Η απληστία και ο φθόνος κατηφόριζαν «αγκαζέ» το μονοπάτι της αυτοκαταστροφής

*Έλσα Μπάρδα - Κλινικός Ψυχολόγος - Αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς

Κλείσιμο

Απληστία
Η υπερβολική/εγωιστική επιθυμία του ανθρώπου για περισσότερα απ' όσα χρειάζεται π.χ. χρήματα κτλ. Ο άπληστος λειτουργεί με γνώμονα το οικονομίστικο ένστικτο αυτοπροβολής και είναι συνήθως άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανεπούλωτα τραύματα μειονεξίας και ματαιώσεις που ενισχύθηκαν κατά την παιδική ηλικία από την οικογένεια -π.χ. στερημένοι από αγάπη, με καταπιεστικούς ή αδιάφορους γονείς ή από τις συνθήκες οικονομικής δυσχέρειας με πολλές στερήσεις.



Ο εθισμός του ανικανοποίητου
Η απληστία είναι εθιστική και ο άπληστος άνθρωπος τα θέλει όλα δικά του χωρίς ηθικές αναστολές, όπως ένας εξαρτημένος από ουσίες θα έψαχνε τη δόση του. Πέρα από την εξάρτηση από τα υλικά αγαθά, αντίστοιχα, μπορεί να υπάρξει και η εξάρτηση από την κοινωνική αναγνώριση ως αυτοσκοπός. Η μάχη για επιβίωση μετατρέπεται σε ένα ανταγωνιστικό αδυσώπητο επιθετικό κυνήγι εξουσίας με πλήθος από αμετανόητες πράξεις. Η τυχοδιωκτική επιθυμία για οικονομική και κοινωνική υπεροχή συγκαλύπτει ναρκισσιστικά στοιχεία.

Ο άπληστος θεωρεί ότι η ζωή «ΤΟΥ ΧΡΩΣΤΑΕΙ», ενώ παράλληλα ο φόβος του θανάτου που τον κυριεύει, τον οδηγεί στην εμμονή συλλογής οικονομικών αγαθών ως αντάλλαγμα για την αιώνια ζωή. Ο υπέρμετρος εγωκεντρισμός εκφράζεται μέσα από κτητικές αναφορές, συνοδευόμενες πάντα από το «μου» -π.χ. οι επαγγελματικές επιτυχίες «μου» κτλ. Η εγωπάθεια που χαρακτηρίζει τον άπληστο εξυπηρετεί ως μάσκα άμυνας, κουκουλώνοντας τις ανασφάλειες και την κακή αυτοεικόνα του.



Η απληστία είναι ο εφευρέτης της αδικίας
Τι ανάγκη έχει ο προνομιούχος να φθονήσει έναν αδύναμο;
Όσο προνομιούχος και να είναι ένας άνθρωπος, π.χ. να έχει τη δουλειά που αγαπά, να βγάζει άφθονο χρήμα, να έχει εξουσία, κοινωνικό περίγυρο με υψηλό οικονομικό υπόβαθρο, οικογένεια όπως την επιθυμούσε, να έχει την υγεία του, να ζει μέσα στην πολυτέλεια, δεν θα τον εμποδίσει να νιώσει κάποια στιγμή φθόνο για έναν συνάνθρωπό του, γιατί απλά βρίσκεται στον εργασιακό του περίγυρο, εργάζεται για την επιβίωση του ιδίου και της οικογένειάς του, δεν έχει υψηλούς στόχους, αρκείται στο λιτό τρόπο ζωής του και απλά έχει χαμηλό προφίλ.

Η Ένσταση του Φθόνου Ένδειξη Κατωτερότητας
Ο φθόνος δεν υπάρχει στα ζώα, αλλά μόνο στον άνθρωπο, ο οποίος, επειδή είναι ανώτερο νοητικό ον, λειτουργεί συγκριτικά με τον κοινωνικό περίγυρο. Σπάνια ο φθονερός άνθρωπος θα παραδεχτεί στον κοινωνικό του περίγυρο το πώς νιώθει. Άλλωστε, το να παραδεχτεί ότι φθονεί τη χαρά και τα επιτεύγματα του συνανθρώπου του, που δεν τον ενοχλεί, θα ήταν σαν παραδέχεται την κατωτερότητά του…

Η ζήλια και ο φθόνος συμπορεύονται με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση...
Η ζήλια τροφοδοτείται από το φόβο της στέρησης, σε αντίθεση με τον φθόνο, που πυροδοτείται χωρίς να υπάρχει έστω και φαντασιακή απειλή -κάποιος μπορεί να φθονεί π.χ. τον συνάδελφό του γιατί έχει καλύτερη επαγγελματική θέση, χωρίς να αποδέχεται ότι ο άλλος έχει αυτή τη θέση, επειδή πολύ απλά έχει περισσότερα ακαδημαϊκά προσόντα και μεγαλύτερη επαγγελματική κατάρτιση/εμπειρία.



Ο φθόνος προσομοιάζει σε ένα άσχημο θυμωμένο τέρας... που βγάζει καπνούς από τα αυτιά... δηλητήριο από το στόμα
Ένα από τα χαρακτηριστικά του φθόνου είναι η κακία. Με λίγα λόγια, ο φθονερός άνθρωπος άνευ λόγου επιθυμεί το κακό του άλλου, που έχει αυτό που εκείνος δεν έχει... τι κι αν αυτό είναι η αρετή; Εκείνος έχει τυφλωθεί από τον φθόνο... Τα φθονερά άτομα μέσα από τη δικιά τους ευσεβή αλήθεια επιλέγουν να πιστέψουν αυτό που τους βολεύει, τη δικιά τους αλήθεια, δικαιολογώντας έτσι τον αδικαιολόγητο θυμό τους.

Η πονηρή απληστία παγίδευσε τον αποδιοργανωμένο φθόνο...
Η απληστία είναι πάντα καταστροφική, όπως και ο φθόνος. Ο συγκεκαλυμμένος φθόνος παίρνει τη μορφή της δίκαιης αγανάκτησης ενάντια στην «no name» ανομία με κίνητρο πάντα τις καλές προθέσεις... Ο φθονερός θα επικεντρωθεί σε ένα μόνο τύπο απληστίας -π.χ. φιλαργυρία- ο άπληστος δεν επιδιώκει μόνο την εξουσία, αλλά και τον έλεγχο των άλλων.

Η συνήθης πρακτική του άπληστου είναι να κατασκευάζει εχθρούς (Blame Game), καλλιεργώντας τον φθόνο στον κοινωνικό περίγυρο και αξιοποιώντας τον προς όφελός του... ΔΙΑΙΡΕΙ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΥΕ!

Όταν ο φθόνος συνάντησε την απληστία, ο έρωτάς τους ήταν καταστροφικός!
Η απληστία και ο φθόνος απορρέουν, όταν το άτομο δεν είναι συμφιλιωμένο με την ταυτότητά του. Η μειωμένη ικανότητα αναγνώρισης των επιθυμιών και των αξιών βάζει φραγμό στην αυτογνωσία, με αποτέλεσμα να αναζητούν στους άλλους την ταυτότητά τους, την οποία αδυνατούν να υποστηρίξουν, καθώς κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός!

Η απληστία είναι σαν τον μεταξοσκώληκα: όσο περισσότερο τυλίγεται στο κουκούλι του, τόσο αδυνατεί να ξεφύγει από αυτό... και οδηγείται σε πανικό!

Σε προσωπικό επίπεδο, ούτε η απληστία ούτε ο φθόνος οδηγούν στην ευτυχία, καθώς η σύγκριση, η δυσαρέσκεια και η εχθρότητα ενισχύουν το αίσθημα του ανικανοποίητου, αυξάνουν τα επίπεδα άγχους και, συνεπώς, σε μακροχρόνια βάση εξαντλούν τα ψυχικά αποθέματα. Όσο χρήμα και δόξα κι αν αποκτήσει ο άπληστος άνθρωπος, δεν θα μπορέσουν να ικανοποιήσουν τη συναισθηματική στέρηση που νιώθει...

Η ανιδιοτελής αποδοχή, η συναισθηματική εγγύτητα, η αγάπη, καθώς και η ικανοποίηση από τις διαπροσωπικές σχέσεις δεν κερδίζονται με χρήμα.

Αντί ο ΑΠΛΗΣΤΟΣ ΚΑΙ ΦΘΟΝΕΡΟΣ άνθρωπος να επικεντρώνεται στο πώς να ξεπεράσει κάποιον άλλον, θα ήταν πιο ωφέλιμο να αποκτήσει καλύτερη σχέση με τον εαυτό του.

Ανιχνεύοντας τα χνάρια της απληστίας και του φθόνου
Σε μια συζήτηση άκουσα ότι ο άνθρωπος ανιχνεύει τους τοξικούς ανθρώπους από τη... μυρωδιά του σώματός τους! Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί με απλή λογική ούτε επιστημονικά, σύμφωνα με την ψυχολογία... Ο φθόνος εκδηλώνεται με τις πράξεις, συνεπώς φανερώνεται από την ανθρώπινη συμπεριφορά. Σύμφωνα με την ABA (Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς) οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν από και προς το περιβάλλον, γι' αυτό οι άπληστοι άνθρωποι τείνουν να αντιγράφουν το πρόσωπο που φθονούν...

Γι' αυτό το λόγο, όταν σας φθονούν, αντί να στενοχώριεστε, να χαίρεστε, γιατί σημαίνει ότι είστε ξεχωριστά άτομα με ισορροπημένο χαρακτήρα -κάτι που ο άπληστος θαυμάζει και δεν έχει!



- Twitter: https://twitter.com/elsa_barda
- email. elsabardapsychologist@hotmail.com

*Η Ελσα Μπάρδα έχει βασικό πτυχίο ψυχολογίας (BSc Honours), μετεκπαίδευση πρώτο μάστερ στην Κλινική Ψυχολογία (MSc Clin. Psy.) και δεύτερο μάστερ στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς MSc (MSc ABA ). Η εκπαίδευση και μετεκπαίδευσή της έγινε στη Μ. Βρετανία. Έχει αναγνώριση πτυχίων από το ΔΟΑΤΑΠ και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου.