Συνέντευξη Κεραμέως στο ΘΕΜΑ: Χάρβαρντ, Κολούμπια και άλλα 30 αμερικανικά πανεπιστήμια έρχονται τον Μάρτιο Ελλάδα

«Τα φαινόμενα βίας δεν έχουν καμία θέση στο σχολείο», δηλώνει στο «ΘΕΜΑ» η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως, η οποία σχεδιάζει σειρά πρωτοβουλιών για την πρόληψη και την αντιμετώπιση τέτοιου είδους φαινομένων. Ανάμεσα σε αυτές είναι και η θεσμοθέτηση του Δασκάλου / Καθηγητή Εμπιστοσύνης, με τον οποίο τα παιδιά θα έχουν μεγαλύτερη άνεση να επικοινωνήσουν για οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζουν.

Η υπουργός Παιδείας μίλησε για τη σειρά αλλαγών που σχεδιάζει το υπουργείο στο Λύκειο και στις υπόλοιπες βαθμίδες της εκπαίδευσης, τα νέα προγράμματα σπουδών, ενώ προανήγγειλε την καθιέρωση Αγγλικών και Πληροφορικής στα νηπιαγωγεία. Η κυρία Κεραμέως αποκαλύπτει ότι στο τέλος Μαρτίου θα έρθει στη χώρα μας αντιπροσωπεία σχεδόν 30 αμερικανικών πανεπιστημίων, στα οποία περιλαμβάνονται κορυφαία αμερικανικά ιδρύματα και μέλη της περίφημης Ivy League, όπως Harvard, Columbia, Berkeley, Princeton, Tufts, New York University, Johns Hopkins για συναντήσεις με εκπροσώπους των δικών μας πανεπιστημίων και στόχο τη δρομολόγηση μακροπρόθεσμων συνεργειών.

Ποιες αλλαγές θα ισχύσουν φέτος στις Πανελλαδικές Εξετάσεις; Εχετε κάνει λόγο για ριζικές αλλαγές τα επόμενα χρόνια. Θα μας πείτε από πότε θα ισχύσουν και ποιες θα είναι αυτές; Διαχρονικά τείνουμε ως Πολιτεία να εστιάζουμε στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, ωστόσο για εμάς η αλλαγή αυτής της διαδικασίας δεν συνιστά πρώτη προτεραιότητα και ασφαλώς δεν έχουμε κάνει λόγο για ριζικές αλλαγές σε αυτό το πεδίο. Στόχος μας είναι η μεταρρύθμιση από τη βάση προς την κορυφή της εκπαιδευτικής πορείας, ήτοι από το Νηπιαγωγείο προς το Πανεπιστήμιο. Αναφορικά με το Λύκειο, σχεδιάζουμε, μεταξύ άλλων, την επαναφορά της Τράπεζας Θεμάτων στην Α’ Λυκείου από το έτος 2020-2021 και σταδιακά τα επόμενα χρόνια στις υπόλοιπες τάξεις, την αποκατάσταση μαθημάτων Γενικής Παιδείας στη Γ’ Λυκείου, τον συνυπολογισμό, με αυξανόμενη διαβάθμιση ανά τάξη, των επιδόσεων των τριών τάξεων του Λυκείου για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση προκειμένου να ενισχυθεί ο αυτόνομος παιδαγωγικός ρόλος του Λυκείου και να βελτιωθεί η παρεχόμενη εκπαίδευση. Δεν πιστεύουμε λοιπόν σε ξαφνικές αλλαγές. Κάθε τροποποίηση του συστήματος επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό οικογένειες, υποψηφίους, εκπαιδευτικούς και επομένως κάθε αλλαγή πρέπει να σχεδιάζεται με ιδιαίτερη προσοχή και να υλοποιείται σταδιακά και κατόπιν συνεννόησης με τους εμπλεκόμενους φορείς.

Θα συνυπολογίζεται η βαθμολογία και των τριών τάξεων του Λυκείου για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο; Σε τι ποσοστό και από ποια χρονιά θα ισχύσει ο συνυπολογισμός της σχολικής βαθμολογίας; Ο βαθμός και των τριών τάξεων του Λυκείου, με διαβάθμιση του ποσοστού από την Α’ στη Γ’ τάξη, θα ξεκινήσει να συνυπολογίζεται για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση από τους μαθητές που θα φοιτήσουν στην Α’ Λυκείου την επόμενη σχολική χρονιά (2020-2021). Στόχος μας είναι η σταδιακή επανάκτηση του παιδαγωγικού ρόλου του Λυκείου, με απώτερο σκοπό τη διαμόρφωση του Εθνικού Απολυτηρίου.

Η επαναφορά της Τράπεζας Θεμάτων θα είναι με τη μορφή που την ξέρουμε ή θα έχει αλλαγές; Η Τράπεζα Θεμάτων θα επανεισαχθεί σε μια βελτιωμένη της παλαιότερης μορφή προκειμένου να αντιμετωπιστούν ορισμένες αδυναμίες που είχαν παρουσιαστεί. Μελετώνται και θα επέλθουν ορισμένες τροποποιήσεις, όπως δικλίδες ασφαλείας που θα ενισχύουν το αδιάβλητο της διαδικασίας προκειμένου να αξιοποιηθεί η εμπειρία του παρελθόντος και να αποφευχθούν τυχόν αστοχίες.

Αναφέρεστε συχνά στην εκπαίδευση από «κάτω προς τα πάνω», ξεκινώντας από το Νηπιαγωγείο. Τι αλλαγές θα έχουμε με τα νέα προγράμματα σπουδών στα Νηπιαγωγεία, τόσο με τον εμπλουτισμό τους με δραστηριότητες όσο και με την καθολική εφαρμογή της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης; Πράγματι, αποτελεί προεκλογική μας δέσμευση και σταθερό μας στόχο η ιδιαίτερη έμφαση στα χρόνια της προσχολικής εκπαίδευσης, καθώς μελέτες έχουν καταδείξει τη βαρύνουσα σημασία της πρόσβασης σε ποιοτική και συστηματική προσχολική εκπαίδευση για τη μετέπειτα πορεία του μαθητή. Σε αυτή την κατεύθυνση, από τις πρώτες κιόλας ημέρες ανάληψης των υπουργικών καθηκόντων, προτεραιοποιήσαμε την καθολική εφαρμογή της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης και καταφέραμε να εφαρμοστεί στη μεγάλη πλειοψηφία των δήμων της χώρας που είχαν ενταχθεί στη β’ φάση υλοποίησης του μέτρου, παρά τις ελλείψεις και τις αβλεψίες που παραλάβαμε από την προηγούμενη ηγεσία. Ως προς τα νέα προγράμματα σπουδών, αυτά σχεδιάζονται βάσει των διεθνών πρακτικών και κατευθύνσεων ώστε να εκσυγχρονίσουν τους άξονες καθοδήγησης της διδασκαλίας στη σύγχρονη λογική της καλλιέργειας στους μαθητές των λεγόμενων ήπιων δεξιοτήτων. Ο εμπλουτισμός του προγράμματος σπουδών του Νηπιαγωγείου αφορά στην εισαγωγή νέων δραστηριοτήτων, όπως η Πληροφορική και τα Αγγλικά, με στόχο, μέσα από το παιχνίδι, να παρέχονται στα νήπια περισσότερα ερεθίσματα και να έρχονται σε μια πρώτη επαφή με μαθησιακά αντικείμενα που θα συναντήσουν στη μετέπειτα σχολική τους ζωή.

Η αναμόρφωση των Προγραμμάτων Σπουδών σε Δημοτικά - Γυμνάσια - Λύκεια με νέες θεματικές, όπως ο εθελοντισμός και η επιχειρηματικότητα, πότε θα γίνουν και τι ακριβώς θα περιλαμβάνουν; Η καινοτομία του εγχειρήματος των νέων θεματικών έγκειται όχι μόνο στο περιεχόμενό τους, αλλά και στον τρόπο διδασκαλίας και βιωματικής εκμάθησης. Για τον λόγο αυτό προκρίνουμε την πιλοτική εφαρμογή τους σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα σχολείων της χώρας τη σχολική χρονιά 2020-2021, με στόχο τη σταδιακή ένταξή τους στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα, αλλά και με απόλυτη προτεραιότητα την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις νέες αυτές θεματικές. Οι νέες θεματικές θα εστιάζουν σε θέματα όπως ο εθελοντισμός, η επιχειρηματικότητα, η σεξουαλική αγωγή, η καταπολέμηση των εξαρτήσεων, ο σεβασμός στον άλλον. Η αναμόρφωση, όμως, των Προγραμμάτων Σπουδών και των σχολικών εγχειριδίων είναι ένα ευρύτερο εγχείρημα που δεν περιορίζεται στην εισαγωγή νέων θεματικών και προχωρεί από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής με σταθερά βήματα.

Τι θα αλλάξει στο μάθημα των Θρησκευτικών μετά την απόφαση του ΣτΕ; Πώς θα γίνεται η απαλλαγή από το μάθημα; Τα Προγράμματα Σπουδών και τα βιβλία θα συμμορφωθούν με τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Δεδομένου ότι πρόκειται για επιστημονικό και παιδαγωγικό ζήτημα, συστήθηκε Ειδική Επιστημονική Επιτροπή του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), η οποία και θα υποβάλει σχετική εισήγηση. Η εγκύκλιος του 2015, που προέβλεπε τη διαδικασία απαλλαγής από το μάθημα, κρίθηκε αντισυνταγματική, αλλά και αντίθετη με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η Ειδική Επιστημονική Επιτροπή έχει αναλάβει να εισηγηθεί μια νέα εγκύκλιο, η οποία θα είναι συμβατή με τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Ποιο είναι το σχέδιό σας για τα Πρότυπα - Πειραματικά Σχολεία; Προχωρούμε ήδη στη δημιουργία Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων σε όλη τη χώρα, θεσμοθετώντας ταυτόχρονα διαδικασίες επιλογής εκπαιδευτικών που θα διδάξουν σε αυτά. Στο πλαίσιο λειτουργίας θα υπάρξει διαχωρισμός μεταξύ των Προτύπων, που θα αποτελούν σχολεία μαθητών με υψηλές επιδόσεις και στα οποία οι υποψήφιοι θα εισάγονται με εξετάσεις, από τα Πειραματικά, όπου θα εφαρμόζονται νέες μέθοδοι διδασκαλίας και στα οποία η επιλογή θα γίνεται με κλήρωση ώστε να υπάρχει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα μαθητικού πληθυσμού. Σκοπεύουμε σταδιακά να αυξήσουμε τον αριθμό τους, αλλά και να εισάγουμε μια καινοτομία, όπως εξαγγείλαμε προεκλογικά, αυτή των Πρότυπων Επαγγελματικών Λυκείων, τα οποία θα λειτουργήσουν ως πυλώνες του νέου μοντέλου της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Στα πρότυπα αυτά επαγγελματικά λύκεια καίρια συμμετοχή θα έχουν και οι κοινωνικοί εταίροι.

Πότε σκοπεύετε να ξεκινήσει η αξιολόγηση των πανεπιστημίων στο πλαίσιο της Νέας Αρχής Αξιολόγησης; Θεωρείτε ότι τα κίνητρα με τη χρηματοδότηση θα οδηγήσουν τα πανεπιστήμια σε βελτίωση; Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) θα ξεκινήσει το έργο της μέσα στις επόμενες εβδομάδες, αμέσως μόλις συγκροτηθούν τα θεσμικά της όργανα, για τα οποία ήδη έχουν βγει οι προκηρύξεις. Εφεξής θα πιστοποιούνται Προγράμματα Σπουδών και πριν από την έναρξη λειτουργίας ενός τμήματος, θα προβλέπονται θεµατικές και συγκριτικές αξιολογήσεις των ιδρυµάτων σε κρίσιµα πεδία, όπως η ηλεκτρονική µάθηση, η εξωστρέφεια, η πρόσβαση των ατόµων µε αναπηρία, ενώ θα γίνεται και αυτοτελής αξιολόγηση των ερευνητικών κέντρων των ΑΕΙ. Ισως όμως η πιο σημαντική καινοτομία της ΕΘΑΑΕ κι αυτή που θα συμβάλλει σε μια ευρύτερη αλλαγή νοοτροπίας- είναι η εφαρμογή της σύνδεσης μέρους της κρατικής χρηματοδότησης των πανεπιστημίων με ποιοτικούς δείκτες αξιολόγησης που τα ίδια τα ιδρύματα θα επιλέγουν. Αυτή ακριβώς η από μέρους των πανεπιστημίων επιλογή των πεδίων στα οποία θα αξιολογηθούν θεωρούμε ότι θα αποτελέσει πραγματικό κίνητρο βελτίωσης και μοχλό ανάδειξης του συγκριτικού πλεονεκτήματος κάθε ιδρύματος.

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών πότε θα γίνει; Ξεκινάμε τη διαδικασία αξιολόγησης από τη σχολική μονάδα και το παραγόμενο εκπαιδευτικό έργο ήδη από τον προσεχή Σεπτέμβριο, ενώ δρομολογείται ήδη και η αξιολόγηση εκπαιδευτικών, στην οποία αποδίδουμε πολύ μεγάλη σημασία για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Προχωράμε στην υλοποίηση των δεσμεύσεών μας, ακριβώς με τον τρόπο και τον χρονισμό που είχαμε εξαγγείλει, βάσει συνεκτικού σχεδιασμού. Γιατί όλα θέλουν την οργάνωση και προετοιμασία τους. Η αξιολόγηση όλων των συντελεστών του εκπαιδευτικού μας συστήματος, παράλληλα με την ενίσχυση της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, συνιστούν βασικούς πυλώνες του προγράμματός μας, με στόχο την επένδυση στον εκπαιδευτικό, την ποιοτική αναβάθμιση του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου και την εμπέδωση της αξιοπιστίας του συστήματος.

Εφέτος περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά έχουν σημειωθεί όλων των ειδών φαινόμενα βίας στα σχολεία: από μαθητές σε μαθητές, από μαθητές σε εκπαιδευτικούς, από εκπαιδευτικούς σε γονείς. Τι σκοπεύετε να κάνετε; Είμαστε ξεκάθαροι ως προς αυτά τα φαινόμενα: δεν έχουν καμία θέση στο σχολείο. Σε συνεργασία με την αρμόδια υφυπουργό, τη Σοφία Ζαχαράκη, επεξεργαζόμαστε πρωτοβουλίες που εντάσσονται σε ένα πλέγμα ενεργειών πρόληψης και αντιμετώπισης φαινομένων σχολικού εκφοβισμού και βίας. Για παράδειγμα, η θεσμοθέτηση του Δασκάλου / Καθηγητή Εμπιστοσύνης, με τον οποίο τα παιδιά θα έχουν μεγαλύτερη άνεση να επικοινωνήσουν για οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζουν, καθώς επίσης και η εισαγωγή νέων θεματικών στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα, οι οποίες θα δίνουν ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα αλληλοσεβασμού, συνύπαρξης, αλληλεγγύης και συναρμογής στο κοινωνικό σύνολο. Στεκόμαστε δίπλα σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα, μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, με σειρά ενεργειών και πρωτοβουλιών με σκοπό την πρόληψη και εξάλειψη τέτοιων συμπεριφορών.

Απευθύνατε κάλεσμα σε αμερικανικά πανεπιστήμια. Ποια ήταν η ανταπόκριση και, αν υπήρξε, πώς μπορούν από αυτό να ωφεληθούν τα ελληνικά πανεπιστήμια; Από τους πρώτους μήνες ανάληψης της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας θέσαμε ως στόχο να ενισχύσουμε τη θέση της χώρας μας στον παγκόσμιο εκπαιδευτικό χάρτη, γιατί αυτό συνδέεται με την ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου. Θέλουμε τα πανεπιστήμιά μας να ανοιχτούν περισσότερο στον κόσμο και οραματιζόμαστε να καταστεί η Ελλάδα περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης. Βάζουμε τον πήχη ψηλά γιατί έχουμε εμπιστοσύνη στα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας και στην αναπτυξιακή δυναμική των ιδρυμάτων μας. Εξάλλου έχουμε κινηθεί με ενέργειες και σε ευρωπαϊκό επίπεδο (π.χ. με διερεύνηση συνεργειών με γαλλικά και γερμανικά πανεπιστήμια, με τη στήριξη της συμμετοχής πανεπιστημίων μας στον θεσμό των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων) και με πανεπιστήμια εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης. Συγκεκριμένα για τα αμερικανικά πανεπιστήμια που με ρωτάτε, τον Σεπτέμβριο του 2019 αναλάβαμε την πρωτοβουλία συνεργασίας με το Ινστιτούτο Διεθνούς Εκπαίδευσης (IIE) ώστε να αναπτύξουμε περαιτέρω δίκτυα συνεργειών μεταξύ ελληνικών και αμερικανικών πανεπιστημίων.

Τέλος Μαρτίου θα έρθει στη χώρα μας αντιπροσωπεία σχεδόν 30 αμερικανικών πανεπιστημίων, στα οποία περιλαμβάνονται κορυφαία αμερικανικά ιδρύματα και μέλη της περίφημης Ivy League, όπως Harvard, Columbia, Berkeley, Princeton, Tufts, New York University, Johns Hopkins. Θα συναντηθούν με εκπροσώπους των δικών μας πανεπιστημίων με στόχο να δρομολογηθούν μακροπρόθεσμες συνέργειες, όπως η εκπόνηση διπλών και κοινών Προγραμμάτων Σπουδών, η συμμετοχή αλλοδαπών φοιτητών σε ξενόγλωσσα και σε θερινά προγράμματα στη χώρα μας, η ανταλλαγή φοιτητών, ακαδημαϊκών, ερευνητών και τεχνογνωσίας και άλλες μορφές συνεργασίας που τα ίδια τα ιδρύματα θα αποφασίσουν. Το όφελος για τη χώρα μας και την ακαδημαϊκή κοινότητα από τέτοιου είδους συνεργασίες θα είναι εξαιρετικά σημαντικό, ενώ στο νέο νομοσχέδιο για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση που δουλεύουμε με τον αρμόδιο υφυπουργό Βασίλη Διγαλάκη, το υπουργείο θα συμπεριλάβει και νέα μέτρα για την απελευθέρωση των ξενόγλωσσων προγραμμάτων, τη διευκόλυνση των διεθνών συνεργασιών και την ενίσχυση πρωτοβουλιών εξωστρέφειας των ιδρυμάτων μας.