Θάνος Μικρούτσικος: Ένας αμετανόητος μουσικός

Έφυγε σήμερα από τη ζωή ύστερα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο ο Θάνος Μικρούτσικος την οποία έδωσε ηρωικά στέλνοντας τα δικά του μηνύματα από το δωμάτιο όπου νοσηλευόταν στο Metropolitan. Όπως έγραφε λίγες μέρες πριν σε σχετική του ανάρτηση στο facebook: "Το ζήτημα δεν είναι να είσαι αιχμάλωτος. Το να μην παραδίνεσαι, αυτό είναι" που λέει και ο αγαπημένος μου Χικμέτ». Και η αλήθεια είναι ότι δεν παραδόθηκε εξακολουθώντας να δίνει συναυλίες, να εμφανίζεται σε αγωνιστικές προεκλογικές συγκεντρώσεις υποστηρίζοντας ενεργά το ΚΚΕ μέχρι τέλους.

Άλλωστε το έργο του είχε ταυτιστεί, τουλάχιστον στα πρώτα του βήματα με την Αριστερά μέσα από τα αφιερωμένα στο Μπρεχτ έργα του και τα “Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Τροπάρια για Φονιάδες», «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ”. Στις τελευταίες εκλογές κατέλαβε μάλιστα την τιμητική τελευταία θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Για πολλά χρόνια πάντως και ειδικά τη δεκαετία του 80 είχε ταυτιστεί με το πιο ενεργό κομμάτι του ΠΑΣΟΚ έχοντας ξεκινήσει ως σύμβουλος πολιτισμού στο πλευρό της Μελίνας Μερκούρη και έχοντας υπάρξει στη συνέχεια υπουργός Πολιτισμού στη δεύτερη περίοδο του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου (1994-96)-ένας από τους πιο πετυχημένους που πέρασαν ποτέ από τη Μπουμπουλίνας- στο πλευρό του οποίου είχε σταθεί την περίοδο του λεγόμενου «Βρώμικου ’89».

Ως στρατευμένος και ευαίσθητος καλλιτέχνης στήριζε ενεργά τους καλλιτέχνες που είχαν ανάγκη και δείχνοντας βαθιά ευαισθησία για τους μουσικούς. Ήταν και ο ίδιος άλλωστε ένας μικρός με ευαισθησίες τόσο ως μουσικός όσο και ως στρατευμένος πάντα στους πολιτικούς αγώνες. Κάθισε πρώτη φορά μπροστά σε πιάνο στα 4 του χρόνια και ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές του στην Πάτρα σε μικρή ηλικία στη Φιλαρμονική Εταιρεία Πατρών και στο Ελληνικό Ωδείο (πιάνο, θεωρία, αρμονία).

Πάνοτε αμφιταλατευόταν ανάμεσα στα μαθηματικά και τη μουσική και γι αυτό ενόσω ήταν φοιτητής φρόντισε να σπουδάσει αρμονία, αντίστιξη, φούγκα και σύνθεση με τον καθηγητή-συνθέτη Γ.Α. Παπαϊωάννου. Ξεκίνησε τραγουδώντας σε μπουάτ τη δεκαετία του 60 όταν ακριβώς ανακάλυψε την avant garde και την πρωτοποριακή μουσική. Το δισκογραφικό του ντεμπούτο το έκανε το 1975 με το άλμπουμ «Πολιτικά τραγούδια». Μελοποίησε Γιάννη Ρίτσο, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Μάνο Ελευθερίου, Μπέρτολτ Μπρεχτ και κορυφαίους ποιητές.

Ίσως η μεταπολίτευση να μην είχε αποκτήσει πολιτική συνείδηση αν δεν υπήρχαν οι δίσκοι του «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Φουέντε Οβεχούνα», «Τροπάρια για Φονιάδες», «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ». Η μεγάλη ωστόσο επιτυχία ήρθε με τον «Σταυρό Του Νότου», σε ποίηση Νίκου Καββαδία που έκανε διάσημο τον έλληνα ποιητή στις άκρες του πλανήτη και δεν σταμάτησε να τραγουδιέται μέχρι σήμερα. Δεν έπαψε ποτέ να διαβάζει ποίηση και να μελοποιεί κορυφαίους ποιητές από τον Καρυωτάκη που υπήρξε η πρώτη του αγάπη μέχρι Γιάννη Ρίτσο, Άλκη Αλκαίο, Κώστα Τριπολίτη, Φρανσουά Βιγιόν, Κωνσταντίνο Καβάφη.

Κορυφαίο του έργο ήταν ωστόσο η όπερα «Ελένη» που θεωρείται ένα από τα πιο εκφραστικά έργα της ελληνικής μουσικής πρωτοπορίας. Εκτός από όπερα έγραψε συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο και πειραματική μουσική ενώ ηχογράφησε δεκάδες LP και CD συνεργαζόμενος με τις δισκογραφικές εταιρίες EMI- Classics, Blue Note, Polydor, Sony (CBS), Minos- Emi, Agora, Lyra, HMV, Legend, Legend Classics κ.α. Ήταν ένας από τους ελάχιστους Έλληνες συνθέτες που κυκλοφόρησαν σε εταιρείες πρώτης γραμμής στο εξωτερικό με αποτέλεσμα το έργο του να θεωρείται διεθνές.

Ενεργός υπήρξε και ως οργανωτικό και συνδικαλιστικό μέρος καθώς ήταν μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών. Οι οργανωτικές του ικανότητες φάνηκαν όταν ίδρυσε και ανέλαβε το Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας 1986-1990 ενώ στη συνέχεια υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής του Μουσικού Αναλογίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 1990-1993. Εκτός από Υπουργός πολιτισμού μέχρι το 1996 φρόντισε να ιδρύσει νέους θεσμούς πού έμειναν ενεργοί μέχρι σήμερα ενώ υπήρξε και Καλλιτεχνικός διευθυντής της HMV (Ελλάδας) 1996-2004 Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Φεστιβάλ 1998-1999 Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου) Σύμβουλος διοίκησης για τα πολιτιστικά στην Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004» 2002-2004 Καλλιτεχνικός διευθυντής του Οργανισμού «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης - Πάτρα 2006» 2003-2005.

Ήταν παντρεμένος με τη Μαρία Παπαγιάννη από το 1996 και είχε τέσσερα παιδιά-η Σεσίλ και η Κωνσταντίνα από τον πρώτο του γάμο.