Ο σχολικός εκφοβισμός…κανόνας της εφηβικής ζωής

Στη…  ζούγκλα του μαυροπίνακα  βρίσκονται εγκλωβισμένοι  πολλοί Έλληνες μαθητές. Ένας στους δέκα μαθητές γυμνασίου – λυκείου υφίστανται σχολικό εκφοβισμό (λεγόμενο bullying στην αγγλική ορολογία) τουλάχιστον 2 με 3 φορές το μήνα, ενώ ποσοστό 15,8% των μαθητών εκφοβίζει συστηματικά τους άλλους. Σε σύγκριση δε με τα στοιχεία ανάλογης έρευνας που είχε εκπονηθεί πριν από μια δεκαετία, το ποσοστό των εφήβων που δηλώνουν είτε θύτες είτε θύματα εκφοβισμού, έχει σχεδόν διπλασιαστεί.  

«Η επιθετική συμπεριφορά και η βία, ιδιαίτερα στο σχολείο, εμφανίζονται με υψηλή συχνότητα στη διάρκεια της εφηβείας. Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει μεγάλη έκταση τόσο στη χώρα μας» διαπιστώνουν οι ειδικοί του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) στη νέα μελέτη που παρουσιάζουν και η οποία αφορά «συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών». Σημειώνεται ότι η μελέτη διεξάγεται στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος «Health Behaviour in School-Aged hildren» (HBSC, www.hbsc.org ) υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Οι  μαθητές που εκφοβίζουν άλλους είναι κυρίως αγόρια ενώ εκείνοι που υφίστανται εκφοβισμό είναι τόσο αγόρια όσο και κορίτσια. Μάλιστα, ένα στα τέσσερα αγόρια (23,9%) αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου ήρθε στα χέρια με κάποιον ή κάποιους άλλους τουλάχιστον 3 φορές.  

Οι  τρόποι εκφοβισμού που  αναφέρονται συχνότερα  από τους εφήβους που τον υφίστανται (τουλάχιστον 2 φορές το μήνα) είναι, κατά σειρά, τα λεκτικά πειράγματα (5,5% του συνόλου των μαθητών), τα πειράγματα/ χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου (4,4%), η διάδοση ψεμάτων και φημών (3,7%) και τα πειράγματα/ενοχλήσεις μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και κινητού τηλεφώνου (3,3%). Σε χαμηλότερα ποσοστά αναφέρονται, ο αποκλεισμός από παρέες και κοινές δραστηριότητες, η χρήση σωματικής βίας και οι άσχημοι χαρακτηρισμοί για την εθνικότητα και τη θρησκεία των θυμάτων.

Σε  ό,τι αφορά το οικογενειακό περιβάλλον των εφήβων, οι ειδικοί αναφέρουν ότι όσοι προέρχονται από οικογένειες με χαμηλό οικονομικό επίπεδο υφίστανται εκφοβισμό σε υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με εκείνους που προέρχονται από οικογένειες μεσαίου ή ανώτερου οικονομικού επιπέδου.

Οι  έφηβοι που υφίστανται εκφοβισμό αναφέρουν  σε υψηλότερα ποσοστά ότι έχουν κακή υγεία και ότι είναι δυσαρεστημένοι από την εξωτερική τους εμφάνιση, συγκριτικά με τους εφήβους που δεν υφίστανται εκφοβισμό. Πάντως, όλοι, μαθητές-θύτες εκφοβισμού και οι μαθητές-θύματα, εμφανίζουν συμπτώματα ψυχολογικών διαταραχών σε υψηλότερο ποσοστό από τους υπόλοιπους εφήβους.