Κουτσούμπας για Θάνο Μικρούτσικο: Αβάσταχτο να ζούμε χωρίς εσένα

Σε κλίμα συγκίνησης ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ εκφώνησε επικήδειο λόγο, αναφερόμενος στη ζωή και στο μεγάλο έργο του Θάνου Μικρούτσικου.

Βαθιά συγκινημένος ο Δημήτρης Κουτσούμπας έκανε λόγο για έναν ανεπανάληπτο δημιουργό και συγκλονιστικός ερμηνευτής αλλά πάνω απ’ όλα τον χαρακτήρισε ένα «ιδιοφυές πνεύμα, ανήσυχο, ένας βαθιά καλλιεργημένος διανοητής. Ορκισμένος εχθρός της επανάπαυσης, της ρουτίνας, της παραίτησης».

Αναλυτικά ο επικήδειος από τον Δημήτρη Κουτσούμπα

«Πολυαγαπημένε μας Θάνο,
Ακριβέ μας σύντροφε,
Είμαστε εδώ όλοι οι άνθρωποί σου.

Είμαστε εδώ όλοι οι άνθρωποι που για μισό αιώνα εμπνέονται, εμψυχώνονται, αισθάνονται, κατανοούν τον κόσμο και αγωνίζονται να τον αλλάξουν, συντροφιά με τη μουσική σου, μέσα από τη μουσική σου.

Γιατί έγραφες «για ό,τι σε καίει», όπως σε δίδαξε ο Γιάννης Ρίτσος.

Για τον αγώνα ενάντια στη βία και το φασισμό. Για τον έρωτα, τη μοναξιά, την αδικία, την ανάσταση, την επανάσταση.

Έγραφες, γνωρίζοντας βαθιά ότι «αυτό που έχει σημασία είναι το αδιάσπαστο περιεχομένου και φόρμας». Ότι «κάθε νέο περιεχόμενο, απαιτεί μια νέα φόρμα, γιατί η φόρμα είναι κοινωνική εμπειρία αποκρυσταλλωμένη». Σεβάστηκες ό,τι γράφτηκε στο παρελθόν, πριν από σένα, αλλά δεν το μιμήθηκες. Αφήνεις το δικό σου, μοναδικό αποτύπωμα στη μουσική, στον πολιτισμό μας. Μέσα από τη συνύπαρξη παραδοσιακής και σύγχρονης γλώσσας. Τη δημιουργική αφομοίωση μιας μεγάλης γκάμας αναφορών, από τη βυζαντινή μουσική και το δημοτικό τραγούδι, ως το ρεμπέτικο, τη τζαζ, τη ροκ, αλλά και κλασικών μνημών και ατονικής μουσικής. Τη μελοποίηση των πιο μεγάλων ποιητών του 20ου αιώνα, Ελλήνων και ξένων.

Αυτό, όμως, που κάνει την τέχνη σου να ξεχωρίζει αισθητά από προηγούμενους και μεταγενέστερους από σένα, είναι η ικανότητά σου να δημιουργείς πιο βαθιά και σταθερά συναισθήματα που πηγάζουν από τη σκέψη. Το έργο σου το διαπερνά μια διαλεκτική σχέση έμπνευσης και σκέψης, καρδιάς και μυαλού. Τέτοια σκέψη που υποχρεώνει να την κινητοποιούμε και στο ιδεολογικό και το αισθητικό επίπεδο, όπου το ένα διεισδύει στο άλλο, προκαλώντας μας να συμμετέχουμε στην προσπάθεια της δημιουργίας του.

Γι’ αυτό είσαι και μοναδικός. Γι’ αυτό ξεχωρίζεις. Γι’ αυτό και βρίσκεσαι ανάμεσα στους κορυφαίους Έλληνες με διεθνή εμβέλεια. Ακριβέ μας σύντροφε, Πραγματικά μας φαίνεται αβάσταχτο να μάθουμε να ζούμε, να αισθανόμαστε, να τραγουδάμε στις αυριανές συναυλίες μας, στα Φεστιβάλ της ΚΝΕ, χωρίς εσένα στη σκηνή.

Δεν είσαι μόνο ανεπανάληπτος δημιουργός, δεν υπήρξες μόνο συγκλονιστικός ερμηνευτής του έργου σου, αλλά πάνω απ’ όλα ήσουν ένα ιδιοφυές πνεύμα, ανήσυχο, ένας βαθιά καλλιεργημένος διανοητής. Ορκισμένος εχθρός της επανάπαυσης, της ρουτίνας, της παραίτησης.

Ένας γενναίος μαχητής της ζωής, εξεγέρτης, διεκδικητής του ακατόρθωτου, άφοβος χορευτής στο «φτερό του καρχαρία». Ανατροπέας των φθαρμένων αστικών αξιών- ιδεολογικών και αισθητικών-, κινητοποιητής της σκέψης, για να φτάσουμε στην ολοκληρωμένη συγκίνηση και τελικά να προσεγγίσουμε την αλήθεια.

Το έργο σου, αν και πολύ προωθημένο, βαθύ και απαιτητικό, πρωτόγνωρο και ενίοτε παράξενο, είναι έργο γνήσια λαϊκό.

Το ζήσαμε όλοι και όλες, κυριευμένοι από συγκίνηση, στις μεγάλες αλησμόνητες συναυλίες σου, ιδιαίτερα με την «Μουσική Πράξη στον Μπρεχτ», την «Καντάτα για τη Μακρόνησο», την «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφκι», τις αφιερωμένες στα 100 χρόνια του ΚΚΕ.

Το έργο σου το έχει αγκαλιάσει και θα συνεχίσει να το αγκαλιάζει ένα μεγάλο λαϊκό πλήθος, τραγουδώντας τα τραγούδια σου, στις διαδηλώσεις, στις απεργίες, στα γλέντια και τις χαρές, όπως και στις στιγμές της μοναξιάς και της περισυλλογής.

Μόνο αγάπη και θαυμασμός, μεγάλη ευγνωμοσύνη, μπορούμε να σου εκφράσουμε όλοι εμείς.

Πολυαγαπημένε μας Θάνο, Ξέρουμε ότι δε σου αρκούν ευχαριστίες εκ μέρους μας, εκ μέρους των παιδιών της ΚΝΕ, εκ μέρους του ΚΚΕ. Μια υπόσχεση μόνο. Μαζί θα κρατήσουμε ανοιχτό το παράθυρο στο όνειρο, όσο κι αν απ’ έξω υπάρχει σκοτάδι.

Γιατί, αγωνιζόμενοι μέχρι τέλους «θα καταφέρουμε να φτιάξουμε μια κοινωνία ικανή να μας οδηγήσει στην αυτοπραγμάτωση του ανθρώπου». Δηλαδή, «σε εκείνη την κοινωνία, που ο ψαράς θα γράφει ποιήματα και ο ποιητής θα ψαρεύει», όπως συχνά επαναλάμβανες.

Ακριβέ μας Θάνο, Δεν μπορούμε να το πιστέψουμε, δε θέλουμε να το συνειδητοποιήσουμε, ότι στο 45ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, φέτος το Σεπτέμβρη του 2019, θα έκλεινες την αυλαία των συναυλιών σου.

Εσύ, που μαζί με άλλους μεγάλους δημιουργούς άνοιξες την αυλαία των Φεστιβάλ της ΚΝΕ, συμμετέχοντας μάλιστα και σε οργανωτικές του επιτροπές και που για 45 ολόκληρα χρόνια στήριξες το μοναδικό αυτό νεολαιίστικο θεσμό, με όλη σου τη δύναμη και το μεγαλείο.

Κοιμήσου ήσυχος, «όπως εκείνοι που έχουν κάνει το καθήκον τους».
Αγαπημένε μας Θάνο, Ξέρουμε πως η βαριά και πικρή φυσική απώλειά σου είναι δυσβάστακτη για την άξια σύντροφό σου Μαρία Παπαγιάννη, για τα παιδιά σου, τα εγγόνια σου.

Δεν υπάρχουν λόγια παρηγοριάς. Γιατί η αλήθεια είναι ότι εσύ το θάνατο τον νίκησες. Το έργο σου θα συνεχίζει να πορεύεται στο χρόνο, να “σκίζει τις γραμμές των οριζόντων”, να περνά στην αιωνιότητα, να εμπνέει όλους εμάς, τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας, τις μελλοντικές γενιές.

Αφού «έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη» και αυτά τα παιδιά θα χτίζουν «τις αυριανές μας φάμπρικες, τα λαϊκά μέγαρα, τα κόκκινα στάδια» και το «Μνημείο των Ηρώων της Επανάστασης».

Το έργο σου δεν εκφράζει απλά μια ορισμένη χρονική περίοδο, όπως άλλων δημιουργών.
Το δικό σου έργο είναι έξω και πάνω από χρόνο και τόπο, είναι ανεξάντλητο, αθάνατο. Αθάνατος, Θάνο, είσαι κι εσύ».