Bleeps Rova: Σύμπραξη τέχνης και πολιτικής για την Αθήνα

Εκείνος, ένας από τους πιο γνωστούς street artists με έργα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Οι δημιουργίες του Bleeps.gr, όπως αποτυπώνονται στους τοίχους της “λαβωμένης” από την οικονομική κρίση, Αθήνας συνοδεύουν κατά καιρούς κείμενα πολιτικών αναλύσεων διεθνών πρακτορείων και εφημερίδων μεταξύ αυτών και των New York Times αφού όπως ο ίδιος συνηθίζει να λέει η τέχνη του έχει έντονα πολιτικοποιημένο χαρακτήρα με σκοπό την εξέταση των θεσμικών στοιχείων όπως η θρησκεία, η πολιτική το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ενώ με την έναρξη της οικονομικής κρίσης ξεκίνησε να πραγματοποιεί μια σειρά έργων, για τα αποτελέσματα αυτής στην εργατική και μεσαία κοινωνική τάξη της Ελλάδας αλλά και διεθνώς.

Εκείνη, μια δυναμική γυναίκα σύζυγος και μητέρα, με σπουδές στο Παρίσι στο αντικείμενο της τέχνης που για πρώτη φορά κατεβαίνει στο στίβο της τοπικής αυτοδιοίκησης με τον συνδυασμό του Κώστα Μπακογιάννη και βασικό σύνθημα “επίθεση πολιτισμού” έτσι ώστε η Αθήνα, όπως η ίδια λέει, να αποκτήσει το ευρωπαϊκό πρόσωπο που της αξίζει. Είναι η Νατάσα Ρόβα, που κινείται στη φιλοσοφία του υποψήφιου δημάρχου σε ό,τι έχει να κάνει με το κεφάλαιο εγχώρια street art σκηνή. Ένα μεγάλο κεφάλαιο στην Αθήνα, στο οποίο δίνει ιδιαίτερη προσοχή ο κ. Μπακογιάννης που αποφασισμένος να δώσει χώρο στους εκπροσώπους της εναλλακτικής αυτής μορφής τέχνης, πραγματοποίησε από τις πρώτες ημέρες της προεκλογικής του εκστρατείας, συνάντηση με τον γνωστό street artist Cacao Rocks, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν επιδιώκει σε μία πόλη αποστειρωμένη, ούτε όμως και μία πόλη όπου δεν υπάρχουν κανόνες. Σκοπός είναι να εφαρμοστεί το μοντέλο άλλων ευρωπαϊκών πόλεων, που έχουν κάποιες περιοχές που μπορεί κανείς ελεύθερα να εκδηλώνει την καλλιτεχνική του διάθεση, αλλά υπάρχουν και ξεκάθαρες περιοχές όπου αυτό απαγορεύεται.

Η αυτοψία στους τοίχους της Αθήνας και ο διάλογος

Η υποψήφια δημοτική σύμβουλος περιπλανήθηκε στους δρόμους της πόλης και έκανε αυτοψία σε “μαρκαρισμένα” κτήρια και τοίχους έτσι ώστε να έχει ξεκάθαρη εικόνα και άποψη για το τι πραγματικά συμβαίνει και φυσικά τι πρέπει να αλλάξει. Ο διάλογος που ακολουθεί με τον Bleeps.gr για το ποιες τελικά οι προθέσεις των δύο πλευρών είναι αποκαλυπτικός.

Νατάσσα Ρόβα: Ποια η σημασία της street art σε μία πόλη όπως η Αθήνα, αποτελούμενη από 7 διαμερίσματα, το καθένα μια διαφορετική πόλη;

Bleeps: Η τέχνη στο δημόσιο χώρο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο τόσο στην εικαστική της διάσταση, όσο και στην εννοιολογική. Κάθε κομμάτι της πόλης εκφράζεται μέσα από την υποκειμενικότητα και την ποικιλότητα των φερόμενων στοιχείων του, τόσο σε ιστορικό όσο και σε παροντικό επίπεδο. Η street art μπορεί να εναρμονίζεται μέσα από επιλογή καλλιτεχνών με δημοκρατικό τρόπο, ώστε κάθε διαμέρισμα να «ανακαλύπτει» μερίδα καλλιτεχνών που εμπνέονται και εναρμονίζονται με το genius loci, όπως αυτό σκιαγραφείται στο πλαίσιο του κάθε διαμερίσματος”

Bleeps: Μπορεί μια νέα δημοτική αρχή να θέσει τα θεμέλια εκδημοκρατικοποίησης της διαμοίρασης χώρου μεταξύ των καλλιτεχνών με τρόπο που, μεν θα συνδέεται με ένα θεσμικό πλαίσιο, αλλά και μέσα από μια ακαδημαϊκή σκοπιά, θα ανακαλύπτει το νεοτερισμό εναγκαλίζοντας τον, χωρίς να παγιδεύεται σε ελιτισμό ή ακαδημαϊσμό;

Νατάσσα Ρόβα: Η απάντηση είναι πως η δημοτική αρχή πρέπει να έχει προς υλοποίηση συγκεκριμένο πρόγραμμα πολιτισμού με συγκεκριμένες προτεραιότητες και συγκεκριμένους πόρους. Η εκδημοκρατικοποίηση της διαμοίρασης του χώρου είναι ζήτημα που οφείλουν να αντιμετωπίσουν οι καλλιτέχνες, ώστε να έχουν καταλήξει πώς θα επικοινωνήσουν τις απόψεις και προσδοκίες τους στην δημοτική αρχή. Αυτό είναι πολιτισμός.

Νατάσσα Ρόβα: Στο κέντρο της Αθήνας, το 37% του πληθυσμού είναι πρόσφυγες, μετανάστες, ξένοι. Αυτοί έχουν street art και τι μεταφέρουν ως εικόνα και ιδέα;

Bleeps: Δεν γνωρίζω κάποια οργανωμένη δραστηριότητα, ωστόσο υπάρχουν καλλιτέχνες κυρίως δεύτερης γενιάς μεταναστών, που πραγματοποιούν τέχνη στο δημόσιο χώρο. Στις περιπτώσεις που αναφέρω δεν μπορώ να πω ότι συντελείται μια πολιτιστική πλουραλιστική παρουσίαση, αφού οι εικόνες είναι περισσότερο απαγκιστρωμένες από τοπικές ιδιαιτερότητες. Πέρα από αυτά που αναφέρω δεν ξέρω αν πραγματοποιείται τέχνη σε σημεία της πόλης που συνδέεται με το μέρος αυτό των κατοίκων. Είναι απαραίτητο να έχουμε μια υποτυπώδη έστω αποτύπωση της μεταναστευτικής έκφρασης. Προς το παρόν, υπάρχει ασυδοσία, που φέρει εντονότατα στοιχεία αντιπαλότητας μέχρις ρατσισμού. Η δεύτερη γενιά μεταναστών είναι όπως εκείνη της Γαλλίας, που γκετοποιήθηκε και σήμερα έχει μορφή τυφλής τρομοκρατίας. Προλαβαίνουμε να προλάβουμε ή όχι;

Νατάσσα Ρόβα: Θεωρείτε ότι η θεσμοθέτηση φεστιβάλ που θα προάγουν την καλλιτεχνική δράση μειονοτήτων είναι κάτι που θα βοηθούσε στην άμβλυνση της ξενοφοβίας, δημιουργώντας προϋποθέσεις για πολιτιστικές προσεγγίσεις;

Bleeps: Έχουμε παρακάνει φεστιβάλ (καπελωμένα από κόμματα). Εκείνο που χρειάζεται είναι να υπάρξει συνεννόηση μέσω συζητήσεων, που θα καταλήξουν σε δράσεις προτεραιότητας, να εκφραστεί η δυναμική με θετικό τρόπο.

Νατάσσα Ρόβα: Βρισκόμαστε στην 4η "βιομηχανική επανάσταση" (είναι επανάσταση ή τελευταίο στάδιο μιας εξέλιξης; Τι σχέση προκύπτει για μια τέχνη, όπως η street art;) ΑΙ και Superintelligence...

Bleeps: Αποτελεί σημαντικό ζήτημα προσωπικής διερεύνησης. Ήδη η βιβλιογραφία παρουσιάζει συγγράμματα μέγιστων διανοητών του παρόντος όπως ο Nick Bostrom, που ασχολούνται με την ηθική γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη. Σε μόλις 15 χρόνια από σήμερα υπολογίζεται ότι το 40% των εργασιών θα αντικατασταθούν από ρομπότ. Οσο κι αν μοιάζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας είναι πραγματικότητα. Για μένα η street art αποτελεί πεδίο διαλόγου. Αποτελεί μια αναλυτική που προάγει την κριτική θεώρηση και σίγουρα δεν καλείται να παγιδευτεί στην καταγγελτικότητα. Στο έργο που ειχα πραγματοποιήσει στη σειρά the windows series μελετώντας αυτό το φαινόμενο ήθελα να προσκαλέσω το θεατή να διερωτηθεί. Πόσο το κατάφερα στην ελληνική πραγματικότητα που παλινδρομεί σε σοσιαλιστικές φαντασιώσεις δεν το γνωρίζω, ωστόσο οφείλω ως ειλικρινής δημιουργός να μην παγιδεύομαι στη φενάκη μιας «μυωπικής» ρητορικής και να παρουσιάζω, φορές, στο σήμερα το πιθανό αύριο.

Νατάσσα Ρόβα:Θα μπορούσε η δημοτική αρχή στο πλαίσιο των πολιτιστικών δραστηριοποιήσεων της να παρουσιάσει στους πολίτες τις τρέχουσες εξελίξεις μέσα από πολιτιστικά δρώμενα και μέσα από συζητήσεις που όμως θα έχουν ένα διευρυμένο χαρακτήρα; Θεωρείτε ότι η παιδεία μπορεί να περάσει σε μια διάσταση καθημερινότητας, ώστε ο πολίτης δεχόμενος μηνύματα να απαγκιστρώνεται των στενών ορίων του μικροκλίματος του και να δύναται να λάβει αυτά τα στοιχεία, που θα διανοίγουν το δρόμο προς τον «ολοκληρωμένο» πολίτη;

Bleeps: Είναι απαραίτητο πια να υπάρξει μια σταδιακή "εκπαίδευση" του κοινού, πράγμα που απαιτεί συμπόρευση δημοτικής αρχής και καλλιτεχνών. Στόχος, αυτό που λέτε: παιδεία σε διάσταση καθημερινότητας. Η δημοτική αρχή πρέπει στηρίζεται στον πολιτισμό εξαρχής.

Νατάσσα Ρόβα: Αρχιτεκτονική και street art.

Bleeps: Ένα ευαίσθητο θέμα σε μια πόλη όπου η ποικιλότητα των αρχιτεκτονικών υποκειμενικοτήτων σε σημεία αποκτά ένα φαινότυπο ιστορικής ασυδοσίας.

Είναι εφικτή η διαλεκτική μεταξύ street art και αρχιτεκτονικής ακόμα και στην κτηριακή φλυαρία της Αθήνας.

Θεωρώ όμως ότι αυτό θα απαιτούσε τη συνεργασία ακαδημαϊκών και καλλιτεχνών, ώστε να υπάρχει ουσιαστική νοηματοδότηση , υπό του δημοκρατικού πλαισίου που θα ορίζεται στους κόλπους της δημοτικής αρχής.
Έτσι μπορούμε να προχωρήσουμε πέρα από το αδιεξοδικό «βάλτε λίγο χρώμα στην πόλη», το οποίο προσωπικά θεωρώ επιφανειακό και υποκριτικό, για να φτάσουμε στην αντίληψη του «όποια παρέμβαση εμπεριέχει νοηματοδότηση».Είναι εφικτή η δράση της δημοτικής αρχής στο πολιτιστικό επίπεδο, με στόχο να «καθήσουν» στο τραπέζι του διαλόγου καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες και ιστορικοί τέχνης, ώστε η ελεύθερη καλλιτεχνική δράση να βρίσκει μέσα από το διάλογο το θεωρητικό υπόβαθρο ένταξης της στους κόλπους της πόλης μέσα από ένα διαλεκτικό κι όχι βιαστικό χαρακτήρα;

Broken window Project

Στο διάλογο ο Bleeps αναφέρεται και στο project Broken Window. Μια σειρά από έργα τα οποία έχουν γίνει με “καμβά” τα παράθυρα εγκαταλελειμμένων νεοκλασικών κτηρίων του κέντρου της Αθήνας.
“Εγκαταλελειμένα σπίτια και χώροι (διάλογοι) Αστική κουλτούρα.

Αποτελεί αντικείμενο της καλλιτεχνικής μου δράσης από το 2014 η δημιουργία ενθέσεων στα παράθυρα εγκαταλελειμμένων νεοκλασικών κτηρίων κυρίως στην περιοχή του Μεταξουργείου με σκοπό την κριτική θεώρηση αφενός, αλλά και την οικοδόμηση διαλεκτικής σχέσης με το θεατή αφετέρου.Θεωρώ ότι προσφέρεται η συγκεκριμένη περιοχή, όχι μόνο για το τετριμμένο gentrification, αλλά για μια πολιτιστική μεταλλαγή προς την πορεία ανάδυσης του παλιού, όχι μέσα από έναν συναισθηματισμό, αλλά μια φαντασιακής μετατροπής ερειπίων σε φορείς καλλιτεχνικής μεταλαμπάδευσης. Φυσικά το συγκεκριμένο εγχείρημα ουδέποτε συγκίνησε την προϋπάρχουσα δημοτική αρχή και σημεία της πόλης που θα μπορούσαν να αποτελούν υπαίθριες πολιτιστικές πραγματικότητες, παραμένουν αποδεικτικά στοιχεία εγκατάλειψης και παρανομίας.

Θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια είδαμε να αποθεώνεται η ολιγωρία στο δήμο. Σίγουρα η θεωρία του “broken window” θα έβρισκε πολλά να την ενισχύουν στο δήμο. Η πρόταση μου αφορά σε μια πολυφωνική street art που θα κατορθώσει να εξαφανίσει κάθε λογική coolness στο ασύδοτο graffiti & tagging, γιατί να κατασταλεί είναι μάλλον ακατόρθωτο. Αν αλλάξει η άποψη για το κέντρο που λειτουργεί υπό μια μονοπωλιακή λογική καλλιτεχνικά τα τελευταία 4-5 χρόνια, ίσως δούμε απρόσμενα θετικές αλλαγές. Προσωπικά έχω το όραμα των παραθύρων στα εγκαταλελειμμένα νεοκλασικά. Ενθέσεις που θα δανείζονται με μεταμοντέρνο ύφος από τον ελληνικό μοντερνισμό, δημιουργώντας διαλεκτική με το θεατή. Από εκεί και πέρα νομίζω ότι πλην εκείνων που αρέσκονται στην υποβάθμιση για λόγους σκοπιμοτήτων, οι πραγματικοί καλλιτέχνες του δημόσιου χώρου επιθυμούν να εκφραστούν και να επικοινωνήσουν εν τέλει. Οι μεγάλες τοιχογραφίες μεν δίνουν μια αίσθηση μνημειακή, όμως πολύ γρήγορα θαμπώνουν και τελικά η συντήρηση αυτών των έργων δεν συμβαίνει. Νομίζω ότι οι μεγάλες τοιχογραφίες πρέπει να αποτελούν όχι μια παρορμητική δραστηριότητα, αλλα μια συγκροτημένη δράση, που θα εξασφαλίζεται στο χρόνο, ως πολιτιστική παρακαταθήκη. Το ίδιο και σειρές έργων, που αναδύθηκαν ως ιστορικά σημαντικά κεκτημένα (πχ στην Αγγλία σημαντικά έργα καλύπτονται με plexiglass)”.