Αύριο η συνεδρίαση της Ιεραρχίας για το φλέγον θέμα της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ουκρανίας

Αναβρασμός επικρατεί αυτές τις ημέρες στις Ορθόδοξες Εκκλησίες για το φλέγον θέμα της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ουκρανίας. Τα βλέμμετα στρέφονται πλέον στην συνεδρίαση της Ιεραρχίας - που ξεκινά αύριο Τρίτη - όπου η Ελληνική Εκκλησία αναμένεται να συζητήσει έως το Σάββατο για την αποδοχή του αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Εκκλησία προς την κατεύθυνση της απόφασης των δύο Συνοδικών Επιτροπών.

Η αυτοκεφαλία που φαίνεται οτι έχει μεγάλη θρησκευτική σημασία συνδέεται ωστόσο και με γεωπολιτικά ζητήματα Το Αυτοκέφαλο της Ουκρανικής εκκλησίας σημαίνει ενίσχυση της Ουκρανίας, γεγονός που όπως φαίνεται δεν το επιθυμεί η Ρωσία .Τη περασμένη Τρίτη ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ κατά την διάρκεια της 16ης ετήσιας συνάντησης της Διεθνούς Δεξαμενής Σκέψης Βαλντάι δήλωσε "Οι ΗΠΑ ασκούν πίεση στις Ορθόδοξες Εκκλησίες, όπως στην Μέση Ανατολή και την Βόρειο Αφρική και όταν δεν βλέπουν την επιθυμία να υπακούσουν, προσπαθούν μέσω απειλών να διασπάσουν την Τοπική τους Εκκλησία" .

Ο Μητροπολίτης Βιννίτσης Συμεών ο οποίος πήρε την γενναία απόφαση όντας τότε Μητροπολίτης του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία, να συμμετάσχετε στην ενωτική Σύνοδο της 15ης Δεκεμβρίου 2018 , η οποία εξέλεξε τον Μητροπολίτη Επιφάνιο ως επικεφαλής της Ενωμένης Εκκλησίας της Ουκρανίας, και ζήτησε επισήμως αυτοκεφαλία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο λέγοντας χαρακτηριστικά “ μόνον εγώ αντιστάθηκα εναντίον όλων αυτών' αποκαλύπτει στο “Πρώτο Θέμα” “ Στη δική μου επαρχία βία, πίεση και απειλές δέχονται οι άνθρωποι που θέλουν να ενωθούν με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Από τη συνομιλία με έναν από τους κληρικούς μου, έμαθα για έναν γνωστό του, από εκείνους λέμε «φουσκωτούς», ο οποίος του ανέφερε ότι αυτόν και άλλους φίλους του με τον ίδιο σωματότυπο, οι ιερείς του Πατριαρχείου της Μόσχας τους κάλεσαν να κάνουν μία βόλτα από τις ενορίες στις οποίες οι ενορίτες αποφάσισαν να ενταχθούν στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, έτσι ώστε να μην τους αποτρέψουν να το κάνουν”

Και τονίζει: “ Η πρώτη υποστήριξη είναι η πιο αναγκαία και η πιο πολύτιμη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας δε θα την ξεχάσει ποτέ”.

Ερώτηση: Για ποιο λόγο αποφασίσατε να πάρετε τη γενναία απόφαση, όντας τότε Μητροπολίτης του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία, να συμμετάσχετε στην ενωτική Σύνοδο της 15ης Δεκεμβρίου 2018 ;

Απάντηση: Εγώ πάντα ήμουν υποστηρικτής της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και ποτέ δεν το έκρυβα. Ακόμα στην αρχή του επισκοπικού μου διακονήματος, μίλησα μπροστά τους ιεράρχες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Μόσχα και έλεγα, ότι η εκχώρηση της αυτοκεφαλίας θα μπορούσε να συμβάλει στην υπέρβαση της εκκλησιαστικής κρίσης στην Ουκρανία. Αλλά τότε εγώ, όπως και πολλοί άλλοι αρχιερείς της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου Μόσχας, είχα την ελπίδα ότι την αυτοκεφαλία θα την παραχωρήσει το Πατριαρχείο της Μόσχας, και χρόνο παρά χρόνο αυτές οι ελπίδες λιγόστευαν.

Μεγάλωσε ολόκληρη γενιά ανθρώπων, οι οποίοι στερήθηκαν από την εκκλησιαστική κοινωνία. Λέγαμε ότι οι βαφτίσεις τους, η θεία ευχαριστία και τα άλλα μυστήρια είναι άκυρα και χωρίς χάρη, αλλά ταυτόχρονα δεν έκαναν πραγματικά βήματα για την επίλυση αυτού του φλέγοντος ζητήματος ούτε η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, ούτε η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου της Μόσχας. Γι’ αυτό όταν ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ανακοίνωσε ότι ο Οικουμενικός Θρόνος προτίθεται να θεραπεύσει την εκκλησιαστική διασπαση στην Ουκρανία, εγώ ειλικρινά χάρηκα. Ήλπιζα ότι η πλειοψηφία των επισκόπων της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου της Μόσχας θα υποστηρίξουν την πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριάρχη. Όμως απορρίφθηκε η αποστολή των εξάρχων στην Ουκρανία και μετά διεκόπη εντελώς η ευχαριστιακή κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Κατά τη Σύνοδο στο Κίεβο στις 13 Νοεμβρίου του 2018 ουσιαστικά μόνον εγώ αντιστάθηκα εναντίον όλων αυτών, και τότε συνειδητοποίησα ότι η υποστήριξη ανάμεσα στους επισκόπους θα είναι μικρή παρά την ενδόμυχη επιθυμία πολλών.

Για μένα ήταν δύσκολη η απόφαση, επειδή έπρεπε να αποχωριστώ τη δική μου άνεση, να εγκαταλείψω κατά κάποιο τρόπο αυτό τον ρυθμό της ζωής και αυτή την κατάσταση, στην οποία είχα συνηθίσει, όταν ήμουν Ιεράρχης του Πατριαρχείου της Μόσχας στην Ουκρανία. Και σήμερα εγώ, οι κληρικοί και οι ενορίτες, που υποστήριξαν την απόφασή μου, διανύουμε δύσκολους καιρούς, αλλά ούτε μία φορά μετάνιωσα που συμμετείχα τότε στην Ενωτική Σύνοδο.

Αφ΄ενός είμαι άνθρωπος της ιδέας, ιδεολόγος. Είναι η ιδέα της Αυτοκεφαλίας δηλαδή της πλήρους ανεξαρτησίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας και του ίσου καθεστώτος της εντός της οικογένειας των κατά τόπους Ορθόδοξων Εκκλησιών του κόσμου. Από την άλλη πλευρά είχα αντιληφθεί ότι αν εγώ και οι άλλοι Ιεράρχες δε θα προσέλθουμε στη Σύνοδο και αν δε συνεννοηθούν μεταξύ τους οι εκπρόσωποι του πρώην Πατριαρχείου του Κιέβου και της Ουκρανικής Αυτοκέφαλης Εκκλησίας, τότε εκατομμύρια Ουκρανοί θα παραμείνουν εκτός Εκκλησίας. Και θα δεχόντουσαν τις ταπεινώσεις και τους εξευτελισμούς από τα ίδια τους τα αδέλφια, που θα συνέχιζαν να τους χαρακτηρίζουν «σχισματικούς» και «χωρίς χάρη». Γι’αυτό και εγώ, κατά τη συνείδησή μου, δεν μπορούσα να πράξω διαφορετικά και να μην συμμετάσχω στην Ενωτική Σύνοδο.

Ερώτηση:  Σεβασμιώτατε πόσο σημαντική ήταν αυτή η Σύνοδος και, η απόφαση που ακολούθησε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο να χορηγήσει αυτοκέφαλο στην Ουκρανία , που ήταν ένα παλαιό αίτημα του Ουκρανικού λαού , όπως γνωρίζουμε;

Απάντηση: Υπάρχει μία έκφραση: «Το μεγάλο φαίνεται σε βάθος χρόνου». Κατά τα ιστορικά μέτρα, αν το εκτιμήσουμε από την άποψη της ιστορίας, έχει περάσει πολύ λίγος χρόνος ώστε να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία της Συνόδου που έγινε στο Κίεβο στις 15 Δεκεμβρίου του 2018. Κάποτε για αυτή τη Σύνοδο θα γραφούν βιβλία και θα εκπονηθούν επιστημονικές μελέτες. Τη σημασία της θα την ερμηνεύουν στα πλαίσια των γεγονότων που ξεκίνησαν μετά την Σύνοδο. Αλλά τώρα ήδη μπορούμε να πούμε ότι η Ενωτική Σύνοδος δικαίωσε τις προσπάθειες πολλών γενεών των Ορθόδοξων Ουκρανών που ονειρεύονταν την δική τους Αυτοκέφαλη Εκκλησία, και οι οποίοι ξεκίνησαν των αγώνα για αυτήν ένα αιώνα πριν , το 1918, όταν έγινε προσπάθεια να γεννηθεί το ανεξάρτητο ουκρανικό κράτος. Οι άνθρωποι ήθελαν να προσεύχονται στους δικούς τους ναούς, στη δική τους γλώσσα, να αναπτύσσουν τις δικές τους πνευματικές παραδόσεις, που είναι χαρακτηριστικά του ευσεβή λαού μας που πιστεύει στο Θεό. Επιτέλους αυτές οι ελπίδες πραγματοποιήθηκαν.

Εκτός από αυτό, αν αξιολογήσουμε την Ενωτική Σύνοδο από την άποψη της αντιμετώπισης της εκκλησιαστικής κρίσης, αυτή ουσιαστικά άνοιξε τις πύλες που χώριζαν εκατομμύρια Ορθόδοξους Ουκρανούς από την κοινωνία με την κοινή μας Εκκλησία του Χριστού.

Ναι, όντως, αυτή η Σύνοδος έβαλε τέλος στο εκκλησιαστικό σχίσμα στην Ουκρανία, παρά το γεγονός ότι το Πατριαρχείο της Μόσχας δεν θέλει να το αναγνωρίσει. Αλλά εμείς είμαστε ευγνώμονες στο Θεό ότι με τη σοφή και όντως θυσιαστική απόφαση της Αυτού Θειοτάτης Παναγιότητας, του Πατριάρχη Βαρθολομαίου και των Ιεραρχών του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όλοι οι Ορθόδοξοι Ουκρανοί είναι σήμερα κανονικοί και μετέχουν της Θείας Χάριτος, ανεξαρτήτως της δικαιοδοσίας στην οποία ανήκουν – είτε στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία, είτε στην τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.

Θα ήθελα να τη δω την Ενωτική Σύνοδο από μία άλλη πλευρά, πιο συγκεκριμένα ως εκδήλωση της Πρόνοιας του Θεού. Θα τα πω ειλικρινά. Η προετοιμασία για τη Σύνοδο και η διεξαγωγή της δεν ήταν καθόλου εύκολες και δεν έγιναν χωρίς προβλήματα. Αλλά μετά, κάποια στιγμή, με τις καρδιακές προσευχές, όλοι εμείς εμπιστευθήκαμε το Θεό, ο οποίος τα έφερε όπως έπρεπε. Και σήμερα βλέπουμε ότι ήταν η βούληση του Θεού, σύμφων με την οποία τότε εξελέγη Προκαθήμενος ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Επιφάνιος, με τα χέρια του οποίου ο Κύριος τώρα διευθύνει το καράβι της Εκκλησίας μας, μέσω δύσκολων δοκιμασιών. Είναι δύσκολο να ενώσεις τους επισκόπους και τους κληρικούς, να οικοδομήσεις εκκλησιαστικές και κρατικές σχέσεις, να δημιουργήσεις σχέσεις με τις άλλες Εκκλησίες. Είναι μεγάλη και η δοκιμασία από την οποία περνάει τώρα ο Προκαθήμενος μας, και ζει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, λόγω των ενεργειών του του πιο ηλικιωμένου μας Ιεράρχη, του Φιλάρετου. Εδώ ο Μητροπολίτης Επιφάνιος μαζί με τη Σύνοδο έπρεπε να βρουν μία Σολομώντεια λύση, η οποία βρέθηκε τελικά και ανέβασε πιο ψηλά την υπόληψη του Προκαθημενου μας στα μάτια των επισκοπων, κληρικών και πιστών. Πολύ τεταμένες παραμένουν οι σχέσεις μας με τους εκπροσώπους της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία. Τα βήματα που κάνει ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Επιφάνιος, η μετρημένη στάση του και η πορεία του για μία Εκκλησία ανοιχτή στα Ορθόδοξα αδέλφια μας αλλά και ευρύτερα προς ολόκληρη την κοινωνία, μας δίδουν σιγουριά, ότι η Ενωτική Σύνοδος ήταν όχι μόνο πραγμάτωση των ονείρων των εκατομμυρίων Ορθόδοξων Ουκρανών, αλλά και η εκδήλωση της βούλησης του Πανάγαθου Θεού.

Ερώτηση. Πως κρίνετε την στάση του Πατριαρχείου Μόσχας σε σχέση με το Ουκρανικό και την εκκλησιαστικη του παρουσία στην Ουκρανία;΄

Απάντηση: Την άποψή μου για τη στάση του Πατριαρχείου της Μόσχας σε σχέση με το Ουκρανικό την έδειξα ήδη από τον Νοέμβριο του 2018, όταν αρνήθηκα να υπογράψω τις αποφάσεις της Συνόδου των Αρχιερέων της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου Μόσχας, μία από τις οποίες ήταν η απόφαση να σταματήσει την ευχαριστιακή κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Εγώ τότε ειλικρινά παραξενεύτηκα, για ποιό λόγο έπρεπε να διακοπούν οι σχέσεις με αυτούς που θέλουν να βοηθήσουν να επιλυθεί το μέγιστο πρόβλημα, το οποίο οι ίδιοι δεν μπορούσαμε να το επιλύσουμε επί πολλές δεκαετίες; Με εκπλήσσει και σήμερα όταν η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, αντί να χαίρεται από τις μικρές επιτυχίες μας, χαίρεται για τα προβλήματά μας. Από την μία με εκπλήσσει, διότι δεν είναι χριστιανικός αυτός ο τρόπος, από την άλλη, τον καταλαβαίνω τον λόγο.

Σήμερα οι Ιεράρχες της τοπικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας λενε ότι κάποτε, όταν ήταν στο «Πατριαρχείο του Κιέβου» ή στην «Ουκρανική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία», είχαν κυρίως κανονικές, ομαλές σχέσεις με τους Ιεράρχες του Πατριαρχείου της Μόσχας. Μπορούσαν για παράδειγμα να πίνουν τσάϊ μαζί, και να συζητούν κάποια θέματα σε καθημερινό, ανθρώπινο επίπεδο. Σήμερα όλα αυτά άλλαξαν ριζικά. Από την πλευρά των Ιεραρχών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου της Μόσχας είναι σαν να ορθώνεται ένα μεγάλο τείχος, υπάρχει μίσος και συγκρούσεις. Και αυτά τα βλέπουμε ανάμεσα στους κληρικούς και πιστούς. Ο λόγος, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι όταν το «Πατριαρχείο Κιέβου» ή «Ουκρανική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία» δεν ήταν αναγνωρισμένες οντότητες και δεν είχαν ελπίδα για να φύγουν από τον αποκλεισμό, τότε μπορούσε κανείς να μιλάει μαζί τους, ακόμα και να εκφράζει λύπη. Τώρα όμως, που η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας έλαβε την αυτοκεφαλία και την αναγνώριση του Οικουμενικού Θρόνου, αυτή η Εκκλησία μεταμορφώθηκε στα μάτια του Πατριαρχείου της Μόσχας σε αντίπαλο. Έτσι εξηγούνται η αλλαγή στη συμπεριφορά, το μίσος, οι διαβολές, και όλα τα άλλα που είναι χαρακτηριστικά της αμαρτωλή ανθρώπινης φύσης, και τα οποία πρέπει να καταπολεμούνται από έναν Χριστιανό.

Σχετικά με την παρουσία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, νομίζω ότι υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να είναι πιστοί ακριβώς σε αυτή την Εκκλησία, και προφανώς το έχουν το δικαίωμα. Είναι, όμως εντελώς άλλο πράγμα, αν σε πολλούς ναούς του Πατριαρχείου της Μόσχας στην Ουκρανία κηρύσσονται όχι μόνον οι πνευματικές αλήθειες, αλλά και μια ιδεολογία, που διαμορφώνεται όχι στην Ουκρανία, αλλά από αξιωματούχους, (όχι μόνο εκκλησιαστικους), αλλά και κοσμικούς- κρατικούς, της Ρωσίας. Όταν λένε ότι οι ενορίες δεν θέλουν να στέλνουν χρήματα στη Μόσχα, εγώ απορρίπτω τέτοιες συζητήσεις, γιατί είναι ένας παλιός και μη αληθινός σκοπός. Υπάρχει όμως και κάτι πιο τρομερό, το οποίο πρέπει να θυμόμαστε. Να θυμηθούμε ότι στο Ευαγγέλιο ο Χριστός λέει: «Καὶ μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι· φοβήθητε δὲ μᾶλλον τὸν δυνάμενον καὶ ψυχὴν καὶ σῶμα ἀπολέσαι ἐν γεέννῃ» (Ματθ. 10, 28). Επομένως η πνευματική επιρροή μπορεί να είναι πολύ πιο επικίνδυνη από τη σωματική. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που σχετίζεται με την ύπαρξη του Πατριαρχείου της Μόσχας στην Ουκρανία είναι η ιδεολογική επιρροή του πάνω στους Ουκρανούς. Πρωτίστως είναι η ιδεολογία «Ρωσικός κόσμος» πίσω από την οποία βρίσκεται η ιδέα της μοναδικότητας της ρωσικής Ορθοδοξίας και η κυριαρχία της στον ορθόδοξο κόσμο. Μπορεί να μην υπάρχει πολιτική ιδεολογία στο Πατριαρχείο της Μόσχας; Αμφιβάλλω ότι σε αυτή την κρίσιμη φάση είναι δυνατόν. Εμείς βλέπουμε ποιά θέση κατέχει η Εκκλησία σήμερα στη Ρωσία. Σύμφωνα με τους ίδιους τους Ρωσους ιερείς, αυτή γίνεται όλο και πιο αναπόσπαστο μέρος του κράτους

Εκτός από αυτό, οι εκπρόσωποι της Ρωσικής Εκκλησίας στην Ουκρανία ανάμεσά τους είναι και οι αρχιερείς και ιερείς και κοσμικοί, οι οποίοι τακτικά διαβάλλουν την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο είναι η Μητέρα Εκκλησία τόσο της Ουκρανικής, όσο και της Ρωσικής Εκκλησίας. Με εκπλήσσει ότι οι Χριστιανοί δείχνουν τόση αχαριστία προς αυτούς που βάπτισαν το λαό τους. Από την άλλη πλευρά, το Οικουμενικό Πατριαρχείο συνεχίζει να διδάσκει τα παιδιά του με το δικό του παράδειγμα της υπομονής και της ταπεινοφροσύνης.

Ερώτηση: Εχουμε ακούσει και διαβάσει την άποψη αρχιερέων της Ρωσίας και όχι μόνο, οτι η νέα Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας είναι δημιούργημα πολιτικών και γεωπολιτικών συμφερόντων αλλά και εθνικιστικών κύκλων της χώρας , οτι ασκείται βία στους πιστούς να ενταχθούν σε αυτή , αλλά καταλαμβάνονται ναοί ,ενώ ακόμα έχουμε ακούσει να διατυπώνονται κατηγορίες για δωροδοκίες και χρηματισμό αλλά και οτι Ιεράρχες της νέας Εκκλησίας δεν έχουν κανονικά χειροτονηθεί. Ποια είναι η άποψή σας;

Απάντηση: «Οποιος έχει καθαρή καρδιά, αυτός θεωρεί όλους τους ανθρώπους καθαρούς, αλλά αυτός η καρδιά του οποίου έχει μαυρίσει από τα πάθη, αυτός δεν θεωρεί κανέναν καθαρό, αλλά νομίζει ότι όλοι μοιάζουν με αυτόν», είπε ήδη τον 4ο αιώνα ο γνωστός Αββας Ησαΐας. Με άλλα λόγια, στους άλλους ανθρώπους, σαν σε καθρέφτη, βλέπουμε είτε τα καλά μας, είτε τα άσχημα. Νομίζω ότι οι Ρωσοι Αρχιερείς θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικοί προς την Εκκλησία τους, η οποία, οπως αναφέρθηκε πριν, κατά τη γνώμη των ίδιων των Ρώσων ιερέων, αποκτά μία όλο και πιο στενή σχέση με το ρωσικό κράτος. Και εδώ δεν γίνεται λόγος για κάτι το μη αληθινό.

Σχετικά με τον υγιή πατριωτισμό και την αγάπη προς την επίγεια πατρίδα μας, είναι εντελώς φυσιολογικό φαινόμενο. Και το ότι οι πιστοί της Ουκρανικής Εκκλησίας μερικές φορές εκδηλώνουν με υπερβολή τα συναισθήματά τους, αυτό πρωτ’απ’όλα είναι αποτέλεσμα της παλαιάς πολιτικής απαγόρευσης σε ο,τιδήποτε ήταν ουκρανικό, η οποία η απαγόρευση υπάρχει και στους περισσότερους ναούς της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία. Θυμάμαι όπως τότε, όταν ήμουν ακόμα στο Πατριαρχείο της Μόσχας, με την ευλογία μου στον καθεδρικό ναό άρχισαν στην εκτενή να προσεύχονται για «τη χώρα μας την Ουκρανία», δηλαδή να προφέρουν την ονομασία της χωρας μας. Και αυτό προκάλεσε έντονη κληρικών και κοσμικών. Και ούτε μπορούσε κανείς να μιλήσει για την ανάγνωση της Αγίας Γραφής στην καθομιλουμένη Ουκρανική. Επομένως, όταν ήρθησαν αυτές οι απαγορεύσεις, οι άνθρωποι ειλικρινά χάρηκαν και εκφραζουν τα αγαθά συναισθήματά τους προσευχόμενοι στη μητρική και κατανοητή για αυτούς γλώσσα. Στη δική μου Επαρχία υπάρχουν έως τώρα ενορίες όπου οι λειτουργίες τελούνται, σχεδόν ολόκληρες, στα σλαβωνικά, και δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Ή για παράδειγμα υπάρχει η παράδοση, η οποία εμφανίστηκε πρόσφατα στην περιοχή μου, της Βίννυτσια, να τοποθετείται δίπλα στο ναό η κρατική σημαία. Γιατί δηλαδή στην Ελλάδα ή στη Ρουμανία τέτοια παράδοση δεν θεωρείται εθνικισμός, ενώ στην Ουκρανία είναι οπωσδήποτε εθνικισμός;

Σχετικά με τη βία εις βάρος των πιστών, δεν γνωρίζω να σας πω για άλλες επαρχίες. Στη δική μου επαρχία βία, πίεση και απειλές δέχονται οι άνθρωποι που θέλουν να ενωθούν με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Από τη συνομιλία με έναν από τους κληρικούς μου, έμαθα για έναν γνωστό του, από εκείνους λέμε «φουσκωτούς», ο οποίος του ανέφερε ότι αυτόν και άλλους φίλους του με τον ίδιο σωματότυπο, οι ιερείς του Πατριαρχείου της Μόσχας τους κάλεσαν να κάνουν μία βόλτα από τις ενορίες στις οποίες οι ενορίτες αποφάσισαν να ενταχθούν στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, έτσι ώστε να μην τους αποτρέψουν να το κάνουν. Οι άνθρωποι αυτοί αρνήθηκαν, αλλά ο γνωστός του είπε στον κληρικό ότι στην περίπτωση που δεχθεί επίθεση ο ναός αυτός, όπου εκκλησιάζεται ο ίδιος και οι φίλοι του θα τον προστατεύσουν. Αλλά ούτε εγώ, ούτε οι ιερείς της επαρχιας μας δεν στέλνουμε κανένα να καταλάβει ναούς. Οι κοινότητες το αποφασίζουν, αν θέλουν να μεταβούν στην καινούργια Εκκλησία. Εκ μέρους μας μπορεί να έρθει ένας ιερέας με την πρόσκληση των ενοριτών, ο εκπρόσωπος ή ο επικεφαλής της ενορίας. Δεν δημιουργούμε ομάδες για μάχες, δεν προσλαμβάνουμε «αθλητές-φουσκωτούς». Αντιθέτως, μας φαίνεται φυσιολογικό πια να βλέπουμε μερικές δεκάδες ιερείς του Πατριαρχείου της Μόσχας να έρχονται σε κάποιο χωριό για να ασκήσουν πίεση εναντίον των απλών πιστών.

Μερικούς μήνες πριν, η Επαρχία της Βίννυτσια της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία συγκρότησε μία ομάδα από τέτοιους γεροδεμένους άντρες και τους ονόμασε «Η Αδελφότητα του αγίου Γιαροσλαβ Σοφού». Αυτή η ομάδα χρησιμοποιείται στον αγώνα έναντι γυναικών, πολλές εκ των οποίων ηλικιωμένες, οι οποίες, και σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο της Ουκρανίας «Περί της ελευθερίας συνείδησης και θρησκευτικές οργανώσεις», αποφάσισαν να αλλάξουν δικαιοδοσία και να φύγουν από το Πατριαρχείο της Μόσχας. Λόγω των επιθετικών ενεργειών των ιερέων του Πατριαρχείου της Μόσχας και αυτών των ομάδων, οι κοινότητες της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας στη Βιννυτσια δεν μπορούν να μπουν στους ναούς τους, και αναγκαστικά προσεύχονται έξω από αυτούς. Και είναι 100-150 πιστοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, ενώ στο ναό είναι 10-20 εκπρόσωποι της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου της Μόσχας.

Δυστυχώς στα ΜΜΕ οι εκκλησιαστικές συγκρούσεις παρουσιάζονται με διαστρεβλωμένο τρόπο, και έτσι μπορεί να σχηματίζεται αρνητική εικόνα της Εκκλησίας μας τόσο στην Ουκρανία, όσο και στο εξωτερικό. Ένα παράδειγμα είναι ένα ρεπορταζ το οποίο παρουσίασε κάποιο τηλεοπτικό κανάλι, που έχει κάλυψη σε όλη την Ουκρανία, για τα γεγονότα στο χωριό Λουκα-Μελεσκίβσκα κοντά στη Βίννυτσια. Συμφωνα με τις πληροφορίες που παρουσίασε το τηλεοπτικό κανάλι οι εικονιζόμενοι ήταν κάποιοι «άγνωστοι άνθρωποι», παρά το γεγονός ότι επίσημα αποτελούν την θρησκευτική κοινότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, με κρατική καταχώρηση, η οποία έχει όλα τα νόμιμα χαρτιά για το ναό αλλά επί 8 μήνες ήδη, το πλήρωμα δεν μπορεί να μπει μεσα στην εκκλησία. Τις γιαγιάδες και τις γυναίκες που ήρθαν στο ναό, στο ρεπορτάζ τις χαρακτήρισαν «εγκληματίες» που απειλούσαν να σκοτώσουν τους χωρικούς, ενώ «ξέχασαν» να δείξουν πάνω από 100 άτομα, νεαρούς, οι οποίοι δεν άφηναν τις γιαγιάδες να μπουν στο ναό. Έτσι αυτό το ελάχιστο παράδειγμα μας δείχνει πώς διαμορφώνεται στην Ουκρανική κοινωνία και στο εξωτερικό η αρνητική εικόνα για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.

Ως πρός την κανονικότητα των χειροτονιών των αρχιερέων της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, που έχετε αναφέρει, σε αυτό το ζήτημα εγώ πλήρως πιστεύω από όσα έχω μελετήσει πάνω στην εκκλησιαστική ιστορία του τόπου μας αλλά και κανονικά κείμενα ότι υπάρχει η Αποστολική Διαδοχή και η υπόσταση της ενώ ό, τι ανήκει στά ελλείποντα αναπληρώθηκε από την εξέταση του έκκλητου από τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Αυτό δεν έγινε πρώτη φορά στην ιστορία. Υπάρχουν μελέτες που τα αποδεικνύουν. Από την άλλη, όσοι κατηγορούν στο θέμα αυτό τον Οικουμενικό Πατριάρχη, τόν θεωρούν ανεύθυνο και άνθρωπο ο οποίος δεν νοιάζεται για την αλήθεια; Εγώ του έχω απόλυτη εμπιστοσύνη. Αλλά καί επαναλαμβάνω: Δέν υπάρχουν αυτοχειροτόνητοι στην Εκκλησία μας. Είναι όλα προϊόντα της προπαγάνδας.

Ερώτηση: Κάποιοι βλέποντας την στάση του πρώην Μητροπολίτη Κιέβου Φιλαρέτου, που τώρα έχει διαφοροποιηθεί από την νέα Εκκλησία για την οποία αγωνίστηκε να δημιουργηθεί επί 30 χρόνια, να μιλούν για κατάρρευση του εγχειρήματος της Αυτοκεφαλίας. Το πιστεύετε ότι είναι έτσι;

Απάντηση: Η κατάσταση την οποία δημιούργησε ο Μητροπολίτης Φιλάρετος είναι μία δύσκολη δοκιμασία για την Εκκλησία μας. Θυμάμαι, που του είπα σε μία συνεδρίαση της Συνόδου: «Δέσποτα, ήρθα εδώ έτσι ώστε εσείς να βγείτε από τον αποκλεισμό, και εσείς μας τραβατε πίσω σε αυτό;» Αναμφίβολα ο δυναμισμός του Φιλάρετου είναι πολύ έντονος, όπως και οι αγώνες του για τη δημιουργία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας. Όμως όχι αυτός, αλλά ο Ιησούς Χριστός ευλόγησε την Εκκλησία μας ώστε να γίνει Αυτοκέφαλη.

Ερώτηση:  Αναμένεται να συνεδριάζει η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος , στην οποία ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος αναμένεται να φέρει το ζήτημα της νέας Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας. Τι ελπίζετε και τι ζητάτε από τους Αρχιερείς της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Απάντηση: Εκ μέρους όλων των πιστών, των κληρικών και επισκόπων της Εκκλησίας μας θα ήθελα να απευθυνθώ στους Ιεράρχες της Ελλαδικης Εκκλησίας με μια αδελφική παράκληση, μέσα σε αυτό το δύσκολο για τη δημιουργία της νεαρής μας Εκκλησίας καιρό: υποστηρίξτε τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, απλώστε σε μας το αδελφικό χέρι αγάπης και γίνετε οι πρώτοι, μετά τον Οικουμενικό Θρόνο, που θα πείτε στους πιστούς μας, "Ο Χριστός εν τω μέσω ημών!" Η πρώτη υποστήριξη είναι η πιο αναγκαία και η πιο πολύτιμη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας δε θα την ξεχάσει ποτέ.

Οι προσωπικές μου σχέσεις με ορισμένους Έλληνες Ιεράρχες και ιερείς ήταν στενές και φιλικές. Μας ενώνε η κοινή ευχαριστιακή προσευχή. Ήμασταν επισκέπτες επιπόθητοι ο ένας για τον άλλον. Ελπίζω να είναι έτσι στη συνέχεια. Τώρα όλη η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας προσεύχεται για τους Ιεράρχες της Ελλαδικής Εκκλησίας και θα ενδυναμώσουμε και άλλο τις προσευχές μας ακριβώς τις μέρες της Συνόδου. "Ένας πιστός φίλος είναι ισχυρή Προστασία, όποιος τον βρήκε, βρήκε το θησαυρό", λέει η Γραφή. Ελπίζουμε η υποστήριξη των Ιεραρχών της Ελλαδικής Εκκλησίας να γίνει ισχυρή προστασία για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, και η φιλία μας θα είναι πολύτιμος θησαυρός για τις δύο τοπικές Εκκλησίες μας.