Γιατί είναι τόσο δύσκολο να κάνουμε μπάνιο όταν δεν αισθανόμαστε καλά - Η σχέση κατάθλιψης και προσωπικής υγιεινής

280 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με κατάθλιψη, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Μια διαταραχή που επηρεάζει περισσότερο τον γυναικείο πληθυσμό, αλλά και τους νέους ενήλικες, εκείνους δηλαδή που διανύουν την δεκαετία των 20 τους. Μάλιστα, μέσα στο 2023 τα ποσοστά ανθρώπων με κατάθλιψη άγγιξαν νέα υψηλά ρεκόρ, κυρίως εξαιτίας του εγκλεισμού μας λόγω προστατευτικών μέτρων ενάντια στην πανδημική κρίση του covid. H κατάθλιψη έτσι φαίνεται να λαμβάνει διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες από ότι καταλάμβανε τα τελευταία έτη και να γίνεται σταδιακά ένα από τα πιο ευρέως διαδεδομένα και σημαντικά προβλήματα υγείας των νέων γενεών, αλλά και των παλαιότερων.

Πολλοί άνθρωποι που υποφέρουν από αυτή τη ψυχική κατάσταση φαίνεται επίσης να μοιράζονται και πολλά κοινά συμπτώματα, όπως η θλίψη, η απώλεια όρεξης, η αυπνία ή ο υπερβολικός ύπνος, σκέψεις αυτοτραυματισμού, αλλά και αισθήματα ενοχής ή αναξιότητας. Πέρα από αυτά οι περισσότεροι βιώνουν πολύ έντονα την δυσκολία να ανταπεξέλθουν σε βασικές καθημερινές λειτουργίες, όπως το να μαγειρέψουν, ή να κοινωνικοποιηθούν, ή ακόμα και να σηκωθούν από το κρεβάτι τους. Εδώ έρχεται και ένα, ίσως από τα πιο βασικά κοινά συμπτώματα: η κακή προσωπική υγιεινή. Για την ακρίβεια η αδυναμία να την διατηρήσουν, δηλαδή να κάνουν μπάνιο ή να πλύνουν τα δόντια τους. Γιατί όμως είναι τόσο δύσκολο να μπούμε στο ντούς, όταν έχουμε κατάθλιψη;

Υγιεινή και κατάθλιψη

«Εν μέρει οφείλεται απλώς στο γεγονός ότι η τήρηση της υγιεινής σας - όπως το βούρτσισμα των δοντιών και το πλύσιμο των χεριών - απαιτεί ενέργεια και ένα κοινό σύμπτωμα της κατάθλιψης είναι η κόπωση. Έτσι, ακόμη και αν θέλετε να κάνετε ντους, μπορεί να μην έχετε την ενέργεια να το κάνετε», δήλωσε η Christine Judd, ψυχοθεραπεύτρια και κοινωνική λειτουργός ψυχικής υγείας στην Αυστραλία στους New York Times. Η κατάθλιψη ουσιαστικά, συχνά αποδυναμώνει τα επίπεδα ενέργειας ενός ατόμου, αφήνοντάς το να αισθάνεται κουρασμένο και ληθαργικό. Η προσπάθεια που απαιτείται λοιπόν για να σηκωθούμε από το κρεβάτι, να γδυθούμε και να κάνουμε ένα ντους μπορεί να μοιάζει εξουθενωτική. Ωστόσο οι λόγοι της αποστροφής μας από την διατήρηση της προσωπικής μας υγιεινής δεν σταματούν εκεί.

Συχνά η κατάθλιψη καλύπτει τα άτομα με ένα συναίσθημα απάθειας, στερώντας τους το ενδιαφέρον ή την ευχαρίστηση για δραστηριότητες που κάποτε απολάμβαναν. Έτσι, η γοητεία ενός ζεστού, ανακουφιστικού ντους χάνει τη γοητεία της, ειδικότερα όταν ακόμη και οι πιο βασικές πράξεις αυτοφροντίδας μοιάζουν να στερούνται νοήματος. Επιπλέον, για ορισμένους, η κατάθλιψη συνοδεύεται από έναν αδυσώπητο σύντροφο: το άγχος. Η σκέψη του να μπει κανείς στο ντους μπορεί να πυροδοτήσει έναν καταρράκτη αγχωτικών σκέψεων και ανησυχιών, ενισχύοντας τα συναισθήματα τρόμου και ανησυχίας. Ο κλειστός χώρος, η αίσθηση του νερού στο δέρμα - αυτά τα φαινομενικά αθώα ερεθίσματα μπορεί να γίνουν πηγές έντονης δυσφορίας για όσους παλεύουν με το άγχος.

Στα παραπάνω, μπορεί να συμβάλλει και το γεγονός ότι η κατάθλιψη συχνά διαστρεβλώνει την αντίληψη του ατόμου για την αυτοεκτίμησή του, καλλιεργώντας αισθήματα ανεπάρκειας και αυτοαποστροφής. Στα βάθη της απελπισίας, η έννοια της αυτοφροντίδας μπορεί λοιπόν να μοιάζει με μια ξένη έννοια. Τα άτομα μπορεί να παλεύουν με συναισθήματα ενοχής ή αναξιότητας, πείθοντας τον εαυτό τους ότι δεν αξίζουν ακόμη και τις πιο βασικές πράξεις καλοσύνης - συμπεριλαμβανομένου του να κάνουν ένα ντους.

Πώς να κάνω πιο εύκολα ένα ντους;

Αν και τα εμπόδια που θέτει η κατάθλιψη μπορεί να φαίνονται ανυπέρβλητα, υπάρχει πάντα ελπίδα μέσα στο σκοτάδι της. Η αναγνώριση των προκλήσεων που θέτει η κατάθλιψη είναι το πρώτο βήμα προς την υπέρβασή τους. Η αναζήτηση υποστήριξης από επαγγελματίες ψυχικής υγείας, είτε μέσω θεραπείας, είτε μέσω φαρμακευτικής αγωγής, είτε μέσω ενός συνδυασμού και των δύο, μπορεί να προσφέρει ανεκτίμητη καθοδήγηση και βοήθεια.

Η εξάσκηση της αυτοσυμπόνιας επίσης είναι απαραίτητη, καθώς τα άτομα μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους με ευγένεια και κατανόηση, ακόμη και εν μέσω των αγώνων τους. Ο διαχωρισμός των καθηκόντων σε μικρότερα, πιο διαχειρίσιμα βήματα μπορεί να βοηθήσει επιπλέον στην ανακούφιση από τα συναισθήματα υπερβολής, διευκολύνοντας την αντιμετώπιση καθημερινών δραστηριοτήτων όπως το ντους.