Σακχαρώδης διαβήτης: Τετραπλασιάστηκαν οι ασθενείς στην Ελλάδα μέσα σε 50 χρόνια

Τη ραγδαία αύξηση του σακχαρώδη διαβήτη στη χώρα μας, τους νέους, «απρόβλεπτους» παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου αλλά και τον δραστικό ρόλο που μπορεί να παίξει η οικογένεια στην πρόληψη και διαχείριση της νόσου αναδεικνύουν οι ειδικοί της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρίας (ΕΔΕ) στο πλαίσιο του εορτασμού της εφετινής Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη (14 Νοεμβρίου) - η οποία σημειωτέον έχει ως κεντρικό μήνυμα ότι «Ο Διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια».

Σήμερα εκτιμάται ότι οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη στη χώρα μας αγγίζουν το 1 εκατ., αποτελώντας το 11% του πληθυσμού. Το 1970 οι ασθενείς με διαβήτη ανέρχονταν μόλις στο 2,8% των Ελλήνων στοιχείο που δείχνει την εξέλιξη της νόσου και την επίπτωση της στον πληθυσμό. Πλέον εκτός από τους «κλασικούς» παράγοντες κινδύνου, όπως η διατροφή και η ελλειψη σωματικής άσκησης, έχουν προστεθεί και αλλοι, απότοκοι του τρόπου ζωής μας, όπως το χρόνιο στρες.

Όπως επισήμανε χθες στη διάρκεια σχετικής εκδήλωσης για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, ο πρόεδρος της ΕΔΕ, καθηγητής Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθήνας, κ. Γεώργιος Δημητριάδης, «το χρόνιο άγχος αποτελεί σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης αντίστασης στην ινσουλίνη. Κι αυτο μας επιτρέπει πια να χαράσσουμε και την πρόληψη και την αντιμετώπιση. Η κατάσταση χρόνιου στρες που βιώνουν πολλοί άνθρωποι οδηγεί συνήθως σε κακές επιλογές στον τροπο ζωής, πχ στην κακή διατροφή ή στην καθιστική ζωή».


Η κατακόρυφη αύξηση της παχυσαρκίας και του διαβήτη


Αναφερόμενος στην καμπάνια ενημέρωσης ο καθηγητής τόνισε ότι και εφέτος η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη είναι αφιερωμένη στην Οικογένεια και συνοψίζεται σε τρεις πυλώνες: Ανακάλυψη, Πρόληψη και Διαχείριση του ΣΔ: «Η μείωση της εμφάνισης του διαβήτη ξεκινά από το σπίτι και η οικογενειακή υποστήριξη είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόληψη, πρώιμη εντόπιση, εκπαίδευση, ψυχική-συναισθηματική στήριξη, φροντίδα και διαχείριση της νόσου. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται κατακόρυφη αύξηση της εμφάνισης παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2 στα παιδιά και η ευθύνη βαρύνει αποκλειστικά τις οικογενειακές συνήθειες. Όταν η οικογένεια τρώει υγιεινά γεύματα και ασκείται, όλα τα μέλη της υιοθετούν και ενισχύουν συμπεριφορές, οι οποίες επιτρέπουν την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 ή την ευκολότερη διαχείριση του τύπου 1 όταν αυτός εμφανισθεί».

Μάλιστα, επισήμανε ότι το 80% των περιπτώσεων διαβήτη τύπου 2 μπορεί να προληφθεί με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, ενώ το 70% των πρώιμων θανάτων των ενηλίκων προκαλούνται από βλαβερές συνήθειες που υιοθετούνται κατά την περίοδο της εφηβείας.

Στον επιπολασμό του διαβήτη παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας αναφέρθηκε ο Αντιπρόεδρος της ΕΔΕ, Δρ. Σταύρος Παππάς, Παθολόγος Διαβητολόγος. «Σε όλο τον κόσμο 425 εκατ. ενήλικες (18-99 ετών) πάσχουν από διαβήτη (~9% του πληθυσμού), αριθμός ο οποίος αναμένεται να φθάσει τα 693 εκατ. το 2045, με τα 2/3 αυτών να αφορούν παραγωγικές ηλικίες, σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF, 2017). Ο αριθμός των ανηλίκων με διαβήτη ανέρχεται σε 1.106.500. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων που οφείλονταν στον διαβήτη ανήλθε το 2017 σε 4 εκατ., κυρίως λόγω καρδιαγγειακών επιπλοκών» είπε ο ειδικός.

Με μελανά χρώματα σκιαγράφησε και την κατάσταση στην Ελλάδα: «Οι μελέτες αποτυπώνουν την ανοδική τάση της αςθένειας τις τελευταίες δεκαετίες. Σύμφωνα με τη μελέτη ΕΜΕΝΟ (Εθνική Μελέτη Νοσηρότητας και Παραγόντων Κινδύνου) η συχνότητα του διαβητη τύπου 2 έχει τετραπλασιασθεί τα τελευταία 50 χρόνια και υπολογίσθηκε στο 11-12% του πληθυσμού. Επιπρόσθετα, τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται αύξηση της συχνότητας και του διαβήτη τύπου 1 (~3% κάθε χρόνο) ο οποίος, αν και αφορούσε κυρίως μικρές ηλικίες, τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται και σε μεγαλύτερες (μετά τα 40) σε ποσοστό άνω του 40%. Η Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF, 2017), υπολόγισε το ποσοστό του ΣΔ στην Ελλάδα στο 8%. Τα ποσοστά αυτά (κατά μέσον όρο ~10%) συμφωνούν με τα διεθνή"»

Η μάχη με τις επιπλοκές της ασθένειας


Στη σημασία της οικογενειακής υποστήριξης στην ορθή διαχείριση του ατόμου με διαβήτη και κυρίως αυτού με χρόνιες επιπλοκές, αναφέρθηκε ο Γενικός Γραμματέας της ΕΔΕ κ. Ανδρέας Μελιδώνης, Παθολόγος, Συντονιστής - Διευθυντής Α’ Παθολογικής Κλινικής-Διαβητολογικού Κέντρου, Γ.Ν. Πειραιά ΤΖΑΝΕΙΟ. «Οι χρόνιες επιπλοκές του διαβήτη αποτελούν πραγματικά τη μεγάλη μάστιγα της νόσου, καθώς διπλασιάζει έως τετραπλασιάζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων, είναι η 1η αιτία αιμοκάθαρσης, η 1η αιτία που οδηγεί σε τύφλωση, η 1η αιτία μη τραυματικού ακρωτηριασμού των κάτω άκρων. Όλα αυτά οδηγούν σε μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 8 έτη όταν ηλικία διάγνωσης είναι τα 40 έτη και κατά 5 έτη όταν ηλικία διάγνωσης τα 60 έτη» είπε ο κ. Μελιδώνης.

Ο ίδιος εστίασε και σε μια λιγότερο ορατή επίπτωση της ασθένειας, στην τεράστια επιβάρυνση του Εθνικού Συστήματος Υγείας από δαπάνες νοσηλείας/θεραπείας. Σύμφωνα με στοιχεία από την Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF) που επικαλέστηκε για τις ηλικίες 20-79 χρόνια, οι συνολικές δαπάνες αυξήθηκαν από 232 δισ. δολάρια το 2007, στα 727 δισ. δολάρια το 2017. «Στην Ελλάδα υπολογίσθηκε ότι ο καλά ρυθμισμένος ασθενής με διαβήτη χωρίς επιπλοκές και συνοσηρότητες στοιχίζει περίπου 1.000 Ευρώ/έτος, ο αρρύθμιστος τουλάχιστον 50% επιπλέον, ενώ ο αρρύθμιστος ασθενής με ΣΔ, επιπλοκές και συνοσηρότητες στοιχίζει πάνω από 7.500 Ευρώ/έτος, σύμφωνα με τη μελέτη Herculeς» ανέφερε. Επισήμανε δε ότι το κόστος εκτιμάται ότι είναι υψηλότερο καθώς δεν έχουν συνυπολογισθεί οι δαπάνες που αφορούν τον διαβήτη τύπου 2 στα παιδιά και τους εφήβους.

Το σύγχρονο θεραπευτικό οπλοστάσιο και η διατροφή

Μετά την εμφάνιση της νοσου, είναι βασικό να αποτραπεί η «καταιγίδα» των επιπλοκών του διαβήτη, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με την άριστη ρύθμιση του σακχάρου, όπως έχουν δείξει πολλές μεγάλες μελέτες. Σημαντικό ειναι να ρυθμιστούν και οι αλλοι παράγοντες κινδύνου και τα συνοδα νοσήματα. Το 40% των ασθενών με διαβήτη έχουν επισης υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία, οι οποίες είναι σημαντικό να ελέγχονται.

Στους τρόπους αντιμετώπισης του διαβήτη αναφέρθηκε η Ταμίας της ΕΔΕ, κυρια Μαγδαληνή Μπριστιάνου, Παθολόγος-Διαβητολόγος, Δ/ντρια ΕΣΥ Γ.Ν. Λαμίας: «Προέχει η αντιμετώπιση του αυξημένου σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας. Για αυτό, χρειάζεται διαφοροποίηση και τροποποίηση του τρόπου ζωής , με εξατομικευμένες παρεμβάσεις στη διατροφή και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Επίσης προτείνεται μία πιο επιθετική παρέμβαση, που να απευθύνεται σε παχύσαρκα παιδιά και εφήβους, παράλληλα με συμβουλευτική παρέμβαση και θεραπεία συμπεριφοράς των παιδιών και της οικογένειας.Μεταξύ άλλων, προτείνεται η μείωση των θερμίδων, η κατανάλωση τροφών με υψηλή θερμιδική αξία και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, και η αποφυγή ζάχαρης και ζαχαρούχων ποτών. Επιθυμητή είναι η δίαιτα πλούσια σε λαχανικά, φυτικές ίνες, άπαχο κρέας, ψάρι και γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλή συγκέντρωση λιπαρών. Επίσης θα πρέπει να υπάρχει αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Τριάντα λεπτά μέτριας φυσικής δραστηριότητας κάθε μέρα (περπάτημα, ήπιο τρέξιμο ή άλλης μορφής αερόβια αύξηση) και 5-10% απώλεια βάρους μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 κατά 58%».

Αναφερόμενος στα νεότερα δεδομένα αντιμετώπισης της νόσου, ο Πρόεδρος της ΕΔΕ, κ. Δημητριάδης επεσήμανε τις ραγδαίες και εντυπωσιακές εξελίξεις στη θεραπεία της νόσου. «Από την κλασσική προσέγγιση, με στόχο μόνο τη μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, έχουμε φθάσει στην ολιστική εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση σε όλα τα επίπεδα (φάρμακα, διατροφή, θεραπευτική άσκηση, διαχείριση του stress) με κύριο στόχο την προφύλαξη καρδιάς-αγγείων-νεφρών, αλλά και την απώλεια βάρους-αποφυγή υπογλυκαιμιών. Στη χώρα μας κυκλοφορούν και είναι διαθέσιμα όλα τα καινούργια φάρμακα. Οι γιατροί έχουν την ελευθερία επιλογής όποιου συνδυασμού κρίνουν κατάλληλο για τον ασθενή τους, τον οποίο το Κράτος αποζημιώνει. Προτεραιότητα μας αποτελεί η εκπαίδευση των γιατρών στη λογική της σωστής επιλογής θεραπείας, ώστε να πετυχαίνουν ολιστική ρύθμιση του διαβήτη βασισμένη στην εξατομίκευση» κατεληξε ο ειδικός.