Θρησκευτικά: Αλλάζει πάλι το μάθημα μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου

Σε “γόρδιο” δεσμό τείνει να εξελιχθεί το μάθημα των Θρησκευτικών μετά την καταδικαστική για την Ελλάδα απόφαση του Ευρωπαικού Δικαστηρίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων. Η απόφαση του Ευρωπαικού Δικαστηρίου “ακολουθεί” πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τα Θρησκευτικά με την οποία ζητείται από το υπουργείο Παιδείας να αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο των απαλλαγών από το μάθημα που χρονολογείται από το 2015 και να το εκσυγχρονίσει για να μην περιλαμβάνει αιτιολόγηση του λόγου της απαλλαγής και να γίνεται εφικτή μόνο με την επίκληση συνειδησιακών ή θρησκευτικών λόγω .

Η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως προτίθεται να αλλάξει τα Προγράμματα Σπουδών των Θρησκευτικών και τον τρόπο απαλλαγής των μαθητών από το μάθημα. Σύμφωνα με πληροφορίες το πιθανότερο “σενάριο” είναι η προκήρυξη νέων Προγραμμάτων Σπουδών. “Αυτή η λύση δεν είναι άμεση ωστόσο εξασφαλίζει οτι θα καθίσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς στο τραπέζι του διαλόγου και θα ξεμπλέξουν το “κουβάρι”, όπως έλεγαν χαρακτηριστικά στελέχη του υπουργείου. Στόχος του υπουργείου Παιδείας είναι γίνει το μάθημα πιο ελκυστικό ενώ υπάρχουν ακόμα ερωτηματικά για το πόσο χρόνο θα κάνουν να συνταχθούν τα νέα προγράμματα.

Καταδικαστική πάντως ήταν η απάντηση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) σύμφωνα με την απόφαση Τμήματος του σχετικά με το σύστημα απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών. Η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έγινε κατά των υπουργικών αποφάσεων Γαβρόγλου το καλοκαίρι του 2017 από γονείς και μαθήτριες, με αίτημα την ακύρωση των εν λόγω υπουργικών αποφάσεων λόγω παραβίασης των δικαιωμάτων τους για πρόσβαση σε ένα μάθημα κριτικό, πλουραλιστικό και αντικειμενικό, χωρίς καταγραφή των θρησκευτικών ή φιλοσοφικών τους πεποιθήσεων, όπως επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Το Ιανουάριο του 2018 οι ενδιαφερόμενοι προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, για παραβίαση του δικαιώματός τους για σεβασμό της ιδιωτικής τους ζωής, για σεβασμό της θρησκευτικής τους συνείδησης και για πρόσβαση σε αντικειμενική, κριτική και πλουραλιστική εκπαίδευση, χωρίς κατήχηση και αποκλεισμούς με κριτήριο τις θρησκευτικές πεποιθήσεις. Το ΕΔΑΔ σε απόφαση Τμήματός του έκρινε χθες ότι η υποχρέωση του μαθητή να αποκαλύψει τις πεποιθήσεις του για να απαλλαγεί από τη θρησκευτική εκπαίδευση στο σχολείο είναι αντίθετη προς την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Οι δικαστές του ΕΔΑΔ έκριναν οτι το σύστημα αυτό υπάρχει κίνδυνος να αποτρέπει τους γονείς να ζητούν απαλλαγή από τη θρησκευτική εκπαίδευση, ιδιαίτερα οικογένειες που κατοικούν, όπως αυτές των εναγόντων, σε μικρά νησιά, τη Μήλο και τη Σίφνο, «όπου η τεράστια πλειονότητα του πληθυσμού ανήκει σε συγκεκριμένη θρησκεία και όπου ο κίνδυνος στιγματισμού είναι σαφώς πιο αυξημένος απ’ ό,τι στις μεγάλες πόλεις». Οι δικαστές διαπίστωσαν επίσης οτι επειδή δεν υπάρχει πρόταση για μάθημα αντικατάστασης, τα παιδιά «θα χάνουν ώρες μαθήματος μόνο και μόνο επειδή αποκάλυψαν τις πεποιθήσεις τους».

Με αφορμή την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για τον ειδικότερο τρόπο απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών, το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων ανακοίνωσε ότι δρομολογεί την τροποποίηση των κείμενων ρυθμίσεων (σε συμμόρφωση και με την υπ' αριθ. 1749/2019 πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας).«Το υπουργείο θα επεξεργαστεί και θα αντιμετωπίσει, με τρόπο συνεκτικό, όλα τα ζητήματα που εγείρονται από τις πρόσφατες σχετικές αποφάσεις των Δικαστηρίων», δήλωσε σχετικά η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως.

«Στο πλαίσιο αυτό, αυτονοήτως θα τροποποιηθούν και οι ρυθμίσεις που αφορούν το πρόγραμμα σπουδών των Θρησκευτικών και τον τρόπο απαλλαγής από το μάθημα, ώστε να είναι απόλυτα συμβατές με το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο καθώς και με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου» .
Η Πανελλήνια Ενωση Θεολόγων “ανοίγει” και ένα άλλο ζήτημα τονίζοντας:” σύμφωνα με πληροφόριες που έχουμε από σχολεία της χώρας, κάποιοι μαθητές ζήτησαν και πήραν την απαλλαγή τους, από το μάθημα των θρησκευτικών, χωρίς να αναφέρουν ότι δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι, πράγμα το οποίο είναι βαρέως αμφισβητούμενο για πολλούς λόγους. Π.χ. διότι αυτοι/έςοι μαθητές/τριες φέρουν ονόματα χριστιανικά και τεκμαίρεται ότι είναι βαπτισμένοι χριστιανοί ορθόδοξοι. Άλλωστε, στο θέμα αυτό, που είναι καίριο για την εφαρμογή του άρθρ. 16 παρ. 2 του Συντάγματος, η αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων δεν έχει αρμοδιότητα να επεμβαίνει, διότι, τυχόν δήλωση θρησκεύματος εις το οποίον ένας μαθητής ανήκει ή δεν ανήκει δεν γίνεται δια σκοπούς παραβιάσεως των προσωπικών δεδομένων, αλλά διότι ο μαθητής αυτός υποβάλλει ψευδή δήλωση ενώπιον δημόσιας αρχής, της οποίας το αξιόποινο δεν καλύπτεται με την επίκληση σεβασμού των προσωπικών δεδομένων, διότι αν ίσχυε το αντίθετο, θα είχαμε πλήρη ανατροπή της νομιμότητας και σε πολλούς άλλους τομείς και όχι μόνο στο μάθημα των Θρησκευτικών”.
Η Πανελλήνια Ενωση Θεολόγων θέλοντας όπως λέει “να διαλύσει ένα μύθο, ο οποίος καλλιεργείται από ορισμένες πλευρές ότι δηλαδή εις τα λοιπά κράτη της Ευρώπης το μάθημα των θρησκευτικών είναι πολυθρησκευτικό και όχι ομολογιακό” υπογραμμίζει οτι η τελευταία αυτή άποψη είναι ανακριβής και αποδεικνύεται ότι στα λοιπά κράτη της Ευρώπης το μάθημα είναι ομολογιακό και όχι πολυθρησκευτικό.