθάρισε και την υπόθεση της Lehman Brothers, έγινε μετά από πιέσεις των διεθνών ομολογιούχων της FF οι οποίοι έψαξαν να βρουν σε ποια μαύρη τρύπα είχαν πέσει τα λεφτά τους. Απλώς η Folli Follie ανέλαβε να πληρώσει την ελεγκτική εταιρεία για τις υπηρεσίες της. Στην ίδια συνεδρίαση του Δ.Σ. της Ε.Κ., που αποφάσισε τα πρόστιμα των 20 εκατ., ο πρόεδρός της Χ. Γκότσης αποφάσισε να απομακρύνει από τη θέση της και τη διευθύντρια της Υπηρεσίας Εποπτείας Αγορών, κυρία Α.Δ., σε μια προσπάθεια να μεταθέσει τις προφανείς ευθύνες του ίδιου και των άλλων μελών της διοίκησης για τον άπλετο χρόνο που η Ε.Κ. έδωσε στους ιδιοκτήτες της Folli Follie και τα εμπλεκόμενα στελέχη μετά την αποκάλυψη της απάτης. Σήμερα έναν χρόνο μετά η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Εχει ερευνηθεί μόνο ο ισολογισμός της Folli Follie του 2016.

Για το 2017 δεν έχει εκδοθεί προσαρμοσμένος ισολογισμός, ούτε έχουν ερευνηθεί οι ισολογισμοί παλαιότερων ετών. Αυτό μάλιστα αποκτά μεγαλύτερη σημασία από τη στιγμή που τον Δεκέμβριο του 2015 στα γραφεία της Ε.Κ. είχαν φτάσει αναλυτικά στοιχεία (όπως αυτά που παρουσίασε το fund QCM το οποίο αποκάλυψε την απάτη) για τους ισολογισμούς 2013 και 2014 της Folli Follie. Ο λόγος που η Ε.Κ. αγνόησε τα αποκαλυπτικά στοιχεία είναι ότι είχαν σταλεί ανώνυμα. Το γεγονός ότι δεν είδαν τα στοιχεία της απάτης ακόμη κι όταν τους τα έδωσαν έτοιμα, αλλά και η γενικότερη απροθυμία ή και αδυναμία της διοίκησης της Ε.Κ. να ερευνήσει την υπόθεση της Folli Follie έχει επισημανθεί και από τους εισαγγελείς που ερευνούν την υπόθεση. Για τα αργά αντανακλαστικά της εποπτικής αρχής του Χρηματιστηρίου δεν υπάρχουν επαρκείς εξηγήσεις. Δέχθηκαν παραινέσεις και από πού; Δεν είχαν την ικανότητα να αντιληφθούν τα τελευταία χρόνια την κατάσταση; Δεν έκαναν σωστή αξιολόγηση;

Η στάση του προέδρου να ρίξει τις ευθύνες στη διευθύντρια που ελέγχει τις συναλλαγές στο Χ.Α. δημιουργεί πάντως ακόμη περισσότερα ερωτήματα. Πολύ περισσότερο όταν η συγκεκριμένη διευθύντρια, μια δημόσια υπάλληλος καριέρας, ήταν στην ίδια θέση τα τελευταία 15 χρόνια και εκτελούσε τα καθήκοντά της χωρίς κανένα πρόβλημα με πολλές διαφορετικές διοικήσεις της Ε.Κ. αλλά και κυβερνήσεις. Μάλιστα ο υποβιβασμός της από τη διοίκηση σε προϊσταμένη του τμήματος μελετών προκάλεσε, στις 5 Απριλίου, έκτακτη γενική συνέλευση των εργαζομένων στην Επιτροπή.

Η συνέλευση εξέδωσε ομόφωνο ψήφισμα με το οποίο ζητά από τον πρόεδρο, το Δ.Σ. και τη γενική διευθύντρια «να ανακαλέσουν/αναιρέσουν την απόφαση τους για την αποπομπή της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Εποπτείας Αγορών εξαιτίας της “συστηματικής πλημμελούς εκτέλεσης των καθηκόντων της” και τον υποβιβασμό της σε θέση τμηματάρχη σε άλλη διεύθυνση, η οποία λήφθηκε με αδιαφανή διαδικασία και διάθεση εκφοβισμού των υπολοίπων υπαλλήλων της Διεύθυνσης Εποπτείας Αγορών και κατ’ επέκταση του συνόλου του προσωπικού της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς».

Σύμφωνα με πληροφορίες, η διευθύντρια της Ε.Κ. είχε αντιδράσει όταν η διοίκηση της ζήτησε να προσδιορίσει κέρδη από συναλλαγές μετοχών των εμπλεκόμενων στη Folli Follie. Υποστήριξε τότε ότι η απόφαση να προσδιορίσει τη ζημία στερείται νομιμότητας, καθώς στην Ε.Κ. υπάρχει Διεύθυνση Εισηγμένων Εταιρειών. Σε αυτήν υποβάλλονται κάθε χρόνο όλοι οι ισολογισμοί των εισηγμένων, όπως και οι αλλοιωμένοι ισολογισμοί της Folli Follie και ότι στοιχεία από τη δική της διεύθυνση δεν θα μπορούσαν να σταθούν δικαστικά λόγω αναρμοδιότητας.

Η απάτη άλλωστε έγινε φουσκώνοντας τον ισολογισμό της Folli Follie με ψευδείς και εικονικές συναλλαγές χρηματικών ποσών και εμπορευμάτων. Οι τυχόν επιμέρους συναλλαγές μετοχών ή ομολόγων έπονται, καθώς πρέπει πρώτα να προσδιοριστεί πότε ξεκίνησε η απάτη ώστε οι έλεγχοι να είναι στοχευμένοι και όχι γενικοί και αόριστοι. Αλλωστε, η Ε.Κ. είχε εντοπίσει κατά την περίοδο της αποκάλυψης του σκανδάλου μαζική πώληση μετοχών που έκανε τον Δημήτρη Κουτσολιούτσο πλουσιότερο κατά 9,7 εκατ. ευρώ. Το σημαντικότερο όμως είναι το πώς μπορεί να ελεγχθούν συναλλαγές μετοχών από τη στιγμή που η Ε.Κ. δεν γνωρίζει πότε ακριβώς ξεκίνησε η απάτη; Τα στοιχεία που έχουν έρθει στο φως άλλωστε αφορούν μόνο το 2016. Η διοίκηση της Επιτροπής ζήτησε γνωμοδότηση δικηγόρου-υπαλλήλου της, που έκρινε ότι δικαίως ζητήθηκε ο έλεγχος των συναλλαγών.


Τον Οκτώβριο του 2018, δηλαδή πέντε μήνες μετά την αποκάλυψη, η διοίκηση ζήτησε από τη διευθύντρια να ελέγξει τις συναλλαγές όσων υπέγραφαν τους ισολογισμούς του 2016. Εκείνη ζήτησε τότε να της υποδειχθούν η μεθοδολογία και οι διαδικασίες που έπρεπε να ακολουθήσει ώστε να προσδιοριστεί σε ποια τιμή αγοράστηκαν οι μετοχές. Η διαμάχη συνεχίστηκε και τον Νοέμβριο, με τη διοίκηση στο μεταξύ να μην υποδεικνύει τι έπρεπε να κάνει. Τελικά στο τέλος Νοεμβρίου έστειλε τελεσίγραφο δέκα ημερών στη διευθύντρια η οποία εξακολουθούσε να ζητά κατευθύνσεις και να θέτει ζήτημα νομιμοποίησης των διαδικασιών.

Οι πιέσεις της διοίκησης φαίνεται να οδήγησαν στην καρατόμηση και τον υποβιβασμό της στις 28 Φεβρουαρίου 2019. Στο μεταξύ, η οικογένεια Κουτσολιούτσου συνέχιζε και συνεχίζει να παραμένει στην εταιρεία, οι ομολογιούχοι και οι μέτοχοι έχασαν οριστικά τα χρήματα τους, η χώρα και η οικονομία της διασύρθηκαν και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς -αν και στο μεταξύ άλλαξε τον διευθυντή Εποπτείας Αγορών- ακόμη δεν έχει βγάλει άκρη με τις συναλλαγές όπως και με τους παλιούς ισολογισμούς της Folli Follie που συνεχίζει να κρατά στα συρτάρια της. Ολα αυτά τα γεγονότα προβληματίζουν τις εισαγγελικές αρχές που στρέφονται πλέον σε τυχόν ποινικές ευθύνες μελών της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχου (ΕΛΤΕ) αλλά και χρηματιστηριακών εταιρειών για τη μεγάλη απάτη.










Πού στρέφει την έρευνα η Οικονομική Εισαγγελία

Η Οικονομική Εισαγγελία προτίθεται, σύμφωνα με πληροφορίες, να αναζητήσει ευθύνες τόσο των αρμοδίων μελών της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς όσο και μελών της ΕΛΤΕ καθώς, όπως προκύπτει, από το 2001 έως και την αποκάλυψη του τεράστιου αυτού σκανδάλου, το 2018, δεν είχαν προχωρήσει σε κανέναν έλεγχο ώστε να δώσουν τέλος στην πρωτοφανή απάτη. Μια άλλη σημαντική παράμετρος που οδηγεί, σύμφωνα με πληροφορίες, την Οικονομική Εισαγγελία να στραφεί και προς την κατεύθυνση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς είναι και η ανώνυμη καταγγελία που είχε γίνει από τον Δεκέμβριο 2015 για τις λογιστικές απάτες στη Folli Follie.
Η εισαγγελική έρευνα για την υπόθεση ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2018 και τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς ο οικονομικός εισαγγελέας Ιωάννης Δραγάτσης προχώρησε στην άσκηση ποινικής δίωξης για δυο κακουργηματικές κατηγορίες εις βάρος της οικογένειας Κουτσολιούτσου και επτά ακόμη ατόμων. Οι διώξεις που είχαν ασκηθεί τότε αφορούσαν τα αδικήματα της απάτης και του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Παράλληλα, ο εισαγγελέας είχε δεσμεύσει τους τραπεζικούς λογαριασμούς των εμπλεκομένων, στους οποίους είχε επίσης απαγορευτεί και η έξοδος από τη χώρα με έγγραφα που είχαν διαβιβαστεί στις πύλες εξόδου: αεροδρόμια, λιμάνια, τελωνεία κ.λπ.

Η δίωξη του οικονομικού εισαγγελέα στρέφεται εναντίον του ιδρυτή της εταιρείας Δημήτρη Κουτσολιούτσου, της συζύγου του Κατερίνας, του γιου του Γιώργου Κουτσολιούτσου, όπως επίσης και εναντίον τριών μελών του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας, του οικονομικού διευθυντή, του επικεφαλής του λογιστηρίου, του ορκωτού λογιστή που υπέγραψε τον ισολογισμό του 2017 και του επικεφαλής του ομίλου στην Ασία. Οι διώξεις του εισαγγελέα συνδυάστηκαν με τις επιβαρυντικές διατάξεις περί καταχραστών του Δημοσίου καθώς μεταξύ των χιλιάδων -ιδιωτών και μη- επενδυτών που έχασαν τα χρήματά τους από την πολύκροτη υπόθεση περιλαμβάνονται ο ΕΦΚΑ και άλλα ασφαλιστικά ταμεία, όπως επίσης και το Υπερταμείο. Μετά την άσκηση της ποινικής δίωξης τον περασμένο Δεκέμβριο η δικογραφία της υπόθεσης διαβιβάστηκε στη δεύτερη ειδική ανακρίτρια, η οποία ακόμη δεν έχει καλέσει τους κατηγορούμενους σε απολογία. Πρόκειται για ένα κρίσιμο στάδιο των ερευνών, καθώς αμέσως μετά τις απολογίες, ανακρίτρια και εισαγγελέας θα αποφασίσουν για την περαιτέρω ποινική αντιμετώπιση των εμπλεκομένων, αν δηλαδή θα προχωρήσουν ή όχι στην προφυλάκισή τους.

Υποπτοι σύστασης εγκληματικής οργάνωσης

Την ίδια ώρα που στην ανάκριση εκκρεμεί η κλήτευση των μελών της οικογένειας Κουτσολιούτσου και των υπολοίπων επτά συγκατηγορουμένων τους ώστε να απολογηθούν για τις κατηγορίες της απάτης και του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, οι εισαγγελικές αρχές άνοιξαν και μια νέα έρευνα για χειραγώγηση μετά τα στοιχεία που συγκέντρωσαν για το όργιο των πλαστογραφήσεων των οικονομικών στοιχείων της Folli Follie. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο οικονομικός εισαγγελέας κάλεσε σε ανωμοτί εξηγήσεις (ως υπόπτους δηλαδή) 13 συνολικά άτομα για τα αδικήματα, κατά περίπτωση, της εγκληματικής οργάνωσης, της κακουργηματικής πλαστογραφίας και της χειραγώγησης. Οι εμπλεκόμενοι έδωσαν τις εξηγήσεις τους με γραπτά υπομνήματα σε πταισματοδίκη. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας οι εισαγγελικές αρχές θα αποφασίσουν για τον αν θα ασκήσουν και νέες διώξεις σε βάρος των προσώπων που κάλεσαν για εξηγήσεις.