Οι μαθητές μελετούν και καταγράφουν σεισμούς με τους σχολικούς σεισμογράφους

Ο πρόσφατος σεισμός των 4,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ μεταξύ Καρδίτσας και Άρτας, καταγράφηκε και από τον σχολικό σεισμογράφο του Λυκείου Αγνάντων στην Άρτα. Και δεν είναι η πρώτη φορά που ένας σχολικός σεισμογράφος καταγράφει κάποιο σεισμικό γεγονός.

Το 2015, με πρωτεργάτη τον διευθυντή ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών και Δρ. σεισμολογίας Γεράσιμο Χουλιάρα, ξεκίνησε το σχολικό σεισμικό δίκτυο με εγκατάσταση εκπαιδευτικών σεισμογράφων σε πέντε σχολεία, σε Παλλήνη, Σπάρτη, Άρτα, Κεφαλονιά και Ηγουμενίτσα. Στη συνέχεια επέκταθηκε σε 22 σχολεία σε Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρο και Βουλγαρία. Όπως λέει στο protothema.gr o κ. Σοφοκλής Σωτηρίου , υπεύθυνος έρευνας και άναπτυξης της Ελληνογερμανικής Αγωγής «Σήμερα το δίκτυο περιλαμβάνει 61 σχολικούς σεισμογράφους στις χώρες αυτές αλλά και σε Ισραήλ και Πορτογαλία. Το δίκτυο επεκτείνεται από τις Αζόρες, στο Βόρειο Ατλαντικό μέχρι το Ισραήλ καλύπτοντας ολόκληρη την εξαιρετικά σεισμογενή περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ειδικότερα έχουν τοποθετηθεί σεισμογράφοι και σε νησιά για την μελέτη ηφαιστειακών σεισμών όπως οι Αζόρες, η Σικελία, η Σαντορίνη και η Νίσυρος».

Όπως τόνισε στο protothema.gr ο κ. Σωτηρίου η τελευταία εγκατάσταση σχολικού σεισμογράφου έγινε την Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2020 στο διαπολιτισμικό σχολείο Σαπών Ροδόπης, παρουσία και του Γεράσιμου Χουλιάρα. Η Ελλάδα συνεργάζεται με τις παραπάνω χώρες και μάλιστα υπήρχε και ανταλλαγή στοιχείων ακόμη και στον πρόσφατο φονικό σεισμό της Τουρκίας. Μάλιστα το σχολικό δίκτυο σεισμογράφων έχει καταγράψει όλους τους μεγάλους σεισμούς που έχουν συμβεί από τότε που ξεκίνησε η λειτουργία του δικτύου. Όπως ο σεισμός στην Ιθάκη των 6,4 Ρίχτερ το 2016, ο σεισμός του 2017 στη Λέσβο με μέγεθος 6,4 Ρίχτερ αλλά και τον σεισμό στην Κω που είχε μέγεθος 6,7 Ρίχτερ. Επίσης το 2017 το δίκτυο κατέγραψε μια πυρηνική έκρηξη που πραγματοποιήθηκε στην Κορέα. Αλλά και το 2018 τον σεισμό των 6,8 Ρίχτερ στη Ζάκυνθο όπως και τον σεισμό των 8,2 Ρίχτερ στο Μεξικό το 2019.

Η τοποθέτηση των σχολικών σεισμογράφων έχει καλοσωριστεί από μαθητές και εκπαιδευτικούς με ενθουσιασμό. «Οι μαθητές εξοικειώνονται με τη σεισμολογία και με τα δεδομένα που προκύπτουν από τη λειτουργία του σεισμογράφου. Οι ίδιοι οι μαθητές λειτουργούν ως πολλαπλασιστές και μεταφέρουν όλη αυτή την πολύτιμη πληροφορία στις οικογένειές τους και έτσι το δίκτυο αποκτά και άλλο νόημα, αυτό της προσφοράς προς την κοινωνία. Επίσης, οι μαθητές μαθαίνουν πώς να είναι καλύτερα προστατευμένοι στην περίπτωση ενός σεισμού και αυτό με τη σειρά του επικοινωνείται και πέρα από το σχολικό περιβάλλον. Σε πολλές περιπτώσεις τα σχολεία ανοίγουν και προσκαλούν είτε άλλα σχολεία της πόλης είτε μέλη της κοινωνίας να επισκεφθούν το σεισμογράφο, πέραν του σχολικού ωραρίου και διοργανώνονται ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις» θα τονίσει ο κ. Σωτηρίου.

Και προσθέτει: «Είναι εξαιρετικά σημαντικό να επισημανθεί πως πρόκειται για μία δράση που προσομοιώνει μεθοδικά και συστηματικά την επιστημονική μεθοδολογία στη σχολική πραγματικότητα. Οι μαθητές κατανοούν πως πρέπει το επιστημονικό όργανο που έχουν στην επίβλεψη τους πρέπει να είναι πάντα σε λειτουργία, να παρέχει σωστά δεδομένα καθώς η σωστή εκτίμηση του μεγέθους και της θέσης κάθε σεισμού εξαρτάται και από τον δικό τους σεισμογράφο. Η δραστηριότητα (όπως γίνεται και στην πραγματική μελέτη σεισμών από τους επιστήμονες) απαιτεί τη συνεργασία μεταξύ σχολείων που ανταλλάσσουν δεδομένα και αποτελέσματα. Πολλοί μαθητές σχεδιάζουν επιπρόσθετες δράσεις με τους καθηγητές τους π.χ. μετατρέποντας τα δεδομένα των σεισμών σε νότες και συνθέτοντας μελωδίες δίνοντας μία πιο καλλιτεχνική και δημιουργική προσέγγιση στη μελέτη του φαινομένου του σεισμού».

Το σχολικό σεισμικό δίκτυο έχει άμεση συνεργασία με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο όπου ο καθηγητής Γεράσιμος Χουλιάρας και ο κύριος Κώστας Μπούκουρας συντονίζουν τη λειτουργία του δικτύου σε συνεργασία με την ομάδα της Ελληνογερμανικής Αγωγής που έχει την παιδαγωγική ευθύνη για την πραγματοποίηση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στα σχολεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο κ. Χουλιαρας δήλωσε σχετικά με το σχολικό σεισμικό δίκτυο: «Την στιγμή που η Ελληνική Πολιτεία επανασχεδιάζει τα αναλυτικά προγράμματα των Φυσικών Επιστημών, θεωρώ ότι η πρωτοβουλία του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου είναι μια δράση που απαιτεί την προσοχή της». Ενώ ο κ. Σωτηρίου πρόσθεσε: «Εγκαθιστώντας ένα σεισμόμετρο χαμηλού κόστους (<300 ευρώ) σε σχολικά κτήρια καταγράφουμε σεισμούς διαφορετικών μεγεθών σε μεγάλες αποστάσεις με θαυμαστή ακρίβεια χωρίς σταματημό. Δημιουργούμε ένα μοναδικό εργαστήριο - πάντα σε λειτουργία όπως και η γη κάτω από τα πόδια μας - μεταφέροντας αποτελεσματικά την επιστημονική μεθοδολογία στη σχολική τάξη. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αυτή την περίοδο συγκεντρώνουμε συμμετοχές για τον Διαγωνισμό «Φτιάξε τον Δικό σου Σεισμογράφο», που διοργανώνουμε  με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, όπου καθηγητές και μαθητές καλούνται να κατασκευάσουν έναν αυτοσχέδιο σεισμογράφο».