Αντιβιοτικά: Σταθερά υψηλή η κατανάλωσή τους στην Ελλάδα

«Χρόνια νόσος» των Ελλήνων αποδεικνύεται η άσκοπη κατανάλωση των αντιβιοτικών. Η χώρα μας παραμένει σταθερά στις πρώτες θέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών σε ό,τι αφορά τη χρήση αντιβιοτικών, χωρίς να χρειάζονται και χωρίς να είναι συνταγογραφημένα, γεγονός που μακροπρόθεσμα έχει βαριές επιπτώσεις σε όλους, καταναλωτές και μη αντιβιοτικών: την ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά και τη μείωση της αποτελεσματικότητας των «πολύτιμων» σκευασμάτων στη μάχη έναντι των λοιμώξεων. 

Με αυτά τα απαισιόδοξα δεδομένα η Ελλάδα θα «γιορτάσει» κι εφέτος την Παγκόσμια Εβδομάδα Ενημέρωσης για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών (18-24 Νοεμβρίου), γεγονός που κινητοποίησε το Ελληνικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων που αριθμεί εκατοντάδες μέλη σε όλη τη χώρα, ώστε να υλοποιήσει Εκστρατεία Ευαισθητοποίησης με θέμα την Ορθή Χρήση των Αντιβιοτικών αλλά και των Εμβολίων, ενόψει της περιόδου γρίπης. Σύμμαχοι του Δικτύου σε αυτήν την ενημερωτική εκστρατεία θα είναι η Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθήνας και η ΚΕΔΕ. 

Παρουσιάζοντας την Τρίτη στη διάρκεια εκδήλωσης την καμπάνια ενημέρωσης ο πρόεδρος του Δικτύου και του Ιατρικού Συλλόγου Αθήνας, κ. Γιώργος Πατούλης,τόνισε τη σημασία των αντιβιοτικών για την υγεία μας και τον κίνδυνο που συνεπάγεται η άσκοπη κατανάλωσή τους, όπως για παράδειγμα σε περιπτώσεις κοινών κρυολογημάτων, που τα καθιστά λιγότερο αποτελεσματικά καθώς μειώνεται η δραστικότητά τους.

Κανόνας η άσκοπη κατανάλωση αντιβιοτικών σε μικρούς και μεγάλους 

Στη θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας σε ό,τι αφορά στη χρήση αντιβιοτικών αναφέρθηκε στην ίδια εκδήλωση η Καθηγήτρια Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Λοιμωξιολόγος και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, κυρία Ελένη Γιαμαρέλλου. «Σε επανειλημμένες επίσημες μετρήσεις η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών στην Ευρώπη που καταναλώνουν τα περισσότερα αντιβιοτικά στην κοινότητα, εκτός νοσοκομείου, όπως πχ κεφαλοσπορίνες, πενικιλίνες, μακρολίδες και κινολόνες και μάλιστα σε πολλαπλάσιες ποσότητες συγκριτικά με εκείνες που καταναλώνονται στις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες. 
Δυστυχώς όλοι γνωρίζουμε ότι ο Έλληνας προμηθεύεται αντιβιοτικά από το φαρμακείο χωρίς ιατρική συνταγή και το σημαντικότερο για λοιμώξεις που δεν απαιτούν τη χορήγηση αντιβιοτικών όπως είναι οι απλές καθημερινές χειμωνιάτικες ιώσεις που εκδηλώνονται με βήχα, πονόλαιμο και συνάχι» τόνισε η κυρία Γιαμαρέλλου.

Για την υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών μίλησε με στοιχεία η Καθηγήτρια Παθολογίας - Λοιμώξεων Πανεπιστημίου Αθηνών και Γενική Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, κυρία Κυριακή Κανελλακοπούλου: «οι 8 στις 10 αντιβιώσεις που χορηγούνται στα παιδιά είναι άσκοπες, καθώς προκαλείται ανησυχία από έναν πονόλαιμο ή δέκατα πυρετού και αυτό που χρειάζεται είναι ξεκούραση και ούτε καν επίσκεψη σε γιατρό, όχι φυσικά αντιβίωση. Στους δε ενήλικες το ποσοστό μπορεί να είναι ακόμη υψηλότερο δηλαδή 9 στις 10 αντιβιώσεις να λαμβάνονται ασκόπως» είναι τα θλιβερά στοιχεία που παρέθεσε η ειδικός για την κατανάλωση αντιβιοτικών στη χώρα μας. 

Πώς χάνεται η μάχη με τις λοιμώξεις 

Το αποτέλεσμα είναι να μειώνεται δραματικά η υψηλή αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά, όχι μόνο στα νοσοκομεία αλλά και στην κοινότητα,  με ό,τι αυτό σημαίνει για την έκβαση της μάχης των ασθενών έναντι των μικροβίων. Ενδεικτικά αναφέρθηκε στην εκδήλωση ότι το μικρόβιο του πνευμονιόκκοκου έχει αποκτήσει 40% αντοχή και πως οι μισοί που προσβάλλονται από αυτό δεν θα θεραπευτούν ενώ «δυναμώνει» συνεχώς και το κολοβακτηρίδιο (προκαλεί ουρολοιμώξεις) με αντοχή στην κοινότητα έως και 15%. 

Η επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας ότι πρέπει να μειωθεί η κατανάλωση αντιβιοτικών κατά 90% στην κοινότητα προκειμένου να γίνουν τα αντιβιοτικά ξανά ισχυρά. «Πρέπει να αντιληφθούμε  ότι νέα αντιβιοτικά δεν υπάρχουν, άρα θα πρέπει να επιβιώσουμε με ότι έχουμε» ανέφερε η κυρία Γιαμαρέλλου. 

Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού αλλά συχνά και των επαγγελματιών υγείας για τις αυστηρές προϋποθέσεις κατανάλωσης αντιβιοτικών είναι το ένα σκέλος της διαχείρισης του προβλήματος. Το άλλο αφορά τη χορήγηση αντιβιοτικών στους πολίτες, με τους ειδικούς να καλούν τους φαρμακοποιούς να αναλάβουν τις ευθύνες τους ως επαγγελματίες υγείας και να μη δίνουν αντιβιοτικά χωρίς ιατρική συνταγή. «Σήμερα δεν υπάρχει καμία ποινή για όσους χορηγούν αντιβιοτικά χωρίς ιατρική συνταγή» ανέφερε ο κ. Πατούλης και ζήτησε την επιβολή αυστηρών κυρώσεων σε όσους το κάνουν, τονίζοντας ότι η Πολιτεία πρέπει να βάλει κανόνες και να ελέγχει την εφαρμογή τους.  

Η δύναμη των εμβολίων 

Σημαντικό κομμάτι της ενημερωτικής εκστρατείας θα αφορά και τον εμβολιασμό, ως τον πιο αποτελεσματικό και ασφαλή τρόπο πρόληψης μεταδοτικών νοσημάτων. Για την αξία του εμβολιασμού μίλησε ο καθηγητής Παθολογίας, Συντονιστής Διευθυντής Ε΄ Παθολογικής Κλινικής νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» και Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, κ. Αθανάσιος Σκουτέλης: «Οι εμβολιασμοί παιδιών και ενηλίκων αποτελούν τον πιο αποτελεσματικό και ασφαλή τρόπο πρόληψης μεταδοτικών νοσημάτων. Δυστυχώς, το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης των ενηλίκων στη χώρα μας είναι ανησυχητικά χαμηλό. Στους ενήλικες άνω των 60 ετών οι συνιστώμενοι εμβολιασμοί είναι έναντι της γρίπης, του πνευμονιόκοκκου και του έρπητα ζωστήρα».

Ο αντιγριπικός εμβολιασμός βρίσκεται όπως είναι αναμενόμενο στο προσκήνιο λόγω της περιόδου εποχικής γρίπης. Ο ειδικός επισήμανε ότι όλοι όσοι ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου πρέπει να εμβολιαστούν μέχρι και τέλος Νοεμβρίου - στις ομάδες κινδύνου περιλαμβάνονται εκτός των χρονίως ασθενών, οι έγκυες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, οι επαγγελματίες υγείας, τα άτομα που φροντίζουν ηλικιωμένους, κλπ.  Στη χώρα μας το 75-90% των ατόμων που καταλήγουν ετησίως από τη γρίπη είναι ανεμβολίαστα, που σημαίνει ότι αρκετοί θάνατοι θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με τον εμβολιασμό. Ωστόσο, για την εφετινή περίοδο ο ειδικός εκφράζει την αισιοδοξία του καθώς είναι πολύ αυξημένη η ζήτηση αντιγριπικών εμβολίων σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές, κάτι που πιθανώς να αντανακλά την αλλαγή στάσης του πληθυσμού έναντι των εμβολιασμών.