Θυρανοίξια για το ελληνορθόδοξο στολίδι του Καΐρου

Όποιος έχει πιει νερό από το Νείλο, κάποια στιγμή της ζωής του θα ξαναπάει στην Αίγυπτο. Αυτό υποστηρίζει μία από τις πιο αγαπητές παροιμίες μεταξύ των ελλήνων αιγυπτιωτών. Μία παροιμία που καθ’ όλη τη διάρκεια των εκδηλώσεων, τελετών και εορτασμών για τα θυρανοίξια του ιστορικού ναού των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Κάιρο το περασμένο Σάββατο, ακούστηκε πολλές φορές και από πολλά διαφορετικά χείλη. Από τους ιθύνοντες της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου και αιγύπτιους επισήμους μέχρι τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρο τον Β΄ και τον απλό κόσμο που είχε έρθει από την Ελλάδα, αλλά και από πολλές γωνιές της Αιγύπτου, προκειμένου να παρακολουθήσει τα θυρανοίξια ενός ναού που φιλοδοξεί όχι μόνο να σηματοδοτήσει την ύπαρξη και συνέχεια του ελληνισμού στην Αίγυπτο, αλλά και συνάμα να αποτελέσει έναν ακόμη προορισμό για τα εκατομμύρια των επισκεπτών που φθάνουν κάθε χρόνο στη χώρα του Νείλου.

Οι εκδηλώσεις για τα θυρανοίξια του ναού Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης είχαν κάτι από βυζαντινή μεγαλοπρέπεια, αντάξια ίσως της ίδιας της εκκλησίας, δεδομένου ότι η αρχιτεκτονική της είχε καταφέρει να συγκεράσει άριστα μια σειρά από στοιχεία βυζαντινής παράδοσης και αρχαιοελληνικού κάλλους. Τη λειτουργία όπως και την τελετή των θυρανοιξίων τέλεσε ο ίδιος ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β', παρουσία πλήθος κόσμους αλλά και αρκετών εκπροσώπων του ανώτερου κλήρου όπως και πολλών ιερέων. Ξεχωριστή ήταν δε η παρουσία της κα. Αικατερίνης Σοφιανού - Μπελεφάντη, αρχόντισσα του Πατριαρχείου, η οποία ήταν και το τιμώμενο πρόσωπο δεδομένου ότι χωρίς την δική της συνδρομή δεν θα ήταν εφικτή η ανακαίνιση του ναού. Γι’ αυτή της την προσφορά η κα. Μπελεφάντη τιμήθηκε από τον Πατριάρχη με το οφίκιο της Πρέσβειρας του απόδημου Ελληνισμού και της Ομογένειας.

Τα εύσημα του Πατριάρχη, δέχτηκε αντίστοιχα και ο πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου κ. Χρήστος Καβαλής, ο οποίος τιμήθηκε με το παράσημο του τάγματος του Αγίου Μάρκου, σε ένδειξη αναγνώρισης όχι μόνο της δική του συνεισφοράς αλλά και του συνόλου της Κοινότητας για την αποπεράτωση ενός εξαιρετικά δύσκολου έργου. Να σημειώσουμε άλλωστε πως η Κοινότητα ήταν αυτή που σε πρώτη φάση ανέλαβε την αποκατάσταση του ναού, δείχνοντας έτσι και τη συνέχεια αυτής της «στόφας» των Αιγυπτιωτών που παρά το γεγονός ότι έχουν απομείνει λίγοι στην Αφρική, εντούτοις εξακολουθούν και έχουν τις ίδιες αρχές με τα ιδρυτικά της μέλη. « Η αποκατάσταση του Ιερού Ναού Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης, ήταν μία συλλογική προσπάθεια, ενώ αποτέλεσε ένα έργο πνοής για την Ελληνική Κοινότητα Καΐρου» ανέφερε ο κ. Χρήστος Καβαλής σχολιάζοντας την πορεία υλοποίησης του έργου.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΚΚ, 4 ήταν τα κίνητρα που οδήγησαν στην ανάληψη του συγκεκριμένου εγχειρήματος, συνολικού κόστους 700.000 ευρώ. «Το πρώτο κίνητρο ήταν η πίστη μας ότι υπάρχει μέλλον και το γεγονός ότι κάθε ναός στην Αίγυπτο έχει τη δική του ομορφιά και τη δική του ιστορικότητα. Το δεύτερο κίνητρο έχει να κάνει με το τεράστιο έργο του Πατριάρχη Αλεξανδρείας σε όλη την Αφρική και τη δική μας ανταπόκριση σε αυτή του την προσπάθεια. Το τρίτο κίνητρο αφορά στην ευγενική προσφορά της κα. Σοφιανού - Μπελεφάντη, η χορηγία της οποίας μας έδωσε εκείνο το απαραίτητο μαξιλάρι για να προχωρήσουμε. Αν δεν είχαμε αυτό το μαξιλάρι δεν θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε αυτό το τεράστιο για τις δυνατότητές μας έργο. Το τέταρτο κίνητρο σχετίζεται με τον ίδιο τον ναό και την ιστορικότητά του, γεγονός το οποίο τον κάνει να αποτελεί σημείο αναφοράς για όλους τους έλληνες της Αιγύπτου» τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Καβαλής.

Από την πλευρά του Πατριαρχείου, σε δηλώσεις του ο Μητροπολίτης Γουινέας Γεώργιος, ανέφερε πως τα θυρανοίξια του Ιερού Ναού των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης επιβεβαιώνουν τη συνέχεια του ελληνισμού στη χώρα του Νείλου, σε μια περίοδο που οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου έχουν γίνει ακόμη πιο στενές. «Δεν είμαστε ούτε ξένοι, ούτε επισκέπτες, είμαστε ένα μικρό κομμάτι της Αιγύπτου» σημείωσε ο Σεβασμιώτατος.

Στις εκδηλώσεις, την ελληνική πολιτεία εκπροσώπησε η υφυπουργός Παιδείας κ. Σοφία Ζαχαράκη, το ΥΠΕΞ ο Γενικός Γραμματέας Αποδήμου Ελληνισμού κ. Γιάννης Χρυσουλάκης ενώ το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης ο κ. Γιάννης Αμανατίδης, πρώην υφυπουργός εξωτερικών αρμόδιος για εκκλησιαστικά θέματα. Την Αιγυπτιακή κυβέρνηση εκπροσώπησε ο υπουργός αρχαιοτήτων κ. Χαλέντ Ελ Ανάνι ο οποίος δήλωσε εντυπωσιασμένος από το αποτέλεσμα και τόνισε την μακραίωνη ελληνο-αιγυπτιακή φιλία και την μεγάλη συμβολή του Ελληνισμού της Αιγύπτου στην αιγυπτιακή κοινωνία, οικονομία και πολιτισμό. Παράλληλα, το παρών στις εκδηλώσεις έδωσε o εκπρόσωπος του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη των σουνιτών μουσουλμάνων της Αιγύπτου Σείχης Αλ Αζάρ, κ. Μοχάμεντ Άλ Αμίρ, ενώ παρέστησαν επίσης εκπρόσωποι της κοπτικής και αρμενικής εκκλησίας.

Ο Ελληνισμός ανοίγει τα φτερά του στο Κάιρο

Το αποτύπωμα του ελληνισμού στην Αίγυπτο είναι εξαιρετικά έντονο. Οι έλληνες αιγυπτιώτες δεν είναι μετανάστες, είναι γηγενείς, με σημαντική προσφορά και δεμένοι με τη χώρα μέσα από μια ιστορία αιώνων. Τους σέβονται όλοι. Ακόμη και οι φανατικοί μουσουλμάνοι ουδέποτε μέχρι σήμερα θεώρησαν ως στόχο είτε την ελληνορθόδοξη κοινότητα είτε τα ιερά της. Η προσφορά εξάλλου των ελλήνων της Αιγύπτου είναι απαράμιλλη και πολυεπίπεδη: στον πολιτισμό, στην κοινωνία, στην οικονομία, στην εκπαίδευση. Το παραπάνω επιβεβαιώνει η λειτουργία της Αχιλοπούλειου και της Αμπετείου Σχολής, που μαζί με το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο Καΐρου, ξεχωρίζουν για την ποιότητα των σπουδών τους. Δίπλα τους η ύπαρξη του Ελληνικού Νοσοκομείου, ανακαινισμένο και αναβαθμισμένο στην πρώτη κατηγορία ως προς τις υγειονομικές παροχές του, προσφέρει ιατροφαρμακευτικές και νοσηλευτικές υπηρεσίες τόσο στα μέλη της ελληνικής κοινότητας (δωρεάν) όσο και στους αιγυπτίους. Εντός του νοσοκομείου μάλιστα λειτουργεί και ένα μικρό γηροκομείο, καταφύγιο για τους υπερηλίκους σε μια χώρα που παλεύει να βρει το βηματισμό της, τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Η πλούσια δράση της Κοινότητας επεκτείνεται όμως ακόμη παραπέρα, αφού υπό την σκέπη της λειτουργεί τόσο ο ιστορικός Ελληνικός Ναυτικός Όμιλος Καΐρου που ιδρύθηκε το 1930, αποτελώντας μία από τις ωραιότερες λέσχες πάνω στον Νείλο, όσο και το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων Καΐρου.

Αν χαρακτηρίζει όμως κάτι τον ελληνισμό της Αιγύπτου, αυτό είναι η προσφορά. Η βοήθεια προς την Ελλάδα, αλλά κυρίως η δοτικότητα που τα περισσότερα και ανάλογα με τις δυνατότητές τους, μέλη της Κοινότητας διοχετεύουν προς το σύνολο. Νοσοκομεία, σχολεία, εκκλησίες, συντηρούνται, ανακαινίζονται και λειτουργούν, λόγω και της δικής τους προσφοράς. Έχοντας εξάλλου ενδυναμωθεί με «νέο αίμα» η Κοινότητα ατενίζει το μέλλον με ακόμη μεγαλύτερη αισιοδοξία. Στο τιμόνι της τυγχάνει να βρίσκεται πλέον μία νέα γενιά στελεχών τα όποια, με όραμα, με μεράκι και με τη συνδρομή και καθοδήγηση των παλαιότερων, εμφανίζονται αποφασισμένα να κρατήσουν αναμμένα τα φώτα του ελληνισμού στη χώρα του Νείλου. Μεταξύ αυτών, ο πρόεδρος της ΕΚΚ κ. Χρήστος Καβαλής, ο αντιπρόεδρος κ. Μιχάλης Γκρουνστέιν, η γ.γ κα. Χρυσάνθη Σκουφαρίδου, ο Ταμίας και διευθυντής του Ελληνικού Νοσοκομείου, κ. Αντώνης Ιορδανίδης και αρκετά ακόμη στελέχη και απλά μέλη της Κοινότητας, το καθένα από τα οποία, από το δικό του μετερίζι, δίνει τη μάχη του για την ανάπτυξη και τη διατήρηση των δεσμών της Κοινότητας, τόσο μεταξύ των μελών της, όσο και με το αιγυπτιακό κράτος και την Ελλάδα. Μία μάχη που σε κανένα επίπεδο δεν είναι εύκολη. Καταρχάς σε ότι αφορά τα δύο μεγάλα ζητήματα που αφορούν την Κοινότητα και τα οποία δεν είναι άλλα από την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη.

Σε ότι αφορά το πρώτο σκέλος, μία γραφειοκρατική αβλεψία έχει στερήσει την Αχιλοπούλειο Σχολή από 3 δασκάλους, η απόσπαση των οποίων εκκρεμεί ακόμη, αν και όπως όλα δείχνουν μέσα στις επόμενες ημέρες θα ολοκληρωθεί με την υπογραφή της σχετικής υπουργικής απόφασης. Περισσότερο περίπλοκο είναι ωστόσο το ζήτημα που αφορά την περίθαλψη, αφού η ένταξη των αιγυπτιωτών ελλήνων –καίτοι σε αρκετούς από αυτούς στου έχουν γίνει σχετικές κρατήσεις- στον ΕΟΠΠΥ συναντά ακόμη εμπόδια. Πρόκειται για εμπόδια περισσότερο νομικής φύσεως και λιγότερο οικονομικής, δεδομένου ότι το κόστος που καλείται να επωμιστεί το δημόσιο, σύμφωνα με τον διευθυντή του Ελληνικού Νοσοκομείου κ. Ιορδανίδη, είναι μόλις 25 χιλ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, όπως συμφωνήθηκε κατά την πρόσφατη συνάντηση μεταξύ του προέδρου της ΕΚΚ κ. Χρήστου Καβαλή με τον υπουργό Υγείας κ. Βασίλη Κικίλια στην Αθήνα, πρόκειται μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα να επισκεφθεί το Κάιρο ένα κλιμάκιο του υπουργείου Υγείας προκειμένου να αναζητηθούν τρόποι ώστε να ξεπεραστούν οι όποιες δυσχέρειες.

Μια διαφορετική χώρα

Η Αίγυπτος δεν είναι εύκολη χώρα, σίγουρα όμως είναι διαφορετική. Αυτό από μόνο του είναι ικανό για να πείσει κάποιον να την επισκεφθεί. Φιλοξενεί ή έχει «δανείσει» σχεδόν τα 2\3 των αρχαιοτήτων του κόσμου. Έχει άρωμα Ανατολής, φιλόξενους ανθρώπους, ενώ μέχρι ενός σημείου δεν θα ήταν υπερβολή εάν λέγαμε ότι αποτελεί ένα πρότυπο συμβίωσης μεταξύ χριστιανών και μωαμεθανών σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο. Οι εκκλησίες προστατεύονται από το κράτος, στην κυβέρνηση συμμετέχουν και χριστιανοί, ενώ, με εξαίρεση τους φανατικούς οι οποίοι διώκονται από την αιγυπτιακή Πολιτεία, οι χριστιανοί δεν κρύβονται. Μόνο τυχαίο δεν είναι άλλωστε πως στους δρόμους του Καΐρου, συναντά κανείς χριστιανούς κόπτες, με το σημάδι του σταυρού ζωγραφισμένο στον καρπό του χεριού τους. Ένα σημάδι το οποίο από μόνο του αποτελεί το κλειδί για να εισέλθει κάποιος στα πολλά ιδρύματα και κοινωφελή κτήρια που διατηρεί υπό την επιστασία της η ιδιαίτερα δυναμική κοινότητα των χριστιανών κοπτών της Αιγύπτου.

Το Κάιρο όμως έχει και ένα ιδιαίτερα εξωτικό χρώμα. Δεν είναι μόνο το ποτάμι που διασχίζει απ’ άκρη σ’ άκρη την πόλη, ούτε ίσως και οι πυραμίδες ή οι πολλές αρχαιότητες. Είναι κυρίως η ζωντάνια μιας πολύβουης πόλης με σχεδόν 28 εκατ. κατοίκους η πλειονότητα των οποίων είναι κάτω των 30 ετών. Με τη φτώχεια να είναι παντού εμφανής, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δίνει τη δική του μάχη για επιβίωση, όχι όμως χωρίς να το… διασκεδάζει. Όποιος εξάλλου δεν έχει βρεθεί στο Κάιρο δεν μπορεί να εκτιμήσει την ησυχία, τουλάχιστον στο δρόμο. Ένας απίστευτα μεγάλος αριθμός παλαιών αυτοκινήτων να κινούνται ατάκτως στο οδόστρωμα, στο σύνολό τους σχεδόν τρακαρισμένα σε κάποιο σημείο του αμαξώματός τους, με τους οδηγούς τους να κορνάρουν συνεχώς και χωρίς κανέναν προφανή λόγο. Το κορνάρισμα, είναι άλλωστε ένα από τα στοιχεία που χαρακτηρίζει την οδηγική συμπεριφορά στο Κάιρο, αν υποθέσουμε ότι υπάρχει κάτι τέτοιο. Ένα δεύτερο στοιχείο που κάνει τους δρόμους της αιγυπτιακής πρωτεύουσας να προσομοιάζει με αρένα, είναι τα φανάρια. Υπάρχουν σχετικά ελάχιστοι φωτεινοί σηματοδότες, στους οποίους, ωστόσο, οι οδηγοί, ακόμη και αυτοί των τουριστικών λεωφορείων, δεν δίνουν καμία απολύτως σημασία με ότι αυτό συνεπάγεται για πεζούς, κάρα και ότι άλλο κυκλοφορεί στους δρόμους της πόλης.

Την παλαιότητα των οχημάτων ξεπερνά ίσως αυτή των κτηρίων. Το Κάιρο διαθέτει αρκετά εξαιρετικά κτίσματα, τα οποία όμως είναι παρατημένα στη μοίρα τους, αφημένα μέσα στη βρωμιά και τη σκόνη. Τα δύο τελευταία στοιχεία εξάλλου είναι και αυτά που ενδεχομένως χαρακτηρίζουν περισσότερο από κάθε άλλο την πόλη του Καΐρου. Τα σκουπίδια είναι σχεδόν παντού εκτός ίσως από τους σκουπιδοτενεκέδες τους οποίους οι κάτοικοι της πόλης θεωρούν, μάλλον, περιττούς. Πανταχού παρούσα είναι όμως και η σκόνη, λόγω της εγγύτητας της πόλης με την έρημο Σαχάρα. Παρ’ όλα αυτά πάντως, το Κάιρο, εξαιτίας της διαφορετικότητας που αποπνέει, του αποικιοκρατικού του παρελθόντος, αλλά και της στρατηγικής του θέσης ως σταυροδρόμι πολιτισμών, αποζημιώνει τους ταξιδιώτες, δημιουργώντας ένα συναίσθημα νόστου που τους ακολουθεί και μετά την αναχώρησή τους. Αποδεικνύεται, ίσως, έτσι ότι το νερό του Νείλου δεν αφορά μόνο αυτούς που γεννήθηκαν στη χώρα του, αλλά και εκείνους που έτυχε συνειδητά ή αθέλητα να περάσουν από εκεί.