Θάνατος 8χρονου από διφθερίτιδα: Συναγερμός για τα ανεμβολίαστα παιδιά

Με τον πιο τραγικό τρόπο επανεμφανίστηκε η «ξεχασμένη» μεταδοτική ασθένεια της διφθερίτιδας στην Ελλάδα: με τον θάνατο ενός 8χρονου παιδιού. Ο μικρός ασθενής Δ.Α. που είχε καταλήξει στο νοσοκομείο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», έχοντας κλινική εικόνα διφθερίτιδας και προκαλώντας σοκ στους γιατρούς για το ενδεχόμενο και μόνο της εμφάνισης της συγκεκριμένης ασθένειας αλλά και για τη μάχη που έδωσε τέσσερις ημέρες μέσα στην Εντατική, έρχεται πάλι στο προσκήνιο, καθώς ανακοινώθηκε το αποτέλεσμα της ειδικής εξέτασης για διφθερίτιδα από τη Βρετανία.

Υπενθυμίζεται ότι δείγμα βρογχικών εκκρίσεων του άτυχου παιδιού στάλθηκε από το Παίδων μετά τον θάνατο του 8χρονου στο Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (Public Health England) προκειμένου να διακριβωθεί από ποιο στέλεχος του κορυνοβακτηριδίου της διφθερίτιδας είχε προσβληθεί, από το τοξινογόνο και θανατηφόρο ή από το στέλεχος που δεν παράγει τοξίνη και δεν προκαλεί σε γενικές γραμμές σοβαρή νόσηση.

Το αποτέλεσμα ήταν θετικό στη χειρότερη από τις δύο εκδοχές: τελικά ο 8χρονος είχε προσβληθεί από το τοξινογόνο, θανατηφόρο στέλεχος της διφθερίτιδας (Corynebacterium diphtheriae). «Σήμερα Πέμπτη 5.12.2019, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας ενημερώθηκε από το Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (Public Health England), για τα αποτελέσματα των εξετάσεων για διφθερίτιδα, σε παιδί οκτώ (8) ετών που κατέληξε στις 26.11.2019 στο Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παν. & Αγλαΐας Κυριακού» με σοβαρή λοίμωξη αναπνευστικού και θετική καλλιέργεια για τον μικροοργανισμό της διφθερίτιδας (Corynebacterium diphtheriae) σε βρογχικές εκκρίσεις. Πρόκειται για τοξινογόνο στέλεχος με έκφραση της τοξίνης της διφθερίτιδας» αναφέρει η ανακοίνωση του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) που εστάλη το βράδυ της Πέμπτης.

Σύμφωνα με το μοιραίο ανακοινωθέν που είχε εκδώσει το Παίδων «ο ασθενής Δ.Α, ηλικίας 8 ετών, προσήλθε με εικόνα οξείας λαρυγγίτιδας και βαριάς αναπνευστικής δυσχέρειας. Κρίθηκε απαραίτητη η εισαγωγή του ασθενούς στη ΜΕΘ όπου διασωληνώθηκε και τέθηκε σε μηχανικό αερισμό. Ο ασθενής κατέληξε στις 26/11/2019 με πιθανή αιτία θανάτου οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού, πνευμονική υπέρταση και πνευμονικό οίδημα. Εστάλη για νεκροτομή. Από την καλλιέργεια εισαγωγής του βρογχικού εκκρίματος απομονώθηκε στις 27/11/2019 κορυνοβακτηρίδιο της διφθερίτιδας (Corinebacterium dipheriae)».

Το παιδί -το οποίο τα τελευταία τρία χρόνια της ζωής του μεγάλωνε με ανάδοχη οικογένεια- μεταφέρθηκε στα Επείγοντα του νοσοκομείου με εικόνα πολύ σοβαρής λαρυγγίτιδας. Οι γιατροί αρχικώς του χορήγησαν θεραπεία για λαρυγγίτιδα αλλά η κλινική του εικόνα δεν βελτιώθηκε, και στη συνέχεια προχώρησαν σε χορήγηση αντιβιοτικών έως ότου ολοκληρωθεί η καλλιέργεια. Οι λαρυγγολόγοι εντόπισαν στον λάρυγγα του παιδιού την ύπαρξη μιας χαρακτηριστικής μεμβράνης που συνδέεται με διφθερίτιδα. Το παιδί διασωληνώθηκε και κατέληξε.

Εμφάνιση της νόσου έπειτα από 30 χρόνια

Με δεδομένο ότι η διφθερίτιδα θεωρείται εκριζωμένη στην Ελλάδα τα τελευταία τριάντα χρόνια, η επίσημη ανακοίνωση ότι εντοπίστηκε το τοξινογόνο στέλεχος της διφθερίτιδας (Corynebacterium diphtheriae) ισοδυναμεί με υγειονομικό συναγερμό.

Παρότι ο ΕΟΔΥ επιχειρεί να υποβαθμίσει το περιστατικό, χαρακτηρίζοντάς το ως σποραδικό, είναι προφανές ότι η επανεμφάνιση «ξεχασμένων» μεταδοτικών νοσημάτων δεν είναι σενάριο ούτε τοποθετείται σε κάποιο απώτερο μέλλον. Είναι το αποτέλεσμα της ανύπαρκτης ή της ελλιπούς εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, από την παιδική ως την ενήλικη ζωή. Το θανατηφόρο συμβάν με τον 8χρονο το αποδεικνύει δυστυχώς με τον πιο σκληρό τρόπο: το βακτήριο της διφθερίτιδας, όπως και όλα τα βακτήρια, δεν έχει εξαφανιστεί, αυτό που «εξαλείφεται» είναι η ασθένεια, κάτι που επιτυγχάνεται με τον εμβολιασμό. Το παιδί μολύνθηκε επειδή κάποιος άλλος στο περιβάλλον του, στην κοινότητα, «κουβαλούσε» το βακτήριο χωρίς να νοσεί ο ίδιος. Το 8χρονο αγόρι ήταν όμως αθωράκιστο, εκτεθειμένο όπως αποδείχθηκε, στο τοξινογόνο στέλεχος της διφθερίτιδας.

Γι' αυτό και τα αντανακλαστικά των γιατρών, αμέσως μετά τον εντοπισμό του κορυνοβακτηριδίου της διφθερίτιδας, επικεντρώθηκαν στην προστασία όλων όσοι ήρθαν σε επαφή με τον 8χρονο, από την οικογένεια μέχρι τους επαγγελματίες υγείας. Όλοι ενημερώθηκαν πως πρέπει να λάβουν αντιβίωση και κλήθηκαν να εμβολιαστούν για τη διφθερίτιδα.

Ο εντοπισμός του τοξινογόνου στελέχους διφθερίτιδας φωτίζει μεν την αιτία θανάτου (οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού, πνευμονική υπέρταση και πνευμονικό οίδημα ανέφερε το νοσοκομείο ως πιθανή αιτία θανάτου του παιδιού), αλλά θολώνει ακόμη περισσότερο το τραγικό σκηνικό με το δεδομένο της πλήρους εμβολιαστικής κάλυψης του παιδιού που παρουσιάζουν τα προνοιακά ιδρύματα όπου αυτό μεγάλωσε μέχρι τα 5 χρόνια του, πριν από την αναδοχή.

Μπορεί κάποιο παιδί που είναι εμβολιασμένο να εμφανίσει διφθερίτιδα; Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως σε κάποιες πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί ο οργανισμός να μην έχει καλή αντισωματική απάντηση στον εμβολιασμό, δηλαδή να μην καλυφθεί έναντι του λοιμογόνου μικροοργανισμού για τον οποίο εμβολιάζεται. Η ίδια «λειψή» ανοσολογική θωράκιση μπορεί επίσης να υπάρξει όταν τα εμβόλια δεν γίνονται με τη σωστή χρονική αλληλουχία ή στο ηλικιακό όριο που προβλέπεται στο Εθνικό πρόγραμμα Εμβολιασμών.

Το τι ακριβώς συνέβη στην περίπτωση του 8χρονου, εκτός από τη σύντομη και μοιραία διαδρομή του στο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», δεν είναι σαφές. Θολή παραμένει επίσης η εικόνα για την εμβολιαστική κάλυψη του παιδιού. Αρχικά πηγές και από τα δύο νοσοκομεία στα οποία βρέθηκε το παιδί, Metropolitan και «Αγλαΐα Κυριακού» επέμεναν μιλώντας πριν από μία εβδομάδα στο protothema.gr ότι ο 8χρονος είχε λάβει δύο δόσεις από το εμβόλιο με βάση τη δική τους εικόνα από το περιστατικό. Στη συνέχεια δόθηκαν διαβεβαιώσεις από τον ΕΟΔΥ και το υπουργείο Υγείας ότι το παιδί έχει καρτέλες εμβολιασμού και στο Κέντρο Βρεφών ΜΗΤΕΡΑ και στο ΠΙΚΠΑ Βούλας όπου έζησε τα πρώτα τρία και τα άλλα δύο χρόνια της ζωής του αντίστοιχα.

Στην καρτέλα του ΜΗΤΕΡΑ αναγραφόταν ότι το παιδί είχε λάβει τρεις δόσεις του τριπλού εμβολίου διφθερίτιδας, τετάνου, κοκκύτη μέσα στο πρώτο έτος ζωής του, όπως έπρεπε. Τα παιδιά πρέπει να λαμβάνουν άλλες δύο δόσεις του εμβολίου σε ηλικία 18 μηνών και 5 ετών καθώς και άλλη μία στα 11 με 12 έτη. Μετά από αυτήν την ηλικία, το εμβόλιο πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά δεκαετία στην ενήλικη ζωή. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, υπάρχει καρτέλα του παιδιού και από το ΠΙΚΠΑ Βούλας στην οποία αναγράφεται ότι έχει λάβει και τις δύο επιπλέον δόσεις του εμβολίου (όσες δηλαδή θα έπρεπε με βάση την ηλικία του). Ωστόσο, η εικόνα με τις καρτέλες και μόνο που επικαλούνται οι αρμόδιοι μόνο προβληματισμό και απογοήτευση μπορεί να προκαλούν για την κατάσταση: δεν υπάρχει εν έτει 2019 καμία βάση δεδομένων ούτε ηλεκτρονική ούτε άλλη από την οποία να προκύπτουν ασφαλή και αξιόπιστα στοιχεία για τον εμβολιασμό και την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού, ανηλίκου και ενηλίκου. Σημειωτέον, ότι τις καρτέλες τις αναζητούσαν με αγωνία μετά τον θάνατο του 8χρονου όλοι οι εμπλεκόμενοι, από τους υπευθύνους των Ιδρυμάτων και τους υπαλλήλους του υπουργείου Εργασίας όπου υπάγονται τα προνοιακά ιδρύματα αλλά και του υπουργείου Υγείας όπου υπάγεται ο ΕΟΔΥ και τα νοσοκομεία.