Ποιος κορωνοϊός; Στην Ελλάδα σκοτώνει η απλή γρίπη

Συνεχίζεται με ολοένα μεγάλη ταχύτητα η κυκλοφορία των ιών A(H1N1) και A(H3N2) της εποχικής γρίπης στη χώρα μας, που αποτυπώνεται στα επιδημιολογικά στοιχεία των ασθενών και των θυμάτων. Κατά την εβδομάδα 27 Ιανουαρίου – 02 Φεβρουαρίου 2020 αναφέρθηκαν 17 νέα θανατηφόρα περιστατικά, ανεβάζοντας τον αριθμό των θυμάτων σε 38 καθώς και 51 κρούσματα σοβαρής γρίπης, τα οποία προστίθενται στα 100 που είχαν αναφερθεί στην προηγούμενη έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).

Η επίπτωση της γρίπης σε νοσηρότητα και θνητότητα είναι μεγάλη, με τους ειδικούς να την αποδίδουν αφενός μεν στην ταχύτητα με την οποία κινήθηκε η γρίπη στον παιδικό πληθυσμό, αφετέρου στη μειωμένη θωράκιση που πρόσφερε το αντιγριπικό εμβόλιο στους ηλικιωμένους, οι οποίοι αποτελούν και την πληθυσμιακή ομάδα με τις μεγαλύτερες απώλειες. Από τα 38 θύματα, τα 30 είναι ηλικίας άνω των 60 χρόνων.

«Πολύ υψηλή δραστηριότητα» της εποχικής γρίπης διαπιστώνουν οι ειδικοί του ΕΟΔΥ στην εβδομαδιαία επιδημιολογική έκθεσή τους, προειδοποιώντας ταυτόχρονα ότι αναμένεται περαιτέρω ανοδική τάση της γρίπης στη χώρα μας το επόμενο διάστημα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τα μέτρα προστασίας που πρέπει να λαμβάνονται έναντι των ιών της γρίπης.

Τα παιδιά και η μετάδοση

Όπως φαίνεται από την έκθεση του ΕΟΔΥ, υπάρχουν πολλές «ενεργές εστίες» μετάδοσης της νόσου στον παιδικό πληθυσμό, και ιδίως στα παιδιά ηλικίας 0-14 χρόνων. Τα κλειστά σχολεία,ιδίως νηπιαγωγεία και δημοτικά, σε όλη τη χώρα είναι η απόδειξη της μεγάλης κυκλοφορίας της γρίπης στην κοινότητα. Και ακριβώς το προσωρινό «λουκέτο» στα σχολεία που αποφασίζουν οι αρμόδιοι δείχνει πως εξαπλώνεται με τον συγχρωτισμό η γρίπη αλλά και πώς μπορεί να αναχαιτιστεί το κύμα της γρίπης στη σχολική κοινότητα.

Καταγράφεται επίσης η κυκλοφορία της νόσου και στον αριθμό των επισκέψεων σε γιατρούς. Το 12,5% των επισκέψεων σε γιατρούς αφορά ασθενείς με συμπτώματα γριπώδους συνδρομής – είναι αυξημένο σε σύγκριση με εκείνο της περασμένης εβδομάδας, που ήταν 10%. Ωστόσο, στις ηλικίες 0 έως 14 ετών, το ποσοστό των επισκέψεων σε γιατρούς με εικόνα γρίπης φτάνει στο 15%. Επιπλέον, έχει ξεπεράσει ήδη τα επίπεδα που ήταν πέρυσι τις εβδομάδες της κορύφωσης της γρίπης, τον Φεβρουάριο, με αύξηση των επισκέψεων έως και 150% για τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα.

Σύμφωνα με την κυρία Έλενα Μαλτέζου, παιδίατρο, λοιμωξιολόγο του ΕΟΔΥ, «η εικόνα της γρίπης είναι αναμενόμενη. Πράγματι, υπάρχει μεγάλη επίπτωση στα παιδιά, αλλά από τον συγκεκριμένο πληθυσμό ξεκινά συνήθως η νόσος, όπως και οι περισσότεροι ιοί, και μεταδίδεται και στα άλλα μέλη της οικογένειας». Το γεγονός ότι εφέτος κυκλοφορούν εξίσου τα δύο στελέχη του τύπου Α της γρίπης, εκ των οποίων το ένα, Α(Η1Ν1) προσβάλλει περισσότερο παιδιά και νεότερους ανθρώπους, και το άλλο, Α(Η3Ν2), «χτυπά» τους ηλικιωμένους, περιπλέκει την κατάσταση. Μάλιστα, οι ειδικοί έκαναν λόγο για «κοκτέιλ» ιών γρίπης από τον περασμένο Δεκέμβριο που μελετούσαν τη συμπεριφορά και την κυκλοφορία των ιών της γρίπης – τότε κυκλοφορούσε και ο τύπος Β, ο οποίος στη χώρα μας πια δεν εντοπίζεται, τα κυρίαρχα στελέχη είναι Α(Η1Ν1) και Α(Η3Ν2).

Πώς πλήττονται οι ηλικιωμένοι

Σε ό,τι αφορά τις ηλικίες 15-64 χρόνων τα στοιχεία δείχνουν ότι οι επισκέψεις σε γιατρούς για γριπώδη συνδρομή δεν συνεχίζουν την ανοδική πορεία αλλά έχουν σταθεροποιηθεί σε σύγκριση με την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου. Ενώ στα άτομα ηλικίας άνω των 65 χρόνων οι επισκέψεις σε γιατρούς με εικόνα γρίπης, σημειώνουν μείωση.

Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι πληρώνουν μεγαλύτερο τίμημα λόγω της γρίπης, καθώς στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, 60 χρόνων και άνω, καταγράφονται τα περισσότερα θύματα.

Ενδιαφέρον επίσης στοιχείο είναι ότι σχεδόν 5 στους 10 από τους βαρέως ασθενείς αλλά και τα θύματα είχαν λάβει το αντιγριπικό εμβόλιο.

Όπως φαίνεται από τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, από τους 136 ασθενείς με επιπλοκές της γρίπης που νοσηλεύτηκαν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), οι 117 (ποσοστό 86%) ανήκουν σε κλινική ομάδα υψηλού κινδύνου για την οποία συνιστάται εμβολιασμός για την εποχική γρίπη, ωστόσο ήταν εμβολιασμένοι οι 50 (42,7%). Από τους 15 ασθενείς που χαρακτηρίζονται σοβαρά περιστατικά και δεν νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ, οι 13 (86,7%) ανήκουν σε κλινική ομάδα υψηλού κινδύνου και έχουν εμβολιαστεί μόλις οι 5 (ποσοστό 38,5%). Εμβολιασμένοι ήταν και οι 14 εκ των 38 νεκρών λόγω της γρίπης.

Οι ειδικοί υπογραμμίζουν σταθερά την αξία του αντιγριπικού εμβολίου για τη θωράκιση έναντι της γρίπης, παρότι γνωρίζουν πως το αντιγριπικό εμβόλιο είναι αποτελεσματικό γύρω . Κι αυτό διότι είναι αποδεδειγμένο ότι η δημόσια υγεία έχει τεράστιο όφελος, όταν εμβολιάζεται το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Οι όποιες επιπλοκές από τη γρίπη θα ήταν πολύ πιο σοβαρές χωρίς την αντιγριπική προστασία του εμβολίου ενώ και οι θάνατοι εκτιμάται ότι θα ήταν περισσότεροι.

Στις ΗΠΑ το 2017 οι επιστήμονες είχαν εκτιμήσει ότι ακόμη και με 40% αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολίου, είχαν αποφευχθεί 8.000 θάνατοι, κατά την επιδημία της εποχικής γρίπης. «Το εφετινό εμβόλιο φαίνεται πως έχει μιο χαμηλή κάλυψη, ιδίως στους ηλικιωμένους. Ωστόσο, το όφελος παραμένει για τον πληθυσμό, ακόμη και αν καταγράφεται μικρότερη εμβολιαστική κάλυψη» σημειώνει η κυρία Μαλτέζου από τον ΕΟΔΥ.