Φωτιά στο Μάτι: Αμίαντο, μέταλλα και οργανικά προϊόντα καύσης εντόπισε μελέτη του ΑΠΘ

Την πρώτη ολοκληρωμένη έρευνα εκτίμησης κινδύνου, ένα χρόνο μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι Αττικής, παρουσιάζει σήμερα στους υπεύθυνους φορείς και αύριο τους κατοίκους της περιοχής ο καθηγητής Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ και υπεύθυνος του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής και του ερευνητικού κέντρου HERACLESγια το Εκθεσίωμα και την Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ, Δρ. Δημοσθένης Σαρηγιάννης.

Πρόκειται για την πρώτη χρονικά επιστημονική μελέτη στην περιοχή, η οποία πραγματοποιήθηκε μόλις μία εβδομάδα μετά την καταστροφική πυρκαγιά.

Η συγκεκριμένη έρευνα δεν περιορίζεται στην καταγραφή των ζημιών αλλά προχωρά σε εκτίμηση κινδύνου, ερευνώντας την τοξικότητα του περιβάλλοντος σε βάθος χρόνου με δεδομένο ότι από την καύση εύφλεκτων υλών μπορεί να επιβαρυνθεί ο αέρας και το έδαφος και τα επιφανειακά ύδατα. Η επαναιώρηση του χώματος με τον άνεμο, επιβαρύνει πάλι τα σωματίδια του αέρα της περιοχής.

Η έρευνα για την επιστημονική ορθή εικόνα της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στο Μάτι, όπως είναι ο τίτλος της, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Crome-Life: Μεσογειακό Δίκτυο Περιβάλλοντος και Υγείας.

«Στόχος μας ήταν να δούμε τη μακροχρόνια τοξικότητα του περιβάλλοντος. Πήραμε δείγματα από περίπου 40 διαφορετικές θέσεις σε όλη την περιοχή. Αναλύσαμε τα δείγματα σε διαπιστευμένα εργαστήρια αναφοράς τριών διαφορετικών χωρών στα πλαίσια του δικτύου Crome-Life, και έχοντας αυτά τα δεδομένα στα χέρια μας στο ερευνητικό κέντρο HERACLESεφαρμόσαμε την πρότυπη μεθοδολογία για την εκτίμηση τοξικολογικού κινδύνου που έχει αναπτύξει το εργαστήριό μας τα τελευταία 10 χρόνια», εξηγεί ο καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης.

Προβληματίζει ο αμίαντος και η έκθεση ευαίσθητων ομάδων πληθυσμού

Όπως προκύπτει από την έρευνα, τεκμηριώνεται και επιστημονικά ότι υπάρχει επιβάρυνση στο Μάτι και σε όλη την περιοχή σε μέταλλα και οργανικές χημικές ενώσεις, με το σημαντικότερο κίνδυνο να εντοπίζεται στην ύπαρξη αμιάντου. Τα συγκεκριμένα στοιχεία αναδεικνύουν ως προτεραιότητα την άμεση απομάκρυνση από την περιοχή, υλικών που περιέχουν αμίαντο.

Συγκεκριμένα σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας,η οποία είχε υψηλή χωρική ευκρίνεια (αφού η δειγματοληψία έγινε από 40 διαφορετικά σημεία της περιοχής), διαπιστώθηκαν σημαντικές συγκεντρώσεις νικελίου στο έδαφος, το οποίο αποτελεί δείκτη της παρουσίας αμιάντου, γεγονός που προβληματίζει την ομάδα μελέτης και συνιστά τη λήψη μέτρων.

Αναλυτικά τα αποτελέσματα:

Από τις αναλύσεις, και συγκρίνοντας τις τιμές που μετρήθηκαν στην καμένη περιοχή με τις αντίστοιχες τιμές σε μη καμένα εδάφη, παρατηρήθηκε ελεγχόμενη αύξηση (της τάξης του 20% κατά μέσον όρο) των επιπέδων των περισσότερων μετάλλων, ενώ οι διαφορές όσον αφορά τις συγκεντρώσεις των οργανικών ενώσεων κυμαίνονται στα επίπεδα του 20-50%, με εξαίρεση τους πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες, των οποίων η μέση τιμή σχεδόν διπλασιάστηκε.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η χωρική διακύμανση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από την πυρκαγιά,όπου αυξημένες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και οργανικών ενώσεων παρουσιάστηκαν σε περιοχές, όπως το Νταού Πεντέλης, το Λύριο Ίδρυμα, ο Αγ. Ανδρέας, καθώς και στο σημείο δειγματοληψίας επί της οδού Αγίας Ειρήνης, κάτι που καταδεικνύει την διασπορά των προϊόντων καύσης σε σημαντικές αποστάσεις από τα σημεία από τα οποία πέρασε η φωτιά.

Ο κίνδυνος καρκινογένεσης στις περιοχές όπου υπάρχει επιμόλυνση από την πυρκαγιά, είναι περίπου 50% μεγαλύτερος σε σχέση με τις περιοχές που δεν υπήρξε επιμόλυνση, ενώ ο κίνδυνος νευροαναπτυξιακών διαταραχών για τα παιδιά είναι 21% μεγαλύτερος.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, προτείνονται τα ακόλουθα βήματα:

Ανανέωση της δειγματοληψίας στις ίδιες θέσεις και μέτρηση ινών αμιάντου για να ελεγχθείο πραγματικός υπολοιπόμενος κίνδυνος ΤΩΡΑ.

ΑΜΕΣΗ απομάκρυνση απορριμμάτων που περιέχουν αμίαντο με ασφαλείς διαδικασίες από εταιρείες εξειδικευμένες στη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων.

Αφαίρεση των πρώτων 2-3 εκατοστών του εδάφους σε περιοχές με υψηλότερο κίνδυνο καρκινογένεσης (είτε από τον αμίαντο, είτε από όλες τις άλλες πηγές πέρα του αμιάντου). Το χώμα που θα απομακρυνθεί θα πρέπει να το διαχειριστούμε ως επικίνδυνο απόβλητο.

Τα αποτελέσματα της έρευνας και μετά από συνεννόηση με την Επιτροπή κατοίκων της πληγείσας περιοχής, θα παρουσιαστούν από τον καθηγητήΔημοσθένη Σαρηγιάννη στους ίδιους την Τετάρτη 24 Ιουλίου το απόγευμα στις 7.30,με σκοπό να δοθούν οι απαραίτητες διευκρινίσεις.

Η Έρευνα για την επιστημονική ορθή εικόνα της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στο Μάτι
Είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται μελέτη στην περιοχή με τόσο ενισχυμένο δείγμα (από 40 διαφορετικά σημεία)
Είναι η πρώτη μελέτη χρονικά που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή, μία εβδομάδα μετά την πυρκαγιά
Είναι η μόνη μελέτη που προσφέρει εκτίμηση κινδύνου



1) Hg concentration (mg/kg soil)
Συγκέντρωση υδραργύρου (mg/kg χώματος)

2) Mn concentration (mg/kg soil)
Συγκέντρωση μαγγανίου (mg/kg χώματος)

3)PAHs TEQ (mg/kg)
Τοξικολογικό ισοδύναμο πολυαρωματικών υδρογονανθράκων (mg/kg)

4) Pb concentration (mg/kg soil)
Συγκέντρωση μολύβδου (mg/kg χώματος)

5) PCB -153 concentration (ng/g soil)
Συγκέντρωση PCB -153 (mg/kg χώματος)

6) 4,4 -DDE concentration (ng/g soil)
Συγκέντρωση 4,4 -DDE (mg/kg χώματος)

7) Cr concentration (mg/Kg soil)
Συγκέντρωση χρωμίου (mg/kg χώματος)

8)HCB concentration (ng/g soil)
Συγκέντρωση HCB (mg/kg χώματος)

9) Neurodevelopment hazard index for Children
Δείκτης νευροαναπτυξιακής επικινδυνότητας για παιδιά

10) Cumulative cancer risk
Συσσωρευτικός κίνδυνος καρκινογένεσης