Τι δεν ξέρουμε για το … αλάτι!

Παρότι αναπόσπαστο  κομμάτι της διατροφικής καθημερινότητας  των Ελλήνων, αποτελεί τον… άγνωστο  Χ για τους περισσότερους σε ό,τι αφορά την κατανάλωση και τις συνέπειές της. Το αλάτι, για το οποίο ο λόγος, αναδεικνύεται μέσα από πρόσφατα  ερευνητικά δεδομένα ως η βασική… πρώτη ύλη του ελληνικού φαγητού, αλλά κι  ένας  μεγάλος κίνδυνος για την υγεία των Ελλήνων.

Όπως προκύπτει  από τα στοιχεία πανελλαδικής μελέτης  για την κατανάλωση αλατιού, που  εκπόνησε ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου  και Τροφίμων (ΕΦΕΤ), οι Έλληνες αγνοούν  τις «κρυφές» πηγές αλατιού στα  τρόφιμα και συνεπώς ουδόλως  τους απασχολεί να ελέγξουν  μέσω της ετικέτας  των τροφίμων  την περιεκτικότητά τους σε νάτριο.

«Όπως είναι γνωστό η κατανάλωση αλατιού αποτελεί μια  βαθιά ριζωμένη συνήθεια των Ελλήνων, καθώς χρησιμοποιείται, τόσο ως ενισχυτικό γεύσης, όσο και ως μέσο συντήρησης και διατήρησης πολλών τροφίμων. Η  υπερβολική, ωστόσο, κατανάλωση αλατιού  ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την  υγεία όπως είναι για παράδειγμα η αυξημένη αρτηριακή πίεση, ενώ  ευθύνεται και για άλλες παθολογικές  καταστάσεις» ανέφερε κατά την παρουσίαση της έρευνας ο πρόεδρος του  ΕΦΕΤ, κ. Γιάννης Μίχας.

Οι Έλληνες και  το… άλας της τροφής

Ειδικότερα, η έρευνα έδειξε ότι οι Έλληνες:

•  Γνωρίζουν  τη σχέση μεταξύ υψηλής κατανάλωσης αλατιού και αυξημένης  αρτηριακής πίεσης, όχι όμως και  τη συσχέτιση με άλλες  παθολογικές  καταστάσεις. Όπως προκύπτει, υπάρχει  σταθερή και άμεση σχέση μεταξύ πρόσληψης αλατιού και αρτηριακής πίεσης, η οποία αποτελεί την κύρια  αιτία θανάτου στους ενήλικες παγκοσμίως. Ισχυρή είναι, επίσης, η  συσχέτιση μεταξύ αλατιού και  καρδιαγγειακής νόσου.

•  Θεωρούν ότι καταναλώνουν  τη σωστή ή λίγη ποσότητα αλατιού  ημερησίως, αλλά δεν γνωρίζουν ή  έχουν  λανθασμένη εντύπωση για την  ποσότητα αλατιού που συστήνουν  οι ειδικοί

•  Θεωρούν ότι η κυριότερη πηγή αλατιού στην καθημερινή διατροφή αποτελεί το αλάτι που προστίθεται κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος, ωστόσο φαίνεται να αγνοούν  τις κρυμμένες  πηγές αλατιού στη διατροφή (ψωμί, τυριά κ.α.)

•  Έχουν σε μεγάλο βαθμό τη συνήθεια να προσθέτουν αλάτι κατά την παρασκευή  του φαγητού , ενώ ενθαρρυντικό είναι  το γεγονός ότι οι περισσότεροι, κατά δήλωσή τους, δεν προσθέτουν αλάτι  στο πιάτο τους στο τραπέζι

•  Ελέγχουν  την πρόσληψη αλατιού  στην καθημερινότητα  με διάφορους  τρόπους όπως, για παράδειγμα, με τον περιορισμό κατανάλωσης τυποποιημένων  και επεξεργασμένων τροφίμων.

•  Μόνο ο ένας στους τρεις διαβάζει τις ετικέτες των τροφίμων ως προς την περιεκτικότητα σε νάτριο.

•  Ένας στους δύο θεωρεί ότι τα γεύματα  στα εστιατόρια, ταβέρνες κτλ περιέχουν  πολύ ή πάρα πολύ αλάτι, αλλά λιγότεροι  επιθυμούν διατροφική ένδειξη στους  καταλόγους εστιατορίων.

«Για το λόγο αυτό πλέον οι δράσεις μείωσης αλατιού  αποτελούν από τις πιο σημαντικές δράσεις σχετικά με τη διατροφή σε παγκόσμιο επίπεδο, με τα οικονομικά οφέλη για τα κράτη, από τη μείωση της πρόσληψης αλατιού, να είναι  επίσης πάρα πολύ σημαντικά, αφού θα μειώνονταν αντίστοιχα οι δαπάνες για διάφορες παθήσεις που σχετίζονται με την  υγεία» εξήγησε ο κ. Μίχας.

Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλεί τα κράτη μέλη να ενισχύσουν ή, αν δεν διαθέτουν ήδη, να αναπτύξουν συντονισμένες και βιώσιμες εθνικές  διατροφικές πολιτικές σχετικά  με το αλάτι. Η μείωση κατανάλωσης  αλατιού θα επιφέρει και οικονομικά οφέλη, καθώς το συνολικό κόστος των  καρδιαγγειακών νοσημάτων στην Ευρωπαϊκή  Ένωση ανήλθε σε 192 δισ. ευρώ το 2006, από  τα οποία 57% αντιστοιχούν στο κόστος της ιατρικής περίθαλψης, 21% στην απώλεια  παραγωγικότητας και 22% στην άτυπη  περίθαλψη των πασχόντων από  τέτοια νοσήματα.

Οι δράσεις του  ΕΦΕΤ για την αντιμετώπιση της  κατάχρησης του αλατιού

Για τον περιορισμό ή την άρση των κινδύνων που  συνιστά η πέραν των ορίων  του μέτρου χρήση του αλατιού  ο ΕΦΕΤ υιοθετεί σειρά μέτρων:

•  Δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης που θα πρέπει να γνωρίζει ποια είναι η συνιστώμενη  ημερήσια ποσότητα πρόσληψης αλατιού (5-6γρ. ημερησίως – 1 κουταλάκι του  γλυκού ισοδυναμεί με 5γρ. αλατιού), ποια είναι τα τρόφιμα που αποτελούν  κρυμμένες πηγές αλατιού π.χ. ψωμί, ποιες πληροφορίες μπορούμε να αντλήσουμε  από τις ετικέτες

•  Την εκπόνηση εργαστηριακών προγραμμάτων ελέγχου σε συνεργασία με το Γενικό Χημείο του Κράτους με στόχο τη διερεύνηση της περιεκτικότητας  νατρίου σε τρόφιμα ευρείας κατανάλωσης

•  Τη δημιουργία ομάδας εργασίας με στόχο  την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά  με ενδεχόμενες εθελοντικές δράσεις  για τη μείωση πρόσληψης αλατιού  και τον καθορισμό από κοινού μιας προσέγγισης και ενός στόχου για τη μείωση πρόσληψης αλατιού. Μέσα από την ομάδα εργασίας μπορεί να ανοίξει ο διάλογος με τους αρτοποιούς ώστε να μειώσουν την ποσότητα αλατιού στο ψωμί, τις επιχειρήσεις τροφίμων με στόχο τη σταδιακή μείωση της περιεκτικότητας των τροφίμων που περιέχουν υψηλές τιμές σε αλάτι και τους υπεύθυνους επιχειρήσεων μαζικής εστίασης ώστε να βρεθούν οι αποτελεσματικότερες δράσεις μείωσης πρόσληψης αλατιού (π.χ. να απομακρύνουν τις αλατιέρες από τα τραπέζια).