Μηνιγγίτιδα: Ύπουλη μεταδοτική νόσος που πλήττει τα παιδιά

Μείζονα απειλή για τον παιδικό πληθυσμό αποτελεί η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος, δηλαδή η οξεία λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος που προκαλείται από λοιμογόνους παράγοντες όπως ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος και ο αιμόφιλος ινφλουέντζας τύπου b.

Σύμφωνα με τα δεδομένα του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Μηνιγγίτιδας που έδωσε την Τρίτη στη δημοσιότητα η πρόεδρος του Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), κυρία Τζένη Κρεμαστινού, κατά το 2012  καταγράφηκαν  συνολικά 477 κρούσματα μηνιγγίτιδας, τα περισσότερα εκ των οποίων  αφορούσαν σε βρέφη και μικρά παιδιά ηλικίας έως 4 χρόνων.

Το έτος 2010 ο αριθμός των περιστατικών είχε ανέλθει σε 531, ενώ  ποσοστό 7% αυτών είχαν μοιραία έκβαση. Κατά το διάστημα 1998 -2011 οπότε τηρείται το σχετικό αρχείο από το Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Μηνιγγίτιδας, έχουν καταγραφεί συνολικά 1.952 περιστατικά της νόσου.
 
«Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος προκαλείται από το βακτήριο Neisseria Meningitidis (ή μηνιγγιτιδόκοκκος), εξελίσσεται ταχύτατα και μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο μέσα σε διάστημα 24 – 48 ωρών από την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων. Μεταδίδεται μέσω των αναπνευστικών εκκρίσεων (βήχας, φτάρνισμα) και του σάλιου (φιλί). Μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο διατρέχουν τα μικρά παιδιά και οι έφηβοι. Κάθε χρόνο καταγράφονται 500.000 περιστατικά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) το 5% - 10% των ατόμων που προσβάλλονται από τη νόσο θα χάσει τη μάχη με το θάνατο, ακόμη κι αν λάβει εγκαίρως την κατάλληλη θεραπεία. Η πρόληψη μέσω του εμβολιασμού αποτελεί την μοναδική ασπίδα έναντι της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου» τόνισε  η κυρία Κρεμαστινού, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Μηνιγγίτιδας (εορτάζεται σήμερα, 24 Απριλίου) αλλά και της Παγκόσμιας Εβδομάδας Εμβολιασμού (21 – 27 Απριλίου).
 
Η ανάλυση των στοιχείων για το έτος 2010, έδειξε ότι τα περισσότερα κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου εμφανίστηκαν σε βρέφη και παιδιά έως 4 ετών. Ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα 15 – 19 ετών, σε αντίθεση με προηγούμενα έτη όπου οι ηλικιακές ομάδες που ακολουθούσαν ήταν 5 – 9 ετών και 10 – 14 ετών.

Aπό την ανάλυση των κρουσμάτων στις μικρές ηλικίες (έως 9 ετών) προκύπτει ότι τα περισσότερα καταγράφηκαν στα παιδιά ηλικίας μικρότερης των  2 ετών.

Τα περισσότερα κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου σημειώθηκαν κατά τους χειμερινούς μήνες και στην αρχή της άνοιξης. Αντίθετα, τα κρούσματα ιογενούς μηνιγγίτιδας σημειώθηκαν από τον Ιούνιο έως το Σεπτέμβριο.
 
Θωράκιση των παιδιών με τον εμβολιασμό  
 
Οι ειδικοί επιστήμονες έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια σημαντικά βήματα για την πρόληψη της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου. Όπως είπε η καθηγήτρια Παιδιατρικής και αντιπρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ, κυρία Μαρία Θεοδωρίδου, «το βασικότερο μέτρο πρόληψης έναντι της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου είναι ο εμβολιασμός».
Τα πρώτα μηνιγγιτιδοκοκκικά εμβόλια παρασκευάστηκαν το 1980 και χορηγήθηκαν μόνο στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού. Προστάτευαν τον οργανισμό μόνο για 5 – 10 χρόνια και δεν μπορούσαν να εφαρμοστούν σε παιδιά κάτω των δύο ετών, όπου καταγράφεται μεγάλος αριθμός κρουσμάτων.

«Τον τελευταίο χρόνο είναι διαθέσιμο στην ελληνική αγορά το πρώτο τετραδύναμο συζευγμένο εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο. Το εμβόλιο ενδείκνυται για την ενεργή ανοσοποίηση εφήβων (ηλικίας άνω των 11 ετών) και καλύπτει τις τέσσερις βασικότερες οροομάδες του Neisseria meningitides (Α, C, W135 και Υ)» ανέφερε η κυρία Θεοδωρίδου.

Το εμβόλιο έχει εγκριθεί στις ΗΠΑ και σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες για να χορηγείται σε παιδιά ηλικίας από δύο ετών και άνω.

«Ανάλογη έγκριση αναμένεται να δοθεί σύντομα και για την Ελλάδα», σημείωσε η κυρία Θεοδωρίδου, τονίζοντας ότι πρόκειται για ένα ασφαλές εμβόλιο, το οποίο μπορεί να χορηγηθεί μαζί με άλλα εμβόλια και προσφέρει μακρόχρονη προστασία.
 
Απαραίτητα τα μέτρα πρόληψης
 
Οι ειδικοί επισήμαναν την αναγκαιότητα των μέτρων πρόληψης για την προστασία του παιδικού οργανισμού από τη μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, με αιχμή του δόρατος τον εμβολιασμό.

Σημαντική ωστόσο παραμένει η τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής (καλό πλύσιμο των χεριών και κάλυψη του στόματος όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε), η αποφυγή συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους  και η  χορήγηση χημειοπροφύλαξης όταν κάποιος από το περιβάλλον μας έχει νοσήσει.
 
Τα κυριότερα συμπτώματα της νόσου εμφανίζονται ως εξής:

Στις 4 πρώτες ώρες:

-           πυρετός
-           λήθαργος
-           πόνος στα μάτια
-           άρνηση λήψης τροφής
-           μη φυσιολογικό χρώμα του δέρματος
 
21-15 ώρες μετά τα πρώτα συμπτώματα:

-           εξάνθημα (δεν εξαφανίζεται με την πίεση)
-           φωτοφοβία
-           αυχενική δυσκαμψία
 
15-24 ώρες μετά τα πρώτα συμπτώματα:

-           μη αίσθηση του χώρου
-           σηπτικό σοκ