Συσκευή μαθαίνει στους τυφλούς να «βλέπουν» μέσω των ήχων

Mια νέα καινοτομική συσκευή που δημιούργησαν Ισραηλινοί και Γάλλοι ερευνητές επιτρέπει στους ανθρώπους που δεν μπορούν να δουν να χρησιμοποιούν τους ήχους γύρω τους για να τους μετατρέπουν σε οπτικές πληροφορίες και, έτσι, έμμεσα, να «βλέπουν» σε ένα βαθμό τα αντικείμενα του περιβάλλοντος και τις εκφράσεις των άλλων.

Το πρωτοποριακό σύστημα -που ανήκει στην κατηγορία των λεγόμενων «συσκευών αισθητηριακής υποκατάστασης»- μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να διαβάζει ένας τυφλός, συσχετίζοντας συγκεκριμένους ήχους με συγκεκριμένα γράμματα του αλφαβήτου.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια μικροσκοπική κάμερα που προσαρτάται στο κεφάλι του ατόμου και συνδέεται με έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή ή με ένα «έξυπνο» κινητό τηλέφωνο. Ένα ειδικά σχεδιασμένο λογισμικό μετατρέπει τις εικόνες σε ήχους, δίνοντας παράλληλα μια περιγραφή στον τυφλό για κάθε αντικείμενο μέσω ακουστικών που φοράει στα αυτιά του.

Οι ήχοι έχουν διαφορετική χροιά και ένταση ανάλογα με το σχήμα κάθε αντικειμένου και αυτό βοηθά τον τυφλό να σχηματίσει στο νου του μια νοητική αναπαράσταση κάθε πράγματος. Τα πειράματα έδειξαν ότι χρειάζονται περίπου 70 ώρες για να μάθει ένας τυφλός άνθρωπος να περιγράφει διάφορες εικόνες που έχει «δει» μέσω των ήχων.

Παρακολουθώντας με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) τη νευρωνική δραστηριότητα στον εγκέφαλο των εθελοντών που χρησιμοποιούσαν τη συσκευή, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι παρόλο που οι χρήστες δεν μπορούσαν να δουν με τα μάτια τους, ο οπτικός φλοιός του εγκεφάλου τους ενεργοποιείτο από τους ήχους.

Αυτό δείχνει, για πρώτη φορά, πως ακόμα και στους ανθρώπους που γεννήθηκαν τυφλοί, οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την οπτική αναγνώριση των αντικειμένων και την ανάγνωση, είναι δυνατό να ενεργοποιηθούν αργότερα στη διάρκεια της ζωής του ατόμου, ακόμα και αν ποτέ δεν έχει εκτεθεί σε οπτικά ερεθίσματα.

Τα ευρήματα αυτά αυξάνουν τις ελπίδες των επιστημόνων ότι ίσως κάποια μέρα θα είναι δυνατό να αποκατασταθεί η όραση των τυφλών ανθρώπων και οι «συσκευές αισθητηριακής υποκατάστασης» αποτελούν ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Οι επιστήμονες σχεδιάζουν πλέον να βελτιώσουν το σύστημα, χρησιμοποιώντας μουσική που θα «αντιπροσωπεύει» τα χρώματα, τα σχήματα και τις τοποθεσίες, με στόχο να κάνουν την μέθοδό τους ακουστικά πιο ευχάριστη, καθώς η έως τώρα εμπειρία έχει δείξει ότι οι τυφλοί χρήστες ενοχλούνται από τους χρησιμοποιούμενους απλούς ήχους μετά από μερικές ώρες συνεχούς χρήσης.