Τρία στα τέσσερα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα στην Ελλάδα διαμένουν σε ακατάλληλες δομές

Σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση βρίσκονται τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα στην Ελλάδα, καθώς μόλις ένα στα τέσσερα διαμένει σε κατάλληλες δομές. Περίπου 200 παιδιά βρίσκονται υπό κράτηση, ενώ ένα στα τέσσερα μένει στον δρόμο.

Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), ο αριθμός των ασυνόδευτων παιδιών εκτιμάται αυτή τη στιγμή στα 4.962στη χώρα μας. Οι κύριες ελλείψεις εντοπίζονται σε τρεις θεματικούς άξονες, στην υποδοχή (κάλυψη στέγης, πρόσβαση σε φαγητό και νερό, κ.α.), εκπροσώπηση (επιτροπεία και απουσία στήριξης από το κράτος) και η νομική τακτοποίηση του καθεστώτος των παιδιών.

Τα ανησυχητικά στοιχεία παρουσιάστηκαν κατά την παρουσίαση του ελληνικού κομματικού της έρευνας «Παιδιά Έρμαια: Αποκλεισμός και εκμετάλλευση των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία», που υπογράφουν η Ελίνα Σαράντου (HIAS Ελλάδας) και η Αγγελική Θεοδωρόπουλου (Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες).

Στην αστεγία ή σε κέντρα κράτησης

Ένα μέρος των παιδιών αυτών αναγκάζεται να καταλήξει στην αστεγία και στο περιθώριο χωρίς κανένας να τα αναζητήσει. Πολλά ασυνόδευτα προσφυγόπουλα βρίσκονται έγκλειστα σε κέντρα κράτησης. Την ίδια ώρα, με πρόσφατο νόμο στερούνται ΑΜΚΑ, άρα και υγειονομική περίθαλψη, και οι άνω των 15 ετών εξετάζονται για το άσυλο με ταχύρρυθμες διαδικασίες, όπως και οι ενήλικες.

«Περισσότερες από τις μισές αιτήσεις ασύλου των ανηλίκων απορρίπτονται και "δεν υπάρχει πρόβλεψη τι γίνεται μετά αυτά τα παιδιά» σχολίασε η Θεώνη Κουφονικολάκου, βοηθός Συνήγορος του Πολίτη, αρμόδια για τα δικαιώματα του παιδιού.

Από την πλευρά του, ο Απόστολος Βεΐζης από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα ανέφερε ότι στη Μόρια, κάθε μέρα, η οργάνωση δέχεται περίπου 100 παιδιά. Το 63% αντιμετωπίζει προβλήματα που σχετίζονται με την κακή διαβίωση στα ίδια τα κέντρα, όπως δερματικά, αναπνευστικά κλπ. Ακολούθως τα παιδιά αρνούνται να φάνε, έχουν τάσεις αυτοκτονίας και άλλα, εξήγησε ο κ. Βεΐζης.

Κλεισμένα σε αστυνομικά τμήματα και στην Αμυγδαλέζα

Σύμφωνα με τη δικηγόρο της ΑΡΣΙΣ, Δήμητρα Λιναρδάκη, η κατάσταση σχετικά με τα ασυνόδευτα παιδιά τείνει να είναι χειρότερη από ότι πριν τρεις μήνες. Σήμερα, δεκατέσσερις ανήλικοι παραμένουν κλεισμένοι στο Αστυνομικό Τμήμα Κολωνού και κανένα παιδί δε γνωρίζει για πιο λόγο βρίσκεται στα κελιά. Άλλωστε, δεν καταλαβαίνουν τη διαφορά διοικητικής και ποινικής κράτησης, ο εγκλεισμός είναι εγκλεισμός. Κανένα δεν είχε επίτροπο, ενώ 99 παιδιά είναι στην Αμυγδαλέζα. «Τα παιδιά κοιμούνται 50 μέρες σε γυμνό τσιμέντο, αυτό είναι παραπάνω από εξευτελισμός και απάνθρωπες συνθήκες», υποστήριξε.

Η κ. Κουφονικολάκου πρόσθεσε, πως με τις παραπάνω ενέργειες, πέραν των άλλων, υπονομεύονται οι όποιες μελλοντικές προσπάθειες ένταξης των παιδιών.

Πολλαπλές καταδίκες της Ελλάδας

Μέσα σε οχτώ μήνες η Ελλάδα καταδικάστηκε τέσσερις φορές από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σχετικά με τα δικαιώματα ασυνόδευτων ανήλικων, οι οποίοι βρίσκονται μόνο στην ενδοχώρα, όχι στα νησιά, όπου η κατάσταση είναι σαφώς χειρότερη.

Την ίδια ώρα, ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωση της έρευνας, η κατάσταση δείχνει πολύ πιο δύσκολη. Ακόμη και τα παιδιά που έχουν ενταχθεί σε μονάδες φιλοξενίας, η πραγματικότητα είναι δύσκολη, καθώς η εθνική χωρητικότητα στα σημεία φιλοξενίας ανέρχεται στο ένα τρίτο αυτής που απαιτείται για την κάλυψη των πραγματικών αναγκών. Την ίδια στιγμή, η ένταξη των προσφυγόπουλων, ασυνόδευτων και μη, στη δημόσια εκπαίδευση παραμένει όνειρο για πολλά από τα παιδιά, κατά παράβαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, εξήγησε η κ. Θεοδωροπούλου.

Περίπου 1.200 ασυνόδευτα αγνοούνται

Πάντως, στην Ελλάδα, τα παιδιά είναι το ένα τρίτο των αφίξεων για το 2019. Ένα σημαντικό κομμάτι αυτού του παιδικού πληθυσμού είναι ασυνόδευτα ανήλικα που φτάνουν στις χώρες πρώτης εισόδου χωρίς τους γονείς ή τους κηδεμόνες τους.

Σύμφωνα με την κυρία Σαράντου, μέχρι την περασμένη εβδομάδα 1.117 ασυνόδευτοι ανήλικοι έμεναν στη Μόρια της Λέσβου, εκ των οποίων 140 σε δομές μακροχρόνιας φιλοξενίας, 350 σε πιο ασφαλείς δομές, χωρίς όμως διερμηνείς, κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους, σε συνθήκες υπερσυνωστισμού, και οι υπόλοιποι ζουν μαζί με άλλους 10.000 ανθρώπους σε άθλιες συνθήκες υγιεινής, χωρίς φως.

Από την πλευρά της, η Διεθνής Αμνηστεία προειδοποιεί ότι τα κλειστά κέντρα, η κράτηση και η επιτήρηση προοιωνίζουν μια αρνητική πραγματικότητα για χιλιάδες παιδιά στην Ελλάδα. Πέραν των δύσκολων συνθηκών, ο επικεφαλής της Οργάνωσης, Γαβριήλ Σακελλαρίδης τονίζει ότι 1.200 ασυνόδευτα παιδιά αγνοούνται «χαμένα στις μαύρες τρύπες του συστήματος εκτεθειμένα προφανώς σε σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλειά τους, περιπλανώμενα εκτός συστήματος».