Χωρίς χρονοδιάγραμμα και στόχο η Ελλάδα για την αντιμετώπιση της ηπατίτιδας C

Εκτός χρονοδιαγράμματος και στόχου βρίσκεται η Ελλάδα σε ό,τι αφορά την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την ηπατίτιδα C, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δημόσια υγεία στη χώρα. H εξάλειψη της ηπατίτιδας C μέχρι το 2030 αποτελεί στρατηγική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και κρίσιμη προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία, στην οποία δεσμεύτηκε και η Ελλάδα το 2016.

Εκτιμάται ότι περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι ζουν στη χώρα με τη χρόνια λοίμωξη της ηπατίτιδας C, εκ των οποίων όμως οι 75.000 δεν έχουν διαγνωστεί και συνεπώς δεν λαμβάνουν θεραπευτική αγωγή. Βάσει της δέσμευσης, μέχρι το 2021 πρέπει να γίνουν όλες οι ενέργειες ώστε ποσοστό των επίσημα διαγνωσμένων ασθενών να φτάσει στο 40%. Παράλληλα, πρέπει να λάβουν θεραπεία – προς την κατεύθυνση αυτή ο ΕΟΠΥΥ οφείλει να προχωρήσει σε διαπραγμάτευση με τις φαρμακευτικές εταιρίες που διαθέτουν τη θεραπεία ώστε να επιτύχει καλύτερη τιμή για την κάλυψη του πληθυσμού- στόχου που υπολογίστηκε σε περίπου 5.000 άτομα ετησίως.

Όπως όμως προκύπτει από τις εξελίξεις, δεκάδες χιλιάδες ασθενείς είναι εγκλωβισμένοι στην άγνοια -σε ό,τι αφορά τη σοβαρή λοίμωξη- αλλά και στην αβελτηρία των επικεφαλής του υπουργείου Υγείας στην υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, των πρώην και των νυν. Η ανεπάρκεια των αρμοδίων δεν κοστίζει μόνο στη δημόσια υγεία, αλλά και στα... ταμεία, αφού για τους ασθενείς που λαμβάνουν αγωγή, η τιμή αποζημίωσης είναι κανονικά η (υψηλή) τιμή του ΕΟΠΥΥ και όχι η μειωμένη τιμή που θα προέκυπτε μετά από διαπραγμάτευση πολιτείας και φαρμακευτικών εταιριών.

Η προηγούμενη ηγεσία των κκ. Ανδρέα Ξανθού και Παύλου Πολάκη στο πλαίσιο της υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου είχε κάνει διαπραγμάτευση με τις φαρμακευτικές εταιρίες, επιτυγχάνοντας μείωση της τιμής αποζημίωσης της τρίμηνης θεραπείας (το αρχικό κόστος είναι περίπου 50.000). Μάλιστα, ο ΕΟΠΥΥ υποστήριζε πως το μοντέλο της διαπραγμάτευσης για τα φάρμακα της ηπατίτιδας C ήταν επιτυχές και θα το υιοθετούσε και σε άλλες θεραπευτικές κατηγορίες – ωστόσο δεν το έκανε, ενώ με μεγάλη καθυστέρηση το επιχείρησε για τον δεύτερο κύκλο της ηπατίτιδας C.

Από τον Αύγουστο του 2018 που ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση του προγράμματος για την εξάλειψη της ηπατίτιδας C που αφορούσε και τον πρώτο κύκλο διαπραγμάτευση τιμής στα φάρμακα της ηπατίτιδας C, μέχρι σήμερα το πρόγραμμα, οι ασθενείς και ο ΕΟΠΥΥ «νοσούν». Υπολογίζεται ότι ο ΕΟΠΥΥ έχει πληρώσει τους τελευταίους 15 μήνες περίπου 120 εκατ. ευρώ για την ηπατίτιδα C, πληρώνοντας τα φάρμακα στις εταιρίες με τιμή κανονική, χωρίς έκπτωση. Κατά τους 14 μήνες που τα φάρμακα χορηγούνταν με σημαντική χάρη στη διαπραγμάτευση, έκπτωση στην αρχική τιμή - ο ΕΟΠΥΥ είχε πληρώσει το 1/3 για τα φάρμακα των ασθενών – και χωρίς να υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις στον αριθμό των ασθενών.

Οι ευθύνες της προηγούμενης ηγεσίας και η ενός χρόνου αδράνεια 

Οι ευθύνες της προηγούμενης ηγεσίας είναι τεράστιες. Από τον Αύγουστο του 2018 και μετά, τα αντανακλαστικά της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας και της διοίκησης του ΕΟΠΥΥ ήταν δραματικά μειωμένα, χωρίς να υπάρχει εξήγηση και απάντηση, τουλάχιστον επίσημη, γι αυτό. Λέγεται πως στελέχη της αγοράς σχεδόν παρακαλούσαν τους εκπροσώπους της πολιτείας να γίνει εκ νέου διαπραγμάτευση ενώ πίεση ασκούσαν και οι σύλλογοι ασθενών ώστε να καλύπτονται κάθε χρόνο συνεχώς περισσότεροι ασθενείς. Τελικά το πράσινο φως για την επαναδιαπραγμάτευση άναψε επτά ολόκληρους μήνες μετά την λήξη της ισχύος της πρώτης διαπραγμάτευσης, δηλαδή τον Απρίλιο του 2019, και είχε απολύτως προεκλογικό φόντο. Οι διαδικασίες ολοκληρώθηκαν στο τέλος του περασμένου Ιουνίου, στο παρά πέντε των εθνικών εκλογών, και αυτό ήταν το άλλοθι της προηγούμενης ηγεσίας Υγείας ώστε να μην υπογράψει.

Με τη νωθρότητα, σκόπιμη ή μη, που χαρακτήρισε την προηγούμενη ηγεσία στο συγκεκριμένο θέμα, είναι τουλάχιστον προκλητικό να ζητεί τώρα πρώην υπουργός Υγείας, κ. Ξανθός ως βουλευτής εξηγήσεις από τον διάδοχό του στην Αριστοτέλους, κ. Κικίλια γιατί «εκκρεμεί η έγκριση από τον Υπουργό Υγείας των αποτελεσμάτων αυτής της θετικής διαπραγμάτευσης, κάτι που αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση για την οικονομική βιωσιμότητα του Σχεδίου Δράσης»!

Βεβαίως, η στάση του κ. Ξανθού δεν απαλλάσει από τις ευθύνες της την νυν πολιτική ηγεσία στην Αριστοτέλους, η οποία συνεχίζει με την ίδια αδράνεια στο μείζον αυτό ζήτημα και για τη δημόσια υγεία και για τα «ταλαιπωρημένα» ταμεία του ΕΟΠΥΥ. Οδεύοντας προς τον έκτο μήνα στην Αριστοτέλους και έχοντας πράγματι πολλά και κρίσιμα θέματα να διαχειριστεί στο πεδίο της υγείας, η πολιτική ηγεσία δεν ασχολείται καθόλου με το συγκεκριμένο θέμα.

Κωλυσιεργία και αδιαφορία καταλογίζει ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος "Προμηθέας" στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας για το μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας, την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την εκρίζωση της ηπατίτιδας C. Επιπλέον, θλίψη και προβληματισμό προκαλεί η αναφορά του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος ότι έχει στείλει από τον περασμένο Ιούλιο τέσσερις επιστολές στον υπουργό Υγείας, κ. Βασίλη Κικίλια και τον Γενικό Γραμματέα Δημόσιας Υγείας, κ. Παναγιώτη Πρεζεράκο, θέτοντας τους τα μείζονα προβλήματα -τα οποία ο Προμηθέας γνωρίζει πολύ καλά έχοντας αποτελέσει έναν βασικούς εταίρους της προσπάθειας εξάλειψης της νόσου- χωρίς ωστόσο να έχει λαβει καμία απάντηση.

Είναι ενδεικτικό ότι η Ελλάδα, με ευθύνη των κρατικών υπηρεσιών, δεν έχει πιάσει τον ετήσιο στόχο της θεραπευτικής κάλυψης, καθώς ετησίως θεραπεύονται 2.500 ασθενείς αντί για 4.800/έτος που ήταν ο στόχος για το 2017-2019. Και ακόμη κανείς δεν αναφέρει -ή δεν θέλει να αναφέρει- επίσημα τον ακριβή αριθμό των ασθενών με ηπατίτιδα C που έχουν διαγνωστεί και λάβει θεραπεία, με έκπτωση και χωρίς.

Σημειώνεται προς την κατεύθυνση αυτή γίνεται μια -ανεπαρκής όπως αποδεικνύεται- προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η υποδιάγνωση στον γενικό πληθυσμό μέσω της προτροπής σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες (όσοι έχουν γεννηθεί από 1945-1980) για έλεγχο των αντισωμάτων της ηπατίτιδας C. Οι γιατροί οφείλουν να ενημερώνουν σχετικά τους ασφαλισμένους όταν βλέπουν το ειδικό μήνυμα μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης της ΗΔΙΚΑ.