Αλλάζουν οι ποινικοί κώδικες: Κακούργημα οι μολότοφ και οι δωροδοκίες υπαλλήλων

Καίριες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας επέφεραν οι νομοπαρασκευαστικές επιτροπές που είχε συστήσει η νέα ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Οι εργασίες των δυο επιτροπών έχουν ολοκληρωθεί και ενδεχομένως μέσα στην εβδομάδα οι δυο νέοι αναμορφωμένοι Κώδικες να τεθούν σε δημόσια διαβούλευση και στη συνέχεια προς ψήφιση στη Βουλή. Πλέον, με τις αλλαγές που επήλθαν, η χρήση και η κατοχή εκρηκτικών υλών (μολότοφ) μέσα στο πλήθος θα τιμωρείται σε βαθμό κακουργήματος, ενώ κακουργηματική μορφή αποκτά ξανά και το αδίκημα της δωροδοκίας υπαλλήλων. Ακόμη, οι πολυισοβίτες – ανάμεσά τους και οι κρατούμενοι για την υπόθεση της «17Ν» – θα έχουν πλέον το δικαίωμα να ζητήσουν υφ΄ όρων αποφυλάκισή αφού θα έχουν εκτίσει 20 χρόνια από την ποινή που τους έχει επιβληθεί. Την ίδια ώρα, σημαντικές αλλαγές επήλθαν και στις διατάξεις για εγκλήματα τρομοκρατίας, με την ενσωμάτωση σχετικών κοινοτικών οδηγιών στο εσωτερικό δίκαιο.

Το «Θέμα» αποκαλύπτει τις τροποποιήσεις σε βασικά άρθρα των δυο νομοθετημάτων από τα μέλη των νομοπαρασκευαστικών επιτροπών, οι οποίες ξεκίνησαν τις εργασίες τους τον περασμένο Αύγουστο με στόχο τις «βελτιώσεις» στους νέους Κώδικες που ψηφίστηκαν από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και τέθηκαν σε ισχύ την 1η Ιουλίου του 2019.

- Υφ' όρους αποφυλάκιση: Στον Ποινικό Κώδικα, η πλέον κρίσιμη αλλαγή που επήλθε αφορά στο δικαίωμα των πολυισοβιτών και τρομοκρατών για υφ' όρους αποφυλάκιση. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι κατάδικοι αυτής της κατηγορίας θα έχουν δικαίωμα να αιτηθούν την υπό όρους απόλυσή τους αφού έχουν εκτίσει 20 χρόνια από την ποινή που τους έχει επιβληθεί με μεροκάματα. Αντίθετα, με τη διάταξη του Κώδικα που είχε τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιουλίου, δικαίωμα να αιτηθούν υφ όρους αποφυλάκιση είχαν πολυισοβίτες – ανάμεσά τους και κρατούμενοι για εγκλήματα τρομοκρατίας – που είχαν εκτίσει 16 χρόνια από την ποινή που τους είχε επιβληθεί (με μεροκάματα μέσα στη φυλακή).

- Τρομοκρατία: Σημαντικές αλλαγές προς την κατεύθυνση της αυστηροποίησης επέρχονται όμως και σε διατάξεις του Ποινικού Κώδικα που αφορούν γενικότερα σε εγκλήματα τρομοκρατίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, στις νέες διατάξεις ενσωματώθηκαν κοινοτικές οδηγίες, τις οποίες η Ελλάδα ήταν υποχρεωμένη να εντάξει στο εσωτερικό της δίκαιο. Με τις διατάξεις αυτές προβλέπονται πλέον ποινές και κυρώσεις και για άλλα εγκλήματα που σχετίζονται με τρομοκρατία, όπως η στρατολόγηση μελών σε τρομοκρατικές οργανώσεις, η παροχή πληροφοριών αλλά και τα ταξίδια στο εξωτερικό για τέτοιους σκοπούς. Παράλληλα, πληροφορίες αναφέρουν, πως μια σειρά ακόμη ποινικών αδικημάτων του Ποινικού Κώδικα αν εντάσσονται στο πλαίσιο εγκλημάτων για τρομοκρατία θα τιμωρούνται με μεγαλύτερες ποινές.

- Κατοχή και παρασκευή μολότοφ: Πρόκειται για ένα από τα πλέον πολυσυζητημένα ζητήματα που δίχασε και προβλημάτισε τη νομική κοινότητα. Και αυτό καθώς το άρθρο 272 του Ποινικού Κώδικα που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου, προέβλεπε ότι η παρασκευή, προμήθεια και η κατοχή εκρηκτικών υλών ή βομβών θα διώκεται και θα τιμωρείται σε βαθμό πλημμελήματος και έως εκ τούτου θα τιμωρείται με πολύ χαμηλή ποινή για παράδειγμα έως τρία έτη. Πλέον, στο συγκεκριμένο άρθρο επήλθαν αλλαγές, καθώς ναι μεν διατηρείται η πλημμεληματική μορφή του αδικήματος σε ό,τι αφορά στην παρασκευή και κατοχή εκρηκτικών υλών, πλην όμως αναβαθμίζεται σε κακούργημα η κατοχή και η χρήση εκρηκτικών υλών μέσα στο πλήθος. Αυτό σημαίνει πως όποιος φέρει εκρηκτικές ύλες σε συγκεντρώσεις, κλ.π. και ασκηθεί σε βάρος του ποινική δίωξη θα του επιβάλλεται κάθειρξη έως και δέκα ετών. Να σημειωθεί ότι το αδίκημα της παρασκευής και κατοχής εκρηκτικών υλών είχε συνδεθεί από νομικούς με την τέλεση και άλλων αδικημάτων που σχετίζονται με καταστροφές δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας ή ακόμη και με εμπρησμούς (όπως για παράδειγμα είχε γίνει στην υπόθεση της Marfin).

- Διακεκριμένες κλοπές: Οι βελτιώσεις που επέφερε η αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή, καταλαμβάνουν όμως και το αδίκημα της διακεκριμένης κλοπής. Πλέον, στις νέες διατάξεις για τις διακεκριμένες κλοπές προβλέπεται κακουργηματική μορφή του συγκεκριμένου αδικήματος εάν αυτό έχει τελεστεί από δύο ή περισσότερους δράστες, που είχαν ενωθεί για να διαπράττουν κλοπές ή ληστείες. Αυτό σημαίνει ότι αν οι δράστες συστήσουν ομάδα -«συμμορία»- που προβαίνει σε κλοπές τότε θα τιμωρούνται με πολυετείς καθείρξεις για διάπραξη κακουργήματος.

- Δωροδοκία υπαλλήλου: Κακουργηματική μορφή αποκτά όμως και το αδίκημα της δωροδοκίας υπάλληλου, το οποίο με τις διατάξεις του ισχύοντος Ποινικού Κώδικα αντιμετωπίζονταν ως πλημμέλημα με κάποιες εξαιρέσεις. Η συγκεκριμένη διάταξη ως είχε διατυπωθεί στον Ποινικό Κώδικα είχε προκαλέσει τις παρατηρήσεις της Ομάδας Εργασίας του ΟΟΣΑ (Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) αλλά και της Ομάδας Κρατών του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά της διαφθοράς (GRECO). Τόσο η Ομάδα Εργασίας του ΟΟΑΣΑ όσο και η GRECO, εξέφρασαν φόβους ότι η συγκεκριμένη διάταξη όπως είχε διατυπωθεί μπορεί να είχε ως αποτέλεσμα την αρχειοθέτηση δικαστικών ερευνών και διώξεων που βρίσκονται σε εξέλιξη, μικρότερες περιόδους παραγραφής των υπό έρευνα αδικημάτων ακόμη και την παρεμπόδιση της διεθνούς συνεργασίας σε μελλοντικές υποθέσεις. Πλέον, με τις αλλαγές που επήλθαν στη συγκεκριμένη διάταξη η δωροδοκία υπάλληλου μετατρέπεται αυστηρά σε κακούργημα και τιμωρείται με πολυετή κάθειρξη.

- Διατάραξη κοινής ησυχίας: Με τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, επανέρχεται το αδίκημα της διατάραξης κοινής ησυχίας. Το συγκεκριμένο αδίκημα (πταίσμα) είχε καταργηθεί (όπως και όλα τα πταίσματα) με το ισχύοντα Ποινικό Κώδικα, γεγονός που προκάλεσε προβλήματα στη καθημερινότητα των πολιτών, ειδικά κατά την καλοκαιρινή περίοδο λόγω υψηλών ...ντεσιμπέλ σε κέντρα διασκέδασης και μπάρ σε ώρες κοινής ησυχίας. Η κατάργηση του αδικήματος της διατάραξης κοινής ησυχίας είχε ως αποτέλεσμα οι διαμαρτυρίες των πολιτών για εκκωφαντική μουσική να πέφτουν στο κενό, καθώς η αστυνομία δεν μπορούσε να κάνει σχεδόν τίποτα.

Τι αλλάζει στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας

Δυο σημαντικές αλλαγές επέρχονται όμως και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, τον οποίο επεξεργάστηκε διαφορετική νομοπαρασκευαστική επιτροπή από αυτή που επεξεργάστηκε τον Ποινικό Κώδικα. Η πρώτη αλλαγή αφορά στην επαναφορά των Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων τα οποία με τις διατάξεις του ισχύοντος Ποινικού Κώδικα είχαν καταργηθεί και η δεύτερη αλλαγή τον ορισμό αναπληρωτή εισαγγελέα Διαφθοράς.

Σε ό,τι αφορά στις διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την ποινική διαταγή, τη συνδιαλλαγή και τη διαπραγμάτευση, αυτές σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Θέματος», παραμένουν ως έχουν.

Ειδικότερα, για το Μονομελή Εφετεία Κακουργημάτων που επανέρχονται, σύμφωνα με πληροφορίες, η θέση της πλειονότητας των μελών της επιτροπής ήταν ότι πρέπει να καταργηθούν, με το σκεπτικό ότι δεν μπορεί ένας μόνο δικαστής να δικάζει τόσο σοβαρά κακουργήματα, τη στιγμή που πλημμελήματα δικάζονται από δικαστήρια με τρία μέλη. Ωστόσο, φαίνεται να επικράτησε η λογική της επαναφοράς των συγκεκριμένων δικαστηρίων, προκειμένου να προχωρά άμεσα η εκδίκαση υποθέσεων. Πάντως, το ζήτημα αυτό μέχρι και την τελευταία στιγμή, ήταν, κατά τις πληροφορίες, ανοιχτό χωρίς δηλαδή να έχει «κλειδώσει» η οριστική μορφή της συγκεκριμένης διάταξης.

Σε ό,τι αφορά στην εισαγγελία Διαφθοράς, αποφασίστηκε ο ορισμός αναπληρωτή εισαγγελέα Διαφθοράς. Η συγκεκριμένη απόφαση συνδέθηκε με την υπόθεση της Novartis και τον έλεγχο τη νυν επικεφαλής της εισαγγελίας Διαφθοράς Ελένης Τουλουπάκη από τα αρμόδια όργανα της Δικαιοσύνης με αφορμή τις καταγγελίες του πρώην επόπτη της αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ιω. Αγγελή για τους χειρισμούς της στην υπόθεσης της φαρμακοβιομηχανίας. Ο ορισμός δηλαδή αναπληρωτή εισαγγελέα Διαφθοράς θεωρήθηκε ως προετοιμασία του εδάφους για τη διάδοχη κατάσταση στην εισαγγελία Διαφθοράς με αφορμή τις έρευνες για τη Novartis και την τυχόν δίωξη της κυρίας Τουλουπάκη.

Ωστόσο, όπως ανέφεραν στο «Θέμα» έγκυρες πηγές, η συγκεκριμένη απόφαση ελήφθη από τα μέλη της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής με γνώμονα το γεγονός ότι θα πρέπει να υπάρξει αναπληρωτής εισαγγελέας Διαφθοράς όπως ακριβώς υφίσταται και αναπληρωτής οικονομικός εισαγγελέας.

Τέλος, πληροφορίες αναφέρουν ότι μέλη της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής είχαν εισηγηθεί στην ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, (τόσο στην προηγούμενη όσο και στην σημερινή) την ενοποίηση της εισαγγελίας Διαφθοράς με την Εισαγγελία Οικονομικού Εγκλήματος πλην όμως δεν υπήρξε ανάλογη ανταπόκριση στην εισήγησή τους.