Ζιζανιοκτόνο κάνει θηλυκούς τους αρσενικούς βατράχους

Η ατραζίνη, ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα, αλλά και επίμαχα, ζιζανιοκτόνα στην παγκόσμια γεωργία, μπορεί να αλλάξει το φύλο το βατράχων, μετατρέποντας τους αρσενικούς σε θηλυκούς, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, που εγείρει ανησυχίες για τις επιπτώσεις στους ανθρώπους της χημικής ουσίας, η οποία στην Ευρωπαϊκή Ένωση επισήμως βρίσκεται υπό απαγόρευση.

Η έρευνα είναι η πρώτη που επιβεβαιώνει ότι η ατραζίνη μπορεί να έχει τόσο σοβαρές επιπτώσεις. Μέχρι τώρα υπήρχαν ενδείξεις ότι η συγκεκριμένη ουσία επιδρά στις ορμόνες και η ατραζίνη θεωρείτο μια από τις βασικές υπόπτους για τη σταδιακή μείωση των αμφίβιων στον πλανήτη, σύμφωνα με τα πρακτορεία Ρόιτερ και Γαλλικό.

Για "χημικό ευνουχισμό" έκαναν λόγο οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (Μπέρκλεϊ) υπό τον καθηγητή βιολογίας Τάιρον Χάιες, που παρουσίασαν τα πορίσματά τους στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ και στο περιοδικό βιολογίας "Journal of Experimental Biology".

Ενώ είχε ήδη δειχτεί ότι η ατραζίνη μπορούσε να κάνει "ερμαφρόδιτους" τους αρσενικούς βατράχους, δηλαδή να αναπτύσσουν τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά χαρακτηριστικά, η νέα μελέτη, που έκανε πειράματα σε 40 (δυστυχείς) αρσενικούς βατράχους, έδειξε ότι η επίπτωση μπορεί να φτάσει μέχρι τον πλήρη "ευνουχισμό" και την αλλαγή φύλου. Η ατραζίνη προκαλεί τέτοια ορμονική ανισορροπία, που οι αρσενικοί βάτραχοι μετατρέπονται σε θηλυκούς.

Τρεις στους τέσσερις βάτραχους "εκθηλύνθηκαν" και λόγω του "χημικού ευνουχισμού" τους δεν μπορούσαν πια να αναπαράγουν με κάποιο θηλυκό του είδους τους εξαιτίας έλλειψης τεστοστερόνης και σπέρματος. Το 10% των βατράχων του πειράματος έγιναν πλήρη θηλυκά, που μάλιστα ζευγάρωσαν με άλλα (πιο τυχερά) αρσενικά, που δεν ήσαν πειραματόζωα, και μάλιστα έκαναν και υγιή αυγά, από όπου μεγάλωσαν μόνο αρσενικά βατραχάκια!

Είναι ακόμα ασαφές αν κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί στους ανθρώπους. Το δέρμα των βατράχων μπορεί να απορροφήσει πολύ πιο εύκολα την ατραζίνη και επιπλέον τα αμφίβια αυτά κάνουν κυριολεκτικά "μπάνιο" στο μολυσμένο νερό.

Η ΕΕ έχει πάντως απαγορεύσει την ατραζίνη από το 2004 (αν και σε μερικά ευρωπαϊκά κράτη δεν έχει σταματήσει τελείως η χρήση της) και τώρα οι ΗΠΑ θα δεχτούν νέα πίεση να κάνουν το ίδιο. Η ατραζίνη μπορεί να μεταφερθεί μέχρι και 1.000 χλμ. μακριά από το σημείο που αρχικά ψεκάστηκε στο έδαφος. Η Syngenta, μια από τις εταιρίες που παράγει την ατραζίνη, έχει κατ' επανάληψη υποστηρίξει ότι η ουσία είναι ασφαλής. Η ουσία χρησιμοποιείται κυρίως στις γεωργικές καλλιέργειες καλαμποκιού, σόργου και ζαχαροκάλαμου.