Ποδοφιλία: Ένα «New Age» φετίχ

*Έλσα Μπάρδα - Κλινικός Ψυχολόγος - Αναλύτρια Συμπεριφοράς

Η ποδοφιλία ή ο φετιχισμός ποδιών, ή λατρεία των ποδιών, ή ποδολαγνεία αφορά στη σεξουαλική έλξη για τα κάτω άκρα -π.χ. γάμπες, πατούσες ή υποδήματα/αντικείμενα που αφορούν στα κάτω άκρα. 

Για τον ποδολάτρη οι ερωτογενείς ζώνες που προκαλούν σεξουαλική διέγερση και αντλούν σεξουαλική ικανοποίηση δεν είναι αυτές που σχετίζονται με τη γενετήσια επαφή, αλλά τα πόδια ή/και ό,τι σχετίζεται με αυτά. Ο φετιχισμός των ποδιών εντάσσεται στις ερωτικές διαστροφές και θεωρείται ένας τύπος παραφιλίας, διότι η σεξουαλική συμπεριφορά αποκλίνει από το φυσιολογικό.

Τα ερωτικά παιχνίδια που περιλαμβάνουν τα πόδια κατά τη διάρκεια του έρωτα ή των προκαταρκτικών δεν αποτελούν ανησυχητικά σημάδια, εκτός εάν οδηγούν σε ψυχολογική εξάρτηση (ενεργοποίηση σεξουαλικής διέγερσης μόνο με τα πόδια/ή και υποδήματα) και υποκαθιστούν την ερωτική πράξη. Όταν η ερωτική έλξη σχετίζεται με την αισθητική και δεν εμπεριέχει σεξουαλικό κίνητρο, τότε δεν πρόκειται για φετίχ. 

Ο φετιχισμός ποδιών κύριος μέτοχος των σεξουαλικών φετίχ με ποσοστό 47%.

Σαμπάνια…μόνο από το γοβάκι σου….!

Όπως σε κάθε ερωτική προτίμηση, έτσι και στην ποδοφιλία οι προσωπικές προτιμήσεις  του καθενός ποικίλλουν, γεγονός που συνεπάγεται ότι η αισθητηριακή έλξη μπορεί να προκληθεί από το μέγεθος, το σχήμα των ποδιών, τον αστράγαλο, το μάκρος και το πάχος των δαχτύλων,  τα βαμμένα νύχια, τα τατουάζ, τα βραχιόλια που μπορεί να κοσμούν τον αστράγαλο, γόβες, μπαλαρίνες, κάλτσες κτλ... Κάποιοι έχουν φετίχ μόνο με τα παπούτσια, ενώ άλλοι μόνο με τα γυμνά πόδια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το πακέτο δεν κρίνεται μόνο από το περιτύλιγμα, αλλά και από το περιεχόμενο: σαφώς το πόδι είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα που θα εξιτάρει τον ποδόφιλο, όμως θα πρέπει να είναι σε αρμονία με το γενικό παρουσιαστικό σύνολο του συντρόφου.

Τα ποδαράκια σου... μοσχοβολούν!

Αν και στους υπόλοιπους από εμάς μπορεί να δημιουργεί απέχθεια, η μυρωδιά των ιδρωμένων ποδιών για τους φετιχιστές, σύμφωνα με τον Aigremont, έχει το ίδιο αντίκτυπο στη σεξουαλική διέγερση, όπως έχουν οι φερορμόνες.

Ο ποδοφίλος εστιάζει στα πόδια, όπως ακριβώς κάποιος άλλος άνδρας θα κρυφοκοίταζε ένα πλούσιο γυναικείο μπούστο και αντίστοιχα το σανδάλι μπορεί να επιφέρει την ίδια αισθητηριακή διέγερση που θα δημιουργούσε σε έναν άλλον άνδρα η θέα μιας καλλίγραμμης γυναίκας.

Ο πρωτοπόρος γιατρός-σεξολόγος Ellis υποστήριζε ότι για τον ποδοφίλο το πόδι ή και το παπούτσι λειτουργεί και ως ένα εξιδανικευμένο σύμβολο. Η αισθητηριακή αλληλεπίδραση προκαλείται ακόμα και από ένα ταπεινό άγγιγμα του παπουτσιού.

Τα ερωτικά φετίχ ως επί το πλείστον είναι γένους αρσενικού

Στατιστικές έρευνες αποκαλύπτουν ότι 40% των ανδρών έχουν τουλάχιστον ένα ερωτικό φετίχ συγκριτικά με ποσοστό 16% στις γυναίκες. Συγκεκριμένα, 1% του συνολικού ανδρικού πληθυσμού από 18 και πάνω έχουν φετίχ με τα πόδια. Η ποδοφιλία εκδηλώνεται περισσότερο στους άντρες παρά στις γυναίκες. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτών των ανδρών είναι ότι δυσκολεύονται να προσεγγίσουν το άλλο φύλο, είτε επειδή είναι ντροπαλοί ή δεν είναι ιδιαίτερα επικοινωνιακοί.

Η απάντηση βρίσκεται στην τεστοστερόνη ή μήπως στην ψυχολογία;

Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική προσέγγιση, οι επικοινωνιακές δεξιότητες παίζουν και αυτές το ρόλο τους στη σχέση με το άλλο φύλλο. Έρευνες έχουν δείξει ότι το αρσενικό από τη φύση του είναι πιο εσωστρεφές, συνεπώς όταν στα παιδικά του χρόνια δεν ήταν ιδιαίτερα κοινωνικός, αργότερα στην ενηλικίωση του είναι πολύ πιθανό να συνεχίσει να είναι ντροπαλός και να δυσκολεύεται να αναπτύξει ερωτικές σχέσεις με το άλλο φύλο. Προκειμένου να διαχειριστεί την αμηχανία (άγχος ευνουχισμού) που νιώθει να διεκδικήσει ερωτική ηδονή με το αντίθετο φύλο, θα στραφεί σε αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων σεξουαλικής ικανοποίησης μέσω της αναζήτησης αντικειμένων που σχετίζονται με τη σεξουαλική πράξη -ουσιαστικά το φετίχ   λειτουργεί ως βοήθημα σεξουαλικής έκφρασης.

Το γοβάκι της Σταχτοπούτας είχε τη δική του ιστορία

Στο παραμύθι της Σταχτοπούτας ο πρίγκιπας έψαχνε την εκλεκτή της καρδιάς του… με το πορσελάνινο γοβάκι… που μόνο ένα λεπτεπίλεπτο ποδαράκι όπως το δικό της θα μπορούσε να χωρέσει…!

Φυσικά και ο συμβολισμός στο συγκεκριμένο παραμύθι είναι αθώος, όμως μέσα από τα μάτια ενός ατόμου με διαστροφή τα πάντα αποκτούν διαφορετικό νόημα, γι' αυτό άλλωστε και τέτοιου είδους προτιμήσεις χρήζουν θεραπείας.

Μπρος στην ομορφιά... τι είναι ο πόνος;

Σε κουλτούρες όπως π.χ. η κινέζικη στο παρελθόν οι γυναίκες συνήθιζαν να δένουν σφικτά τα ποδαράκια τους, προκειμένου να παραμένουν μικρά σε μέγεθος. Αν όμως η ποδοφίλια ήταν επακόλουθο στεγανό εθιμοτυπικών μιας κουλτούρας, εύλογα θα γεννιόταν το ερώτημα γιατί το συναντάμε και σε άλλες κοινωνίες. Οι ερωτογενείς ζώνες στο ανθρώπινο σώμα είναι ίδιες, ανεξάρτητα από κουλτούρες, πολιτισμούς και εμπειρίες.

Άραγε το συναντάμε πιο συχνά σε ορισμένους πολιτισμούς;

Ο ανθρωπολόγος Daniel Lesser βρήκε, μέσα από έρευνα που έκανε σε ανδρικό και γυναικείο πληθυσμό σε διάφορες χώρες με ποικίλες πολιτισμικές «norms», ότι οι άνδρες βρίσκουν πιο ελκυστικά τα μικρά και λεπτεπίλεπτα πόδια, ενώ αντίστοιχα οι γυναίκες έλκονται από τα μεγάλα σε μέγεθος ανδρικά πόδια.

Γιατί τα πόδια και όχι τα χέρια;

Ο Sigmund Freud υποστήριζε ότι το σεξουαλικό ενδιαφέρον για τα πόδια σχετίζεται με την υποτακτικότητα στο ερωτικό παιχνίδι. Η θεωρία του Freud ως πρωτοπόρα αρχικά τέθηκε υπό αμφισβήτηση, κατάφερε όμως να αναβιώσει ξανά μέσα από σύγχρονης γενιάς ειδικούς του χώρου. Συγκεκριμένα, νεότερες έρευνες (τα δεδομένα τους τα έχουν αντλήσει από ιντερνετικά sites) έχουν βρει συσχέτιση ανάμεσα στο ερωτικό ενδιαφέρον και στο ανδρικό/υποτακτικό ερωτικά ρόλο, καθώς και στο γυναικείο/κυρίαρχο ερωτικά ρόλο. Προς το παρόν η φύση της συσχέτισης του ποδιού και του υποτακτικού ρόλου στη σεξουαλική συνεύρεση/παιχνίδι παραμένει μυστήριο, καθώς οι έρευνες δεν έχουν ανακαλύψει το γιατί..

Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά… αδυνατώ να το εξηγήσω!

Ο νευρολόγος Vilanayar Ramachandran, του Πανεπιστήμιου της Καλιφόρνια, υποστήριξε ότι έλυσε το μυστήριο της ποδολατρείας μέσα από την έρευνά του, που αφορούσε το Phantom Limb Syndrome, αποδίδοντας την ποδοφιλία σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου στην περιοχή του σωματοαισθητικού φλοιού που ελέγχει τα γεννητικά όργανα και τις κινήσεις των χεριών και των ποδιών.

Είμαστε τα παιδικά μας χρόνια!

Έρευνες που διεξήχθησαν από Πανεπιστήμιο της Πράγας υποστήριξαν ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση/κληρονομικότητα για τα φετίχ, καθώς βρήκαν ότι πατέρας και γιος ή δυο αδέλφια έχουν μεγάλες πιθανότητες να έχουν τις ίδιες προτιμήσεις στα φετίχ. 

Η θεωρία περί κληρονομικότητας τέθηκε υπό αμφισβήτηση, καθώς εκτός από τα γονίδια υπάρχει και η επιρροή του άμεσου περιβάλλοντος... Μήπως τελικά το ερωτικό φετίχ είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον;

Η ερωτική προτίμηση ως αποτέλεσμα μάθησης

Η επιστήμη του συμπεριφορισμού (Behaviour Analysis) ερμηνεύει την ποδολατρεία με βάση τη θεωρία της Κλασικής εξαρτημένης μάθησης (Classical Conditioning) του Ρώσου φυσιολόγου Ivan Petrovich Pavlov. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για να γίνει κατανοητή η λογική αυτής της θεωρίας, είναι όταν το παιδί, κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, έβλεπε συχνά και απροκάλυπτα τους γονείς -π.χ. τον πατέρα να κάνει μασάζ στα πόδια της μητέρας (ουδέτερο ερέθισμα)- και αμέσως μετά να ακολουθούν τρυφερές συμπεριφορές ανάμεσα στους γονείς, όπως αγκαλιές και φιλιά. Τότε για το παιδί το ουδέτερο ερέθισμα-πόδι προκαλεί συναισθήματα τρυφερότητας (αντίδραση). Η ασυνείδητη αυτή συσχέτιση μέσω της μάθησης πιθανόν να εξηγεί και τη μελλοντική εμμονή, καθώς και τη σεξουαλική προτίμηση για τα πόδια, κατά την ενηλικίωση.

Η ψυχαναλυτική θεωρία των ψυχοσεξουαλικών σταδίων ανάπτυξης του Sigmund Freud υποστηρίζει ότι οι αποκλίνουσες σεξουαλικές συμπεριφορές οφείλονται στην παλινδρόμηση ή καθήλωση σε πρώιμο ψυχοσεξουαλικό στάδιο.

Πολλές είναι οι ερμηνείες που προσπάθησαν να ξετυλίξουν το μυστήριο του φετιχισμού των ποδιών, με επικρατέστερες αυτές της συμπεριφοράς και ψυχαναλυτικής προσέγγισης, καθώς επικεντρώνονται στη θεμελιώδη επίδραση (στο ασυνείδητο) που έχουν οι πρώιμες εμπειρίες της παιδικής ηλικίας και η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Οι αναφορές των φετιχιστών ενισχύουν αυτές τις θεωρίες, καθώς οι ίδιοι αναφέρουν ότι το πρώιμο ενδιαφέρον και ο ενθουσιασμός με τα πόδια διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας.

Φετιχισμός ποδιών: Μια καινούργια «norm»;

Συμπεράσματα από στατιστικές έρευνες υποστηρίζουν ότι σε μεγάλο ποσοστό οι λάτρεις των ποδιών είναι παντρεμένοι και ζουν φυσιολογική ζωή με τις συντρόφους τους, οι οποίες συνήθως γνωρίζουν και συναινούν στη σεξουαλική συμπεριφορά του συντρόφου τους. Η πλειοψηφία όμως το κρατά μυστικό, για να αποφύγει τυχόν κοινωνικό εμπαιγμό. Ο ποδολάτρης, προκειμένου να ικανοποιήσει την ανάγκη για ειλικρινή επικοινωνία και διάλογο σχετικά με τις ερωτικές επιθυμίες του, στρέφεται σε κλειστό κύκλο -«sites και blog»- ατόμων που μοιράζονται τις ίδιες ερωτικές προτιμήσεις.

Με την πάροδο του χρόνου σχετικά sites γίνονται πιο δημοφιλή, αυξάνοντας τον αριθμό των μελών τους. Από τη δεκαετία του '90 και έπειτα... οι αισθησιακές ταινίες ερωτικού περιεχομένου προβάλλουν το γυναικείο πόδι πολύ περισσότερο, συγκριτικά με παλαιότερα.

Οι ερμηνείες γεννούν απορίες!

Μήπως τελικά η έμφαση που δίνεται στα γυναικεία πόδια αντανακλά τη γυναικεία απελευθέρωση και την κυρίαρχη τάση της γυναίκας στις κοινωνικές στενού τύπου επαφές;

Μήπως ο άνδρας έχει την ανάγκη να βιώσει τον υποτακτικό ρόλο, προκειμένου να απελευθερωθεί από τις ευθύνες που του καταλογίζει ο κοινωνικός του ρόλος;

Μήπως τα ολοένα περισσότερα και εύκολα διαθέσιμα οπτικά ερεθίσματα επηρεάζουν τη σεξουαλική προτίμηση των εφήβων ως προϊόν μάθησης σε αλληλεπίδραση με το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον και την πρώτη ερωτική εμπειρία του ατόμου;

Όποια και αν είναι η απάντηση, σίγουρα είναι πολυπαραγοντική.

Οι λάτρεις των ποδιών ως επί το πλείστον δεν αποδέχονται τη σεξουαλική τους συμπεριφορά ως διαστροφή, συνεπώς δεν επιζητούν θεραπεία για την παρεκκλίνουσα σεξουαλική επιθυμία/συμπεριφορά, καθώς είναι η μόνη πρακτική, από την οποία αντλούν ερωτική ευχαρίστηση.

Εάν ο/η σύντροφός τους θεωρήσει τη συγκεκριμένη σεξουαλική συμπεριφορά διαστροφή και δεν αποδεχτεί ότι η συνεύρεση και ολοκλήρωση της σεξουαλικής πράξης περιορίζεται αποκλειστικά στο πόδι, τότε ο/η φετιχιστής θα αναζητήσει θεραπεία, προκειμένου να μην χάσει τον/τη σύντροφό του.




- Twitter: https://twitter.com/elsa_barda
- email. elsabardapsychologist@hotmail.com

*Η Ελσα Μπάρδα έχει βασικό πτυχίο ψυχολογίας (BSc Honours), μετεκπαίδευση πρώτο μάστερ στην Κλινική Ψυχολογία (MSc Clin. Psy.) και δεύτερο μάστερ στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς MSc (MSc ABA ). Η εκπαίδευση και μετεκπαίδευσή της έγινε στη Μ. Βρετανία. Έχει αναγνώριση πτυχίων από το ΔΟΑΤΑΠ και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου.