Τι αλλάζει το Υπ. Παιδείας σε Πανεπιστήμια, Λύκεια, Δημοτικά

Σημαντικές αλλαγές σε σχολεία και Πανεπιστήμια προανήγγειλε τη Δευτέρα η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως στη συζήτηση στη Βουλή για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση.

Στο νέο εκπαιδευτικό «τοπίο» περιλαμβάνονται η ελάχιστη βάση εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το ανώτατο χρονικό όριο ολοκλήρωσης των προπτυχιακών σπουδών, με κατάργηση των αιωνίων φοιτητών, η κατάργηση του ασύλου ώστε να επιστρέψουν τα πανεπιστήμια στους φοιτητές, στους καθηγητές και στο διοικητικό προσωπικό. Επίσης, η υπουργός ανακοίνωσε μείωση των αποσπάσεων εκπαιδευτικών σε φορείς, για να επιστρέψουν περισσότεροι εκπαιδευτικοί στις τάξεις, επίσπευση της διαδικασίας πρόσληψης 4.500 εκπαιδευτικών στην ειδική αγωγή και επιμόρφωση. Επίσης σε ό,τι αφορά στο νέο Λύκειο που σχεδιάζει η κυβέρνηση καθιερώνεται το Εθνικό Απολυτήριο. Η επιτυχής ολοκλήρωση του Λυκείου θα οδηγεί στην απόκτηση Εθνικού Απολυτηρίου. Για τον προσδιορισμό του βαθμού του Εθνικού Απολυτηρίου, θα συνυπολογίζονται οι βαθμοί των τριών τάξεων του Λυκείου με ειδικό συντελεστή ανά τάξη.

Θεσμοθετούνται γραπτές προαγωγικές εξετάσεις από τάξη σε τάξη για όλες τις τάξεις του Λυκείου. Η επιλογή των θεμάτων θα γίνεται από Τράπεζα Θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας. Θεσμοθετείται ελάχιστη βάση εισαγωγής στα τριτοβάθμια ιδρύματα. Τη βάση ανά τμήμα ενδεχομένως να την καθορίζουν τα Πανεπιστήμια. Ο αριθμός εισακτέων θα καθορίζεται από τα τμήματα των Πανεπιστημίων.

Η κυρία Κεραμέως τόνισε ότι η εξωστρέφεια και ουσιαστικότερη διασύνδεση με την αγορά εργασίας αποτελούν τον πρώτο στόχο του κυβερνητικού προγράμματος για την Παιδεία. Στο πλαίσιο της ριζικής αλλαγής της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Δια βίου μάθησης ανακοίνωσε την επαναφορά του θεσμού των πρότυπων και πειραματικών σχολείων. Εξάλλου, ανακοίνωσε την ενίσχυση της προσχολικής εκπαίδευσης, ενώ για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση ξεκαθάρισε πως κεντρική επιδίωξη είναι να απελευθερωθεί το σχολείο από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του Υπουργείου Παιδείας και να υπάρξει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς.

Οι στόχοι

Όπως είπε η κ. Κεραμέως:

«Για να βελτιώσουμε τις εκπαιδευτικές διαδικασίες, θα πρέπει να μπορούμε να τις μετρήσουμε και να τις αποτιμήσουμε. Είναι αναγκαίο, λοιπόν, να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στα οικονομικά της εκπαίδευσης, στη μελέτη δηλαδή όλων των οικονομικών πτυχών της εκπαιδευτικής διαδικασίας, με έμφαση στο ανθρώπινο κεφάλαιο, ώστε να έχουμε τα κατάλληλα εργαλεία για να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε αποτελεσματικότερα» 

Όπως ανέφερε, τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια η Παιδεία επλήγη από τη λογική της ήσσονος προσπάθειας, τον εξισωτισμό προς τα κάτω και τη δαιμονοποίηση της αριστείας, και δεσμεύτηκε πως η πορεία αυτή θα ανασχεθεί, θα αποκατασταθούν οι αξίες της σκληρής δουλειάς, της αξιοκρατίας και της αριστείας.

«Για εμάς, η αριστεία δεν είναι ρετσινιά, είναι στάση ζωής. Αριστεία είναι να προσπαθείς διαρκώς να υπερβαίνεις τον εαυτό σου, να επιδιώκεις καθημερινά να γίνεσαι καλύτερος» ανέφερε χαρακτηριστικά η αρμόδια υπουργός.

Προσχολική εκπαίδευση Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Συγκεκριμένα, όσον αφορά τις προγραμματικές θέσεις της κυβέρνησης η υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε ότι θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση της προσχολικής εκπαίδευσης, ενώ συνεχίζοντας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση είπε πως κεντρική επιδίωξη είναι να απελευθερωθεί το σχολείο από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του Υπουργείου Παιδείας και να υπάρξει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς μας.

Προς την κατεύθυνση αυτή, η κ. Κεραμέως ανέφερε συγκεκριμένα:

- Απλουστεύουμε μια σειρά από διαδικασίες για τη διοργάνωση εκπαιδευτικών δράσεων, όπως για παράδειγμα η διενέργεια σχολικών εκδρομών και η συμμετοχή σε διαγωνισμούς και ολυμπιάδες.
- Θωρακίζουμε θεσμικά τη σχολική μονάδα, αναβαθμίζουμε το ρόλο του Διευθυντή, προωθούμε ένα νέο σύστημα επιλογής στελεχών της εκπαίδευσης, αναδιοργανώνουμε τις δομές υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου, με γνώμονα δομές πιο κοντά στις σχολικές μονάδες, με σταδιακή κατάργηση των υφιστάμενων, υδροκέφαλων και συγκεντρωτικών δομών.

- Δίνουμε μεγαλύτερη ελευθερία στους εκπαιδευτικούς όσον αφορά τη διδασκαλία στην τάξη και επενδύουμε περισσότερο στους εκπαιδευτικούς, κάτι που σημαίνει ότι τους προσφέρουμε τα κατάλληλα εργαλεία προκειμένου να επιτελούν απρόσκοπτα το έργο τους.
- Εστιάζουμε, μετά από πολλά χρόνια, στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
- Προωθούμε ένα σύστημα αξιολόγησης, ξεκινώντας από τις σχολικές μονάδες και προχωρώντας στους εκπαιδευτικούς, με αποκλειστικό στόχο την επιβράβευση των εκπαιδευτικών και τη βελτίωσή τους μέσω επιμόρφωσης.
- Καταγράφουμε συγκεκριμένες ανάγκες που υπάρχουν για εκπαιδευτικούς γενικής εκπαίδευσης ανά τη χώρα και επιλύουμε σταδιακά το μείζον θέμα των αναπληρωτών εκπαιδευτικών. Στο πλαίσιο αυτό, η υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε τη μείωση των αποσπάσεων εκπαιδευτικών σε φορείς, για να επιστρέψουν περισσότεροι εκπαιδευτικοί στις τάξεις και την επίσπευση της διαδικασίας πρόσληψης 4.500 εκπαιδευτικών στην ειδική αγωγή.

Σε ένα τρίτο επίπεδο, η κ. Κεραμέως ανακοίνωσε επίσης ότι:

- Επαναφέρουμε και ενισχύουμε τον θεσμό των πρότυπων και πειραματικών σχολείων.
- Μελετούμε ένα νέο συνεκτικό πρόγραμμα σπουδών από το Δημοτικό έως το Λύκειο. Το πρόγραμμα σπουδών εμπλουτίζεται με νέες εκπαιδευτικές θεματικές, όπως εθελοντισμός, επιχειρηματικότητα, σεβασμός στον άλλο, προφύλαξη από φυσικές καταστροφές, διατροφή και υγιεινή. Ενισχύουμε, την εκμάθηση ξένων γλωσσών και γνώσεων πληροφορικής.
- Δίνουμε έμφαση στην καλλιέργεια ήπιων δεξιοτήτων (soft skills), όπως π.χ. η δημιουργικότητα, η κριτική και συνθετική σκέψη και η ομαδική δουλειά, όπως και στην καλλιέργεια ψηφιακών δεξιοτήτων (digital skills), π.χ. ψηφιακή χρήση, ψηφιακή επικοινωνία, ψηφιακή ασφάλεια, ψηφιακή συναισθηματική νοημοσύνη, ψηφιακά δικαιώματα.
- Καθιερώνουμε τον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό από το Γυμνάσιο, ώστε να αναδεικνύονται οι κλίσεις και οι δεξιότητες όλων των μαθητών.
- Στην Ειδική Αγωγή, προσαρμόζουμε σταδιακά το εκπαιδευτικό μας σύστημα στην κατεύθυνση της πλήρους ανάπτυξης της ενταξιακής εκπαίδευσης (inclusive education), δημιουργούμε προγράμματα σπουδών για τις σχολικές δομές ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, κατάλληλα σταθμισμένα ως προς το είδος της αναπηρίας και των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών, και ιδρύουμε προστατευμένα εργαστήρια μαθητείας και κατάρτισης.
- Ενισχύουμε τον αυτόνομο παιδαγωγικό ρόλο του Λυκείου, με στοχευμένες παρεμβάσεις αναφορικά με το Εθνικό Απολυτήριο και τις προαγωγικές εξετάσεις από τάξη σε τάξη.
- Θεσπίζουμε νέο πλαίσιο για την ιδιωτική εκπαίδευση με μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας, για παράδειγμα όσον αφορά στην εκπόνηση πρόσθετων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, και προστατεύουμε τα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών.
- Βελτιώνουμε άμεσα στρεβλώσεις τους ισχύοντος συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, και σε βάθος χρόνου, επιφέρουμε ουσιαστικότερες αλλαγές μετά από ενδελεχή διάλογο με τους εμπλεκόμενους φορείς. Καθορίζουμε ελάχιστη βάση εισαγωγής στα τριτοβάθμια ιδρύματα. Τα ιδρύματα θα μπορούν να καθορίζουν βάση εισαγωγής υψηλότερη της ελάχιστης και θα ορίζουν επίσης τον ετήσιο αριθμό των εισακτέων.

Στο πλαίσιο της ριζικής αλλαγής της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Δια βίου μάθησης η κ. Κεραμέως τόνισε ότι στόχος του υπουργείου είναι η Επαγγελματική Εκπαίδευση, από λύση ανάγκης για λίγους, να γίνει συνειδητή επιλογή και εργαλείο απασχόλησης για πολλούς.

Ενδεικτικά ανακοίνωσε ότι:

- Ιδρύουμε πρότυπα ΕΠΑ.Λ. και προβλέπουμε ενεργότερο ρόλο των κοινωνικών εταίρων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
- Θεσπίζουμε νέο πλαίσιο λειτουργίας των Επαγγελματικών Σχολών Μαθητείας.

Στη Δια Βίου Μάθηση:

- Παρέχεται η δυνατότητα πιστοποίησης γνώσεων και δεξιοτήτων σε κάθε ενδιαφερόμενο, στο πλαίσιο της μη τυπικής και άτυπης μάθησης.
- Αναβαθμίζουμε τις δεξιότητες των ενηλίκων για τη βέλτιστη ένταξη ή επανένταξη στην αγορά εργασίας και τη μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού.

Τριτοβάθμια Εκπαίδευση - Κατάργηση ασύλου

«Η μεταρρύθμιση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στοχεύει σε ακαδημαϊκά Ιδρύματα πραγματικά αυτόνομα, αυτοδιοικούμενα, αξιολογούμενα, ανταγωνιστικά, εξωστρεφή, σε κοινό βηματισμό με την αγορά εργασίας», υπογράμμισε η υπουργός Παιδείας ανακοινώνοντας την κατάργηση του «κακώς νοούμενου» ασύλου έτσι ώστε οι δημόσιες αρχές θα μπορούν να επεμβαίνουν αυτεπαγγέλτως για κάθε αξιόποινη πράξη που διαπράττεται εντός πανεπιστημίου.

- Δεύτερον, η κ. Κεραμέως ανακοίνωσε ότι θεσπίζονται σύγχρονες και αποτελεσματικές δομές διοίκησης, με διακριτές και σαφώς καθορισμένες αρμοδιότητες.
- Τρίτον, καθιερώνεται ανώτατο χρονικό όριο ολοκλήρωσης των προπτυχιακών σπουδών ν+2, πλην εξαιρέσεων.
- Τέταρτον, ενισχύεται η αυτονομία και εξωστρέφεια των Ιδρυμάτων με την απελευθέρωση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών, τη διεύρυνση της δυνατότητας δημιουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων, ενίσχυσης των θερινών και χειμερινών σχολείων σε τομείς που η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα (π.χ. πολιτισμός, ναυτιλία, τουρισμός), ανάπτυξης εκπαιδευτικών προγραμμάτων εξ αποστάσεως σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, με επένδυση στις νέες τεχνολογίες, αξιοποίηση της δυνατότητας ΣΔΙΤ για την κάλυψη επιμέρους αναγκών των Ιδρυμάτων (π.χ. για κατασκευή φοιτητικών εστιών), εισαγωγής νέου θεσμικού πλαισίου για δωρεές προς τα Ιδρύματα και για την υλοποίηση πατεντών και επιστημονικών ιδεών, απλοποίησης του πλαισίου λειτουργίας των ΕΛΚΕ, χωρίς να παραβιάζονται οι κανόνες διαφάνειας και λογοδοσίας, επέκτασης του θεσμού της πρακτικής άσκησης φοιτητών σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, σε συναφή με τις σπουδές τους αντικείμενα.
- Πέμπτον, θωρακίζεται η Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π) και εισάγονται διαδικασίες αξιολόγησης σε όλα τα επίπεδα. Και ειδικότερα: Η κρατική χρηματοδότηση προς τα ανώτατα ιδρύματα θα εξαρτάται από αντικειμενικά κριτήρια όπως το κόστος σπουδών ανά φοιτητή, η διάρκεια των προγραμμάτων σπουδών, μέγεθος και γεωγραφική διασπορά του ιδρύματος αλλά θα συνδέεται, σε κάποιο βαθμό, και με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης. Ο Ακαδημαϊκός Χάρτης της χώρας θα προκύπτει από την αξιολόγηση της Α.ΔΙ.Π και στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων, ώστε να μην επαναληφθεί το καταστροφικό φαινόμενο ίδρυσης νέων τμημάτων και συγχωνεύσεων τμημάτων για την εξυπηρέτηση καθαρά ψηφοθηρικών σχεδιασμών και μικροπολιτικών συμφερόντων.

Σχετικά με τον τομέα των Θρησκευμάτων, η κ. Κεραμέως τόνισε ότι δόθηκε προσφάτως η ευκαιρία στον Πρωθυπουργό και την ίδια «να αναπτύξουμε κάποιες πρώτες σκέψεις μας αναφορικά με τη νέα σχέση που σκοπεύουμε να οικοδομήσουμε με την Εκκλησία, σεβόμενοι τους διακριτούς θεσμικούς ρόλους Πολιτείας και Εκκλησίας».

Στην ομιλία της, η υπουργός Παιδείας ξεκαθάρισε ότι για την υλοποίηση των προγραμματικών δεσμεύσεων της κυβέρνησης για την Παιδεία απαιτούνται χρήματα και προς τούτο θα επιδιωχθεί να αυξηθούν οι πόροι του κρατικού προϋπολογισμού για την Παιδεία.

«Οι περισσότερες όμως παρεμβάσεις μας, απαιτούν απλώς πολιτική βούληση και αλλαγή νοοτροπίας» είπε υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα του αύριο, είναι η Ελλάδα που επενδύει πρώτα στα παιδιά της, σχεδιάζει για αυτά, οραματίζεται με τόλμη, βελτιώνει διαδικασίες και υποδομές, και διαμορφώνει τις συνθήκες για ένα ακόμη καλύτερο μέλλον από το δικό μας παρόν.

«Πιστεύουμε βαθιά ότι το μέλλον μας περνάει μέσα από τα σχολεία και τα πανεπιστήμια της χώρας μας. Είναι στο χέρι μας το αύριο. Γνωρίζοντας αυτή μας την ευθύνη, πιστεύοντας στα νέα παιδιά και στις δυνατότητες των λειτουργών της εκπαίδευσης, θα φτιάξουμε το νέο ελεύθερο σχολείο και πανεπιστήμιο. Αυτή είναι η αποστολή μας. Και σε αυτή τη προσπάθεια είμαστε, και θα είμαστε ανοιχτοί, σε κάθε πρόταση και ιδέα, σε κάθε διάλογο. Θα δουλέψουμε σκληρά για να δώσουμε σε όλα τα παιδιά το μέλλον που τους αξίζει» κατέληξε η κ. Κεραμέως.