Πώς ρυθμίζουμε την ανάγκη μας για νερό τη νύχτα

Οι ανάγκες του οργανισμού για νερό είναι αρκετά διαφορετικές την ημέρα και τη νύχτα. Γιατί, όμως, όταν κοιμόμαστε δεν αφυδατωνόμαστε, μολονότι δεν καταναλώνουμε υγρά ή τροφές πλούσιες σε νερό; Σε αυτό το ερώτημα προσπαθεί να απαντήσει η έρευνα δύο Καναδών νευροφυσιολόγων στο Πανεπιστήμιο Μαγκίλ, η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature Neuroscience». Ο Charles Bourque, κορυφαίος ερευνητής στο Κέντρο Ερευνας για τις Νευροεπιστήμες του οικείου Πανεπιστημίου, και ο Eric Trudel, μεταδιδακτορικός ερευνητής, κατάφεραν να περιγράψουν ποιες βιολογικές στρατηγικές υιοθετεί ο οργανισμός, προκειμένου να διατηρεί θετικό το ισοζύγιο ύδατος τόσο κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης όσο και κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Σε συνθήκες αφυδάτωσης, η ηλεκτρική δραστηριότητα των κυττάρων αυξάνεται, προκαλώντας παραγωγή βαζοπρεσίνης από τον υποθάλαμο. Στον υποθάλαμο, όμως, υπάρχει και ο λεγόμενος «υπερχιασματικός πυρήνας», μια τρίτη ομάδα νευρώνων, οι οποίοι ρυθμίζουν τους καθημερινούς ρυθμούς του οργανισμού, παίζοντας τον ρόλο εσωτερικού «βιολογικού ρολογιού». Μελετώντας τον τρόπο που αυτές οι τρεις ομάδες νευρώνων αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, οι δύο επιστήμονες διαπίστωσαν ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου ενισχύεται η αλληλεπίδραση μεταξύ ωσμοϋποδοχέων και κυττάρων που εκκρίνουν βαζοπρεσίνη, ενώ μειώνεται η δραστηριότητα του υπερχιασματικού πυρήνα.

Ετσι, ακόμη και η παραμικρή έλλειψη νερού είναι σε θέση να προκαλέσει την έκκριση της βαζοπρεσίνης. Συμπέραναν λοιπόν ότι ο υπερχιασματικός πυρήνας λειτουργεί σαν φρένο που αναστέλλει την έκκριση βαζοπρεσίνης από τον υποθάλαμο. Με άλλα λόγια, όταν το «βιολογικό ρολόι» επιβραδύνεται, το σώμα τείνει να αποθηκεύει νερό. Ενώ όταν επιταχύνεται, κατά τη διάρκεια της ημέρας, τότε το σώμα τείνει να αποβάλλει νερό.
Ο επόμενος στόχος τους, όπως δήλωσαν, είναι να διερευνήσουν αν αυτό το «βιολογικό ρολόι» ακολουθεί παρόμοια στρατηγική, προκειμένου να ελέγξει άλλα νευρωνικά κυκλώματα, όπως αυτά που ρυθμίζουν την πείνα ή την υπνηλία.