Κωνσταντίνος Δασκαλάκης: Κάθε χρόνο ο εγκέφαλος μας θα μπαίνει σε άλλο, (καλύτερο) σώμα

«Τρελός είμαι να γυρίσω στην Ελλάδα;»: Σαφής και… χαμογελαστός, αυτό ο μεταμοντέρνος χίπης με τα φουντωτά μαλλιά που είναι ένα από τα πιο λαμπρά μυαλά παγκοσμίως στη Γενετική και τη Ρομποτική μιλά για την απίστευτη άρνηση της χώρας στην αριστεία, τον «ιμπεριαλισμό της τεχνολογίας», την καλπάζουσα τεχνολογία που σύντομα θα εμφυτεύει τον εγκέφαλό μας σε όποιο σώμα θέλουμε, αλλά και για τις νέες του γενετικές έρευνες για την πρόβλεψη ή πρόληψη των ψυχικών ασθενειών, ξεκλειδώνοντας τους περίπλοκους μηχανισμούς του εγκεφάλου.

Ηταν δίπλα μου. Σχεδόν σε απόσταση αναπνοής. Φορούσε στενό μπλουτζίν χρώματος σομόν (κάτι σαν ανοιχτό βυσσινί) και στενό, κοντό σακάκι χρώματος μπλε σκούρο. Η κόμμωσή του, σαν μεταμοντέρνος χίπης. «Από τους γονείς του το κληρονόμησε», σκέφτηκα. Απέναντί μας ο Γουίλιαμ Φέιθφουλ με τη μαγική του μηχανή μάς φωτογράφιζε ασταμάτητα.

Ξαφνικά κάποιος θαμώνας, ηλικίας 50 πάνω κάτω, μας πλησιάζει και του λέει: «Κύριε καθηγητά, τα σέβη μου». Ο οποίος «κύριος καθηγητής» ζήτημα να μοιάζει με 28άρη. Ούτε. «Πόσο είσαι;» ρώτησα έτσι αφελώς. «Τριάντα εφτά», μου είπε. Το πρόσωπό του πρόδιδε 20άρη που εξακολουθεί να είναι αμετακίνητος στην αθωότητα των παιδικών του χρόνων. «Η μητέρα του, Σοφία, θα φταίει», είπα από μέσα μου, «μοναχογιός ο τύπος».

-Μοναχογιός;

«Καθόλου. Εχω αδελφό. Είναι μικρότερός μου και τον λένε Νίκο».

-Και με τι ασχολείται;

«Είναι κι αυτός καθηγητής. Στο Χάρβαρντ».

-Της Ρομποτικής;

«Οχι, της Ψυχιατρικής».

Μου έφυγε το σαγόνι. Συγκρατήθηκα και το μόνο πράγμα που ψιθύρισα ήταν: «Θέλω να γνωρίσω τους γονείς σου».

Σκηνή 1:
Σε πενήντα χρόνια η Σαρλίζ Θερόν στο κρεβάτι μου!

Και πώς να μη θέλω όταν οι δύο κανακάρηδες της οικογένειας Δασκαλάκη κατάφεραν το ανεπανάληπτο ρεκόρ παγκοσμίων επιδόσεων. Και τα δύο αγόρια είναι καθηγητές, ο ένας στο Χάρβαρντ, ο άλλος στο MIT.
Εγώ τώρα κάθομαι με τον Κωνσταντίνο Δασκαλάκη, που επί σειρά πολλών μηνών χτυπούσα τα πλήκτρα στο κινητό μου καλώντας τον. Αυτός; Αφαντος! Σκληρό καρύδι ο Κωνσταντίνος: «Συνέντευξη; Ποτέ! Τι είμαι εγώ, η Βάνα Μπάρμπα; Οχι πως την υποτιμώ».

Κάποια στιγμή στο τσερβέλο μου -όπως λένε οι Κεφαλονίτες- άστραψε αστροπελέκι. «Λες;» είπα. Κι όμως, μόλις του έστειλα SMS γράφοντας «πάρε με τηλέφωνο, είμαι ο Δημήτρης Δανίκας», αυτό ήταν. Εντός μερικών ωρών χτύπησε το κινητό μου, με τη φωνή από την άλλη άκρη της γραμμής να μου λέει: «Είμαι φανατικός σινεφίλ και διάβαζα από μικρός τις κριτικές σου».

Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης himself. Ετσι αντάλλαξα τον δικό του σινεφιλικό θαυμασμό με τον δικό μου της διαστημικής τεχνολογίας. Κάποια στιγμή τού είπα:

-Ξέρεις τι πιστεύω; Οτι όλα αυτά τα ηλεκτρονικά μαραφέτια είναι άχρηστα. Για τα σκουπίδια. Η τεχνολογία που θα με εκφράζει είναι εκείνη που θα υπακούει στη σκέψη μου. Χωρίς να πατάω πλήκτρα. Θα διαβάζει τις επιθυμίες μου και -ω του θαύματος!- τσουπ, όλες μα όλες θα γίνονται πραγματικότητα.

«Θα γίνει», μου λέει.

-Πότε;

«Σε κάτι περισσότερο από πενήντα χρόνια. Σκέψου τη διαδικασία. Πρώτα οι εγκυκλοπαίδειες και τα βιβλία. Υστερα τα δάχτυλα με τα πλήκτρα. Τώρα όλες οι εντολές γίνονται με τη φωνή. Ακόμα και τα κείμενα. Τα πάντα. Και στο μέλλον με τη σκέψη».

-Καταπληκτικό. Ομως πες πως είμαι πέντε χρονών και ότι σε μισό αιώνα από τώρα θα εξακολουθώ να επιθυμώ τη Σαρλίζ Θερόν. Θα μπορέσω, λοιπόν, σε πενήντα χρόνια από τώρα να έχω στο σπίτι μου θηλυκό ανδροειδές, με σκέψη, επιθυμίες και αισθήματα όπως η Σαρλίζ;

«Θα γίνει κι αυτό».

-Είσαι θεός!

«Αυτό θέλω να γίνω, θεός».

Σκηνή 2:
Κάθε χρόνο ο εγκέφαλός μου και σε άλλο σώμα!

Προλάβαινα δεν προλάβαινα, μια που Μεγάλη Δευτέρα πρωί-πρωί θα αναχωρούσε για Βοστώνη. Στο προστατευμένο ακαδημαϊκό του περιβάλλον. «Σε μια όαση», όπως είπε. Ετσι, μάνι-μάνι κατάφερα να τον πείσω και η συνάντηση έγινε Σάββατο στις 11.30 το πρωί. «Δεν είμαι πρωινός τύπος, αλλά θα σου κάνω το χατίρι», είπε. Λόγω σινεφιλίας. Μια από τις ελάχιστες ιδιοφυΐες αυτού του έρμου τόπου έχει ως πυξίδα τις κινηματογραφικές εικόνες.

«Εχεις δει την “Κυριαρχία” (Transcendence) με τον Τζόνι Ντεπ, τη Ρεμπέκα Χολ και τον Μόργκαν Φρίμαν;».

-Ναι, την έχω δει αλλά δεν τη θυμάμαι (ντράπηκα να του πω πως πρόκειται για μετριοασήμαντη ταινία).

«Ε, λοιπόν, εκεί τα λέει όλα».

-Τι εννοείς;

«Ο ανθρώπινος εγκέφαλος θα καταλήγει στο Cloud και από εκεί κάθε χρόνο θα τοποθετείται σε νέο σώμα. Εσύ, ας πούμε, με τον ίδιο εγκέφαλο σε διαφορετικό σώμα. Κάθε φορά σε καλύτερο. Και ίσως ο ίδιος εγκέφαλος, ο δικός σου ας πούμε, να τοποθετείται σε πολλά σώματα, σε πολλές ρεπλίκες».

-Θα γίνει αυτό; Ο Δημήτρης Δανίκας σε πολλά σώματα, πολλοί Δανίκες;

«Θα γίνει».

-Πότε; Σε πενήντα χρόνια;

«Μακάρι να γίνει σε πενήντα χρόνια».

Σκηνή 3:
Από τα σήματα του DNA θα προβλέπουμε τις ψυχικές ασθένειες

Αυτό ήταν το φινάλε. Απίστευτο φινάλε. Η αρχή, διαφορετική.

-Θέλω να μου τα πεις όλα επειδή δεν εμπιστεύομαι τις πληροφορίες στο Google.

«Δεν έχεις άδικο. Γράφουν ότι γεννήθηκα στην Κρήτη. Λάθος. Γεννήθηκα στην Αθήνα. Οι γονείς μου είναι από την Κρήτη. Από Χανιά και Ιεράπετρα. Κάθε χρόνο, κάθε καλοκαίρι τρεις μήνες πάω στην Κρήτη».

-Οι γονείς σου, αριστεροί (πέτυχα διάνα); «Η Αριστερά, αδερφέ μου, έχει μακριά ουρά. Οποια πέτρα και να σηκώσεις πέφτεις πάνω σ’ αυτήν. Από την οικονομική πλουτοκρατία μέχρι τις επιστημονικές ιδιοφυΐες και όλους τους ενδιάμεσους. Ο πατέρας, της γενιάς του 114, και η μητέρα, του Πολυτεχνείου. Ο Περικλής και η Σοφία. Ο πατέρας μου, μαθηματικός στο Βαρβάκειο, η μητέρα μου, φιλόλογος σε δημόσιο σχολείο. Και οι δύο φανατικοί σινεφίλ».

Οπως έμαθα αργότερα, ακούγοντας στο τηλέφωνο τη μητέρα του, μια φουριόζα ύπαρξη, στη διάρκεια μιας προβολής στον «Δαναό» την έπιασαν οι πόνοι στο πρώτο της παιδί. Τόση κινηματογραφική τρέλα. Κι εσείς; Εσείς στον καναπέ και στην πειρατεία με το «Games of Thrones». Μονοθεματικά. Αντε, σηκωθείτε λιγάκι να ξεστραβωθείτε μπας και τα παιδιά σας ακολουθήσουν τον δρόμο του Κωνσταντίνου Δασκαλάκη.

«Με τον Νίκο κάνουμε μια έρευνα».

-Τι έρευνα;

«Προηγμένης Τεχνητής Νοημοσύνης. Στη Γενετική. Για τις ψυχικές ασθένειες».

-Πού πάει να πει;

«Να καταλάβουμε αν στο DNA ή σε άλλα γενετικά στοιχεία εντοπίζονται σήματα που προειδοποιούν για ψυχικές ασθένειες. Δηλαδή να μπορέσουμε να προβλέψουμε και να προλάβουμε την έλευση τέτοιων ασθενειών. Πρόκειται για μια περίπλοκη διαδικασία. Το ένα γονίδιο επηρεάζει και επιδρά πάνω στο άλλο. Η αλληλεπίδραση που λέμε. Αλληλουχία και αλληλεπίδραση. Το στίγμα της μεσογειακής αναιμίας είναι λιγότερο περίπλοκη υπόθεση. Οφείλεται σε ένα συγκεκριμένο γονίδιο. Το ίδιο συμβαίνει και με την ομάδα αίματος. Υπάρχει μια τυχαιότητα στο τι θα πάρεις από τον μπαμπά και τι από τη μαμά. Στις ψυχικές ασθένειες όμως τα πράγματα είναι περισσότερο σύνθετα από γενετικής σκοπιάς. Πρέπει να ξεκλειδώσουμε τους περίπλοκους μηχανισμούς του εγκεφάλου».

Πάλι μου έφυγε το σαγόνι. Εκείνος όμως χαμογελούσε. Σαν μικρό παιδί. Πώς συμβαίνει με τον έξυπνο μπόμπιρα όταν λύνει γρίφους δυσκολότερους και πιο σύνθετους από την ηλικία του; Κάπως έτσι.

Σκηνή 4:
Πιστεύω στη νομοτέλεια του Σύμπαντος

Διάλειμμα. Αναγκαστικό. Who is Constantinos Daskalakis? Εχουμε και λέμε, εν τάχει. Τελειώνει το Βαρβάκειο με εξετάσεις. Αμ πώς! Οχι σαν τώρα με τους Συριζαίους και τη μουστάκα του μπάρμπα Κώστα του Γαβρόγλου του «μπάτε, σκύλοι, αλέστε και αλεστικά μη δίνετε». Τέλος πάντων. Μετά το Βαρβάκειο καταλήγει Μετσόβιο στη Σχολή Ηλεκτρολόγων και Μηχανικής Υπολογιστών. Μετά δικτατορικό στο Μπέρκλεϊ υπό την καθοδήγηση του μεγιστοτεράστιου Χρήστου Παπαδημητρίου για την επιστήμη των υπολογιστών. Και όταν ολοκληρώνει, το 2008 κατευθείαν με θέση καθηγητή στο MIT, το θηριώδες πανεπιστημιακό ερευνητικό έργο από το οποίο εξέρχονται όλοι οι «διαστημικοί» εγκέφαλοι.

-Πιστεύεις σε μια υπέρτατη θεότητα; Θεό, Χριστό, Παναγία; Η ερώτηση λόγω Πάσχα και Αναστάσεως…

«Πιστεύω στη νομοτέλεια του Σύμπαντος. Στα Μαθηματικά. Και στους νόμους της Φυσικής που εξελίσσονται αλλά έχουν και τους περιορισμούς τους. Το περιεχόμενο των Γραφών διατυπώθηκε πριν από χιλιάδες χρόνια».
Σύντομος ο καθηγητής, αλλά περιεκτικός. Πιστός στην Επιστήμη. Λογικό.

-Φουσκώνεις όταν οι άλλοι σε αναγνωρίζουν, υποκλίνονται μπροστά σου; Φουσκώνεις και μετά βλέπεις και απολαμβάνεις στον καθρέφτη τον εαυτό σου λέγοντας «ρε μπαγάσα, είσαι πρωταθλητής, γιούπιιιιι!»;

(γελώντας μέχρι το κούτελο) «Σκοπός μου είναι η αυτάρκεια. Συνήθως αισθανόμαστε όπως μας βλέπουν οι άλλοι. Δεν το πιστεύω ούτε το υιοθετώ αυτό. Αισθάνομαι να είμαι σε ισορροπία με τις δικές μου αξίες και τις δικές μου πεποιθήσεις. Ξέρεις πότε δεν αισθάνομαι καλά και κοπανάω το κεφάλι μου στον τοίχο;».

-Οταν σε εγκαταλείπει το πιο όμορφο πλάσμα της Βοστώνης…

(γελώντας ξανά) «Οταν επί έναν χρόνο δεν μπορώ να λύσω αυτό που έχω βάλει σκοπό να λύσω».

-Τι ας πούμε; Μην πεις, δεν θα καταλάβω γρι (με προσπερνάει).
«Αντιθέτως, όταν τα καταφέρνω αισθάνομαι σαν να έχω πάρει μια γερή δόση ντοπαμίνης. Αυτή η αίσθηση διαρκεί μια μέρα. Ισως και μια εβδομάδα. Μετά επακολουθεί η μελαγχολία της κατάκτησης. Αυτό που λέμε “blues της κατάκτησης”».

Σκηνή 5:
Υπόδουλοι του ιμπεριαλισμού της τεχνολογίας

-Και εν Ελλάδι; Πώς αισθανόμαστε;
«Θυμάσαι τι συνέβαινε στη δεκαετία του ’90, αλλά και στις αρχές του 2000; Εύκολο χρήμα, διάχυτη ευφορία. Σήμερα υπάρχει ένα υγιές κομμάτι στην κοινωνία. Ολα τα άλλα είναι θόρυβος. Η επανάσταση αρχίζει από το σχολείο. Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο. Θεωρώ τον εαυτό μου μια μεταφορά, ένα σύμβολο. Κι αυτό συμβαίνει όταν συναντάω παιδιά που στο πρόσωπό μου βλέπουν το μέλλον τους».

-Θόρυβος;

«Κοινωνικός, πολιτικός, πολιτιστικός. Κανείς δεν δείχνει ένα καθαρό μονοπάτι εξόδου από την κρίση. Χρειάζεται ολική αλλαγή. Δεν βλέπω ορμή προς αυτή την αλλαγή. Ολοι προσπαθούν να διαχειριστούν, όχι να υπερβούν την κρίση. Και με τον δρόμο που έχουμε τραβήξει και προχωράμε μέσα στην παγκόσμια, οικονομική ανταγωνιστική εξέλιξη, φοβούμαι ότι κάποιος θα μας τραβήξει το χαλί. Τώρα έχουμε μια ευκαιρία. Ή θα σταθούμε στα πόδια μας ή θα γίνουμε υπόδουλοι του ιμπεριαλισμού της τεχνολογίας».

-Μ’ αρέσει αυτό το «ιμπεριαλισμός της τεχνολογίας».

«Πρόκειται για φαύλο κύκλο. Ας πούμε, η Google έχει πολλούς χρήστες. Ετσι εξασφαλίζει περισσότερο χρήμα. Ετσι καταφέρνει να ενσωματώσει στο προσωπικό της την αφρόκρεμα της τεχνολογίας. Ετσι αναπτύσσει καλύτερα τη δική της πλατφόρμα, με περισσότερες πληροφορίες και περισσότερες εφαρμογές. Ετσι αυξάνει την πελατεία της. Ετσι γιγαντώνεται και πάει λέγοντας».

-Κι εμείς; Θεατές, χρήστες, πελάτες;

(γελώντας) «Εμείς, μια μικρή χώρα, πρέπει να παράγουμε και να εξάγουμε. Οπως σου είπα. Το δίλημμα είναι καταλυτικό: είτε θα βρούμε το παραγωγικό μας μοντέλο και πλεονέκτημα, είτε θα υποδουλωθούμε».

-Και η πρόβλεψή σου;

«Οπως είναι σήμερα; Με θλίβει αυτή η ισοπέδωση προς τα κάτω. Αυτή η άρνηση προς την αριστεία. Δεν πρόκειται για ελιτισμό».

Σκηνή 6:
Η χυδαία συναλλαγή ακαδημαϊκών με την Πολιτεία

-Πρόκειται για κοινό νου.

«Ακριβώς. Η αριστεία δεν είναι ούτε προνόμιο της Δεξιάς ούτε της Αριστεράς. Ολα αυτά είναι ιδεοληψίες και βλακείες. Η χώρα, κάθε χώρα, πρέπει να επενδύει στους καλύτερους. Σε κάθε τομέα και δραστηριότητα. Και, ταυτόχρονα, με αυτή την άρνηση προς την αριστεία έχουμε και αυτή τη σιχαμένη συναλλαγή των ακαδημαϊκών με την Πολιτεία. Τα πανεπιστήμια έχουν μετατραπεί σε φυτώρια παραγωγής πολιτικών. Αυτή η συναλλαγή είναι χυδαία. Ο νόμος της Αννας Διαμαντοπούλου ήταν μια κάποια διέξοδος από αυτή τη συναλλαγή προς το συμφέρον της αριστείας. Ομως τον ξηλώσανε. Αποτέλεσμα; Εκτός όλων των άλλων, γνωρίζω πολλές περιπτώσεις εξαιρετικών Ελλήνων καθηγητών από πρωτοκλασάτα αμερικανικά πανεπιστήμια που θέλησαν να συνεισφέρουν στον τόπο τους. Ενας εξ αυτών, ο Δημήτρης Μπερτσιμάς από το MIT, στο συμβούλιο του Καποδιστριακού βρέθηκε να συγκρούεται με τον Πελεγρίνη. Αντί να πούνε “ελάτε, παιδιά, να μας δώσετε τα φώτα σας”, λένε “ποιος είσαι εσύ που θα μου πεις τι να κάνω εγώ;”».

-Να στοιχηματίσω πως εσύ δεν πρόκειται να γυρίσεις στην πατρίδα…

«Να στοιχηματίσεις. Αν το έκανα θα πρόσθετα μεγάλο βάρος στην ψυχική μου ισορροπία. Να μπλέξω με ένα σύστημα που δεν λειτουργεί; Τρελός είμαι να γυρίσω εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα;».

-Καθόλου. Κι εγώ στη θέση σου το ίδιο θα έκανα. Οπου φύγει φύγει. Ελλάδα; Μόνο για θάλασσα και ηλιοθεραπεία.

«Θέλω να κάνω έρευνα με εύκολες συνθήκες. Οχι πως στην Αμερική τα πάντα είναι ιδανικά και ειδυλλιακά. Τι να πούμε τώρα; Για τη χυδαιότητα του Τραμπ; Και δεν είναι μόνο αυτός. Ο Τραμπ είναι το απότοκο προϊόν μιας πλειάδας στρεβλώσεων. Ομως εγώ ανήκω σε ένα μικροσύστημα. Σε ένα προστατευμένο περιβάλλον. Σε μια όαση. Τέτοιο πράγμα δεν υφίσταται εν Ελλάδι. Κρίμα…».

Σκηνή 7:
Τεχνητή Νοημοσύνη, ακριβώς όπως στις ταινίες

Κοιτούσα το ρολόι μου. Οι δείκτες έτρεχαν και ο Constantinos ασταμάτητος. Ηταν η στιγμή για το μέλλον.

-Για το μέλλον λοιπόν, όπως έλεγε και ο Τζον Χιούστον στο «Chinatown», το αριστούργημα του Ρομάν Πολάνσκι: «The future, mister Gittes».

«Για να αντιληφθείς τις αλλαγές του μέλλοντος πρέπει να θυμηθείς τις αλλαγές που έγιναν τα τελευταία είκοσι χρόνια. Για να δω το κινητό σου…».

Του δίνω το κινητό μου και του λέω:

-Είμαι τρελός με την τεχνολογία. Να φανταστείς, αν τώρα προκύψει εδώ που καθόμαστε, ένα ανδροειδές με ανθρώπινο δέρμα, δεν πρόκειται να εντυπωσιαστώ καθόλου. Το περιμένω.

«Λογικό. Βλέπεις ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Που τα έχουν πει και τα έχουν προβλέψει όλα».

Κοιτούσε το κινητό μου, έψαχνε και μου λέει χαμογελώντας: «Ομως δεν βλέπω εφαρμογή Online Dating» (σαν να λέμε ραντεβού μέσω Ιντερνετ, δηλαδή γκόμενα) Και πού ’σαι… δεν πρόκειται για κάτι αφύσικο, αντιθέτως μάλιστα. Με αυτή την εφαρμογή μεγαλώνουν οι πιθανότητες να βρεις το καλύτερο πρόσωπο που ταιριάζει σε σένα. Πρόκειται για ένα μεγάλο χωριό. Για μια μεγάλη αγορά».

-Κάτι σαν προξενιό…

«Κάπως έτσι. Πάντως, προς το παρόν, υπάρχει η Σοφία το ρομπότ. Να, κοίτα».

Και μου τη δείχνει.

- Α, δεν μ’ αρέσει. Τι σημαίνει Τεχνητή Νοημοσύνη;

«Εμφυσώ σε μια μηχανή τη δυνατότητα να σκέφτεται και να μιμείται τη νοητική λειτουργία όπως εκείνη του ανθρώπου. Σε ανταγωνιστικό επίπεδο. Η μηχανή είναι δημιούργημα του ανθρώπινου εγκεφάλου. Που θέλει να φτιάξει μια μηχανή με τη δική του λειτουργία. Αυτό σημαίνει αυτοαναφορικότητα. Τεχνητή νοημοσύνη είναι να φτιάξεις μια μηχανή που να κάνει αυτά που γίνονται στις ταινίες».
-Σαν να λέμε ο άνθρωπος γίνεται θεός…

«Προσπαθώ να γίνω. Θέλω να γίνω θεός».

-Και πώς θα γίνει αυτό;

«Να σκεφτόμαστε και να γίνονται ενέργειες μεταξύ εγκεφάλου και υπολογιστή. Σήμερα υπάρχει, ας πούμε, η Alexa, η οποία λαμβάνει και εκτελεί εντολές. Οπως “κλείσε, άνοιξε τα φώτα, την τηλεόραση, κάνε κράτηση στο τάδε εστιατόριο, στην τάδε πτήση” και πάει λέγοντας. Σήμερα, ας πούμε, έχουμε κατορθώσει το σύστημα αυτο-οδήγησης. Αυτοκίνητο χωρίς οδηγό. Το όχημα να καταλαβαίνει και να προσαρμόζεται στις συνθήκες όπου βρίσκεται. Η έρευνα αυτή βρίσκεται σε πολύ καλό στάδιο».

-Ωραία όλα αυτά. Αλλά τι θα γίνει με το ανδροειδές που θα έχει ανθρώπινο δέρμα, θα επικοινωνεί, θα αισθάνεται, θα παθιάζεται;

«Μέχρι στιγμής με τα ανδροειδή η συνομιλία γίνεται κάπως έτσι: Εκείνο σε ρωτάει: “Τι κάνεις;”. Εσύ απαντάς: “Δεν είμαι καλά”. Εκείνο σε ρωτάει: “Γιατί δεν είσαι καλά;”. Εσύ απαντάς: “Εχω ένα θέμα με τους γονείς μου”. Εκείνο σε ρωτάει: “Για πες μου για τους γονείς σου”. Ιδού το πρόβλημα. Δεν είναι ικανό να κάνει μια περίπλοκη σκέψη και να ρωτήσει “ποιο είναι το θέμα με τους γονείς σου;”. Δεν μπορεί, ακόμα, να καταλάβει το νόημα που διατρέχει μια ολόκληρη συζήτηση. Το σημερινό ανδροειδές είναι ικανό να κάνει πράγματα που εμείς τα διεκπεραιώνουμε σε μερικά δευτερόλεπτα σκέψης. Δεν μπορεί να συνθέσει. Μπορεί όμως να παίζει σκάκι και πόκερ καλύτερα από τους πρωταθλητές αυτών των σπορ».

-Και η εξέλιξη προς ένα ανώτερο ανδροειδές σαν τον άνθρωπο;

«Θα χρειαστούμε περισσότερο από πενήντα χρόνια».

Φανταστείτε. Τα εγγόνια μας θα αλλάζουν σώμα, θα βελτιώνουν τον εγκέφαλό τους, θα κάνουν παρέα με κάποιον ή κάποια, αρσενικά ή θηλυκά ρομπότ, φτυστά οι άνθρωποι, τα οχήματα δεν θα έχουν οδηγό και στο Φεγγάρι αλλά και στον Αρη θα έρχεται στον κόσμο η δεύτερη γενιά φεγγαρόπαιδων και Αρειανών. Αυτά ως ορντέβρ. Το κυρίως πιάτο… ποιος ξέρει, ίσως διακτινισμός. Σε κλάσματα υποδευτερολέπτου από τα Σεπόλια στο Μανχάταν. Ετσι τα λέμε. Να ξεχνιόμαστε από τα τοξικά και τα σκουπίδια. «Θα σε πάρω να φύγουμε σ’ άλλη Γη σ’ άλλα μέρη, που κανέναν δεν ξέρουμε και κανείς δεν μας ξέρει»!