Λευκωσία: Τα διεθνή εντάλματα σύλληψης για την κυπριακή ΑΟΖ δεν λύνουν το πρόβλημα, αλλά «πονάνε» την Τουρκία

Η έκδοση διψήφιου αριθμού διεθνών ενταλμάτων από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας σε σχέση με τις παράνομες τουρκικές ενέργειες εντός της κυπριακής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ δεν λύνει το πρόβλημα, αλλά «πονά» την Τουρκία, σημειώνουν διπλωματικές πηγές στη Λευκωσία.

Οι ίδιες πηγές τόνιζαν επίσης πως, παρά το γεγονός ότι τα εντάλματα αυτά έχουν αποφέρει κάποια αποτελέσματα κατά των τουρκικών σχεδιασμών, στόχος της Αγκυρας είναι το πλοίο-γεωτρύπανο «Πορθητής», που παραμένει, από τις 4 Μαΐου, 36 ναυτικά μίλια δυτικά της Κύπρου, να προχωρήσει σε γεώτρηση, για την οποία σε κάθε περίπτωση η Τουρκία χρειάζεται τη συνεργασία άλλων, για να προχωρήσει.

Για μια διαδικασία γεώτρησης απαιτείται πάνω από ένας μήνας, αναφέρεται σχετικά.

Η Λευκωσία κινείται ήδη με νομικά μέτρα εναντίον εταιρειών που συνεργάζονται με την Τουρκική Ανώνυμη Εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ) στην κυπριακή ΑΟΖ. Βάσει της εθνικής νομοθεσίας, άμεση ή έμμεση συμμετοχή οποιασδήποτε εταιρείας χωρίς τη ρητή συναίνεση της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας αποτελεί σοβαρό ποινικό αδίκημα, με ποινές άνω του ενός εκατ. ευρώ και/ή πέντε χρόνια φυλάκιση.

Οι διευθύνοντες σύμβουλοι και άλλοι αξιωματούχοι των εταιρειών που διαπράττουν αδίκημα έχουν επίσης ποινική ευθύνη, ενώ, σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα, οποιοδήποτε πρόσωπο είναι συνεργός στη διάπραξη αδικήματος, είναι επίσης ποινικά υπεύθυνο. Σε σχέση με το αν ο «Πορθητής» προχώρησε τελικά σε γεώτρηση, οι διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι υπάρχουν ενδείξεις και προς τις δύο κατευθύνσεις, δηλαδή ότι υπάρχει και δεν υπάρχει γεώτρηση σε εξέλιξη, χωρίς ωστόσο να υπάρχει τελική πληροφόρηση.

Για τα εντάλματα, επισήμαναν πως οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους λειτούργησαν με αποφασιστικότητα και υπήρξαν αποτελέσματα με εταιρείες που συνεργάζονται με την Τουρκία σε ό,τι αφορά τις ενέργειες του «Πορθητή». Eίχαν νορβηγικό προσωπικό, σταμάτησαν οι Νορβηγοί και τώρα έχουν Τούρκους, ανέφεραν χαρακτηριστικά.

Αναφορικά με τα πιθανά μέτρα από πλευράς της ΕΕ, στο πλαίσιο του επικείμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σημείωσαν πως η Κυπριακή Δημοκρατία πάει εκεί με στόχο να πετύχει το μάξιμουμ. «Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας έχουν υποσχεθεί ότι θα δείξουν την αλληλεγγύη τους. Περιμένουμε αυτά τα λόγια να μετατραπούν σε αποφάσεις, που να μεταφράζονται σε μέτρα» αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Σε κάθε περίπτωση, η Λευκωσία εκτιμά ότι η παρουσία του «Πορθητή» εντός της κυπριακής υφαλοπρηπίδας/ΑΟΖ είναι σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ενώ η πρόκληση κλιμακώνεται με μια ενδεχόμενη γεώτρηση. Υποδεικνύεται συναφώς και το οικονομικό κόστος της παρουσίας του τουρκικού πλοίου-γεωτρύπανου, αν αναλογιστεί κανείς ότι το SAIPEM 12000, το γεωτρύπανο που είχε χρησιμοποιήσει η ENI για την γεώτρηση στο οικόπεδο 3, κόστιζε ημερησίως στην εταιρεία μισό εκατ. δολάρια.

Σημείωσαν εξάλλου πως, μη επαρκώς στοιχειοθετημένες διεκδικήσεις δεν μπορούν να στερήσουν από ένα παράκτιο κράτος τα δικαιώματά του, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο ή ν' απαιτήσουν την εγκατάλειψη της άσκησης αυτών των δικαιωμάτων και πως τα κυριαρχικά δικαιώματά της Κύπρου στην υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ της δεν δύνανται να καταργηθούν από μια ανακοίνωση ενός άλλου κράτους, που υποστηρίζει ότι έχει διεκδικήσεις σε περιοχή στην υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ της.

Προκειμένου να υπάρξει μια γνήσια διαφορά, απαιτείται από το άλλο κράτος να παρουσιάσει μια εύλογη νομική διεκδίκηση στην υπό αμφισβήτηση περιοχή, πρόσθεσαν, επισημαίνοντας πως, προς υποστήριξη των επιχειρημάτων της, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει συμβουλευτεί τον Βρετανό εμπειρογνώμονα σε θέματα διεθνούς δικαίου και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Vaughan Lowe, έτσι ώστε οι θέσεις που εκφράζει να είναι τεκμηριωμένες και βάσιμες, σύμφωνα με την υπάρχουσα νομολογία και τη σωστή ερμηνεία του δικαίου.

Αναφερόμενες στη συμμετοχή του γαλλικού κολοσσού TOTAL, καθώς και της ιταλικής ENI, στις γεωτρητικές δραστηριότητες σε τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ, οι ίδιες πηγές σημείωσαν την θωράκιση των συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω των συνεργασιών εταιρειών σε ερευνητικά τεμάχια. Υπογράμμισαν ιδιαίτερα τη βούληση της Γαλλίας να στηρίξει τις δραστηριότητες της TOTAL στην κυπριακή ΑΟΖ και υπενθύμισαν πως φρεγάτα του γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού είχε διέλθει από τη θαλάσσια περιοχή, στην οποία βρίσκεται το τεμάχιο 3, ενώ εκεί βρίσκονταν, τον Φεβρουάριο του 2018, τα τουρκικά πολεμικά σκάφη, τα οποία παρεμπόδισαν το γεωτρύπανο SAIPEM 12000 της ΕΝΙ να προχωρήσει σε γεώτρηση στον στόχο «Σουπιά».

Πάντως, την ίδια μέρα που ο «Πορθητής» έφτανε στα ανοιχτά της Πάφου, στις 4 Μαΐου, η Λευκωσία φρόντισε να καταθέσει στον ΓΓ του ΟΗΕ τις γεωγραφικές συντεταγμένες του βόρειου και βορειοδυτικού ορίου της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ της. Οι ίδιες διπλωματικές πηγές εξήγησαν ότι με την κίνηση αυτή καταδεικνύονται τα ακριβή όρια της κυπριακής υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ, δίνοντας το μήνυμα σε ξένες συνεργαζόμενες εταιρείες ότι η παραβίαση των ορίων συνεπάγεται παραβίαση της νομοθεσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Αναφέρθηκε επίσης ότι η Κύπρος έχει κατ’ επανάληψη καλέσει την Τουρκία σε διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών τους, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, όμως η Άγκυρα απέρριψε οποιεσδήποτε προσπάθειες για ειρηνική διαπραγμάτευση. Μάλιστα, η πρόσκληση αυτή προς την Τουρκία επαναλήφθηκε με επιστολή προς τον ΓΓ του ΟΗΕ στις 12 Δεκεμβρίου 2018.

Παράλληλα, οι ίδιες διπλωματικές πηγές εξήγησαν ότι δεν υπάρχει εύλογη βάση στο διεθνές δίκαιο για τις τουρκικές αξιώσεις στη δυτική θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, υποδεικνύοντας και τη γενική αποδοχή που υπάρχει από τη διεθνή κοινότητα και από τα κράτη της περιοχής για τη μέση γραμμή, ως τη σωστή προσέγγιση για την επίτευξη μιας δίκαιης οριοθέτησης. Σημείωσαν περαιτέρω ότι θεωρείται εύλογη μια διεκδίκηση, όταν αυτή γίνεται μέχρι τη μέση γραμμή, και πως ένα κράτος που κινείται πέραν της μέσης γραμμής θεωρείται ότι δεν ενεργεί καλόπιστα. Αυτό το βλέπουν τα άλλα κράτη και οι νομικές τους υπηρεσίες δείχνουν ότι η Τουρκία βρίσκεται εν αδίκω, πρόσθεσαν.

Υπέδειξαν παράλληλα ότι στη συμφωνία Κύπρου-Ισραήλ για οριοθέτηση της ΑΟΖ γίνεται δύο φορές αναφορά στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), αν και το Ισραήλ δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση, ενώ και οι ΗΠΑ, που δεν έχουν υπογράψει την UNCLOS, δέχονται το εθιμικό δίκαιο.

Όσον αφορά την ενδεχόμενη προσφυγή σε διεθνή μηχανισμό επίλυσης διαφορών για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών Κύπρου και Τουρκίας, οι ίδιες πηγές υπέδειξαν ότι η Άγκυρα δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στην UNCLOS και δεν αποδέχεται την αναγκαστική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, ενώ η Τουρκία επέλεξε να κρατήσει τον εαυτό της εκτός του πλαισίου τέτοιων διαδικασιών επίλυσης διαφορών.