H εμπειρία μας από την μέχρι τώρα πορεία εξάπλωσης του κορωνοϊού στην Ευρώπη καθιστά ένα πράγμα σαφές: τα πλουσιότερα κράτη της Δυτικής Ευρώπης υπέφεραν περισσότερο από την νόσο Covid-19 απ' ό,τι οι χώρες στην ανατολική γηραιά ήπειρο όπως η Ελλάδα.
Σύμφωνα με ανάλυση της εφημερίδας «Guardian», η σύγκριση μεταξύ της Δυτικής Ευρώπης από τη μία και της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης από την άλλη, δείχνει μια τεράστια διαφορά στον αριθμό κρουσμάτων και θανάτων που δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να αγνοήσουμε.
Ακόμη και οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που έχουν πληγεί περισσότερο, έχουν πολύ μικρότερο αριθμό κρουσμάτων και θνητότητας ανά εκατομμύριο κατοίκους σε σχέση με τα τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, και ορισμένα στατιστικά είναι πράγματι αξιοσημείωτα: η Σλοβακία κατέγραψε μόλις 1.413 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 25 θανάτους. Η γειτονική της Αυστρία, που θεωρείται ότι αντιμετώπισε με επιτυχία την εξάπλωση της νόσου Covid-19, έχει ωστόσο 10 φορές μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων και 20 φορές περισσότερους θανάτους από τη Σλοβακία.
Θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη διάφοροι παράγοντες που διαφέρουν ανά χώρα: χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής που σημαίνει λιγότερους ευάλωτους ηλικιωμένους που βρίσκονται εν ζωή, χαμηλότερη πυκνότητα πληθυσμού, λιγότερες πτήσεις προς την Κίνα, ή ακόμη και απλή τύχη.
Η υποχρεωτική χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους, που εφαρμόζεται πλέον σε μεγάλο τμήμα της Ευρώπης, ήταν ένα μέτρο που υιοθετήθηκε πολύ νωρίς από την Τσεχία και την Σλοβακία και πιθανόν βοήθησε να μπει φρένο στην εξάπλωση του ιού.
Ο πιο σημαντικός λόγος, ωστόσο, φαίνεται να είναι τα πρώτα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν απ' όλες σχεδόν τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Ενώ στη Βρετανία και σε άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης δημόσιες εκδηλώσεις και συγκεντρώσεις συνεχίζονταν τη δεύτερη και τρίτη εβδομάδα του Μαρτίου, στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη οι κυβερνήσεις, μόλις είδαν τι συνέβαινε στην Ιταλία, έσπευσαν να επιβάλουν άμεσα «lockdown».
Κλείσιμο
Σε πολλές χώρες της ανατολικής Ευρώπης, ο φόβος των υποχρηματοδοτούμενων συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης ευαισθητοποίησε τις αρχές οι οποίες έδρασαν άμεσα και με αποφασιστικότητα.
«Οι πολίτες της Σουηδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου είχαν όμως την αίσθηση ότι θα μπορούσαν να σταθμίσουν μια σειρά πολιτικών επιλογών και να αντιμετωπίσουν την κατάσταση αποτρέποντας την απόλυτη κατάρρευση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης», δήλωσε ο Μπεν Στάνλει, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο SWPS της Βαρσοβίας.
Οι Ανατολικοευρωπαίοι έδειξαν πιο πρόθυμοι να ακολουθήσουν τις εντολές των αρχών σε αντίθεση με τις «φωνές διαμαρτυρίας» στη Δυτική Ευρώπη ή τις ΗΠΑ.
«Ήταν ακριβώς το γεγονός ότι αισθανθήκαμε ευάλωτοι για το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης που μας έπεισε να ακολουθήσουμε την «καραντίνα». Επειδή δεν εμπιστευόμαστε το σύστημα», είπε από την πλευρά του ο πολιτικός επιστήμονας από την Βουλγαρία, Ιβάν Κράστεφ.
Γιατί πέτυχε η Ελλάδα
Η Ελλάδα, όπως επίσης σχολιάζει το επίμαχο βρετανικό δημοσίευμα, έσπευσε να εφαρμόσει έγκαιρα αυστηρά μέτρα περιορισμού για να αποφευχθεί η πίεση στο σύστημα υγείας που πλήττεται από τη λιτότητα.
«Είναι μία άλλη χώρα όπου οι αριθμοί των κρουσμάτων του κορωνοϊού μέχρι στιγμής έχουν παραμείνει εντυπωσιακά χαμηλοί. Σε πληθυσμό 11 εκατομμυρίων, έχουν καταγραφεί μόνο 2.620 επιβεβαιωμένα κρούσματα μέχρι σήμερα», σχολιάζει η εφημερίδα «Guardian».
«Όπως και οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, έτσι και η Ελλάδα είχε μια πραγματική αίσθηση του πόσο εύθραυστο είναι το σύστημα υγείας της», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής Γιώργος Παγουλάτος.
«Αυτό κινητοποίησε την κυβέρνηση να λάβει έκτακτα μέτρα νωρίτερα από άλλες κυβερνήσεις της Δυτικής Ευρώπης, οι οποίες αισθάνθηκαν μεγαλύτερη αίσθηση εφησυχασμού για την ικανότητα των συστημάτων τους να χειριστούν την κρίση», πρόσθεσε.
Υπάρχει ελπίδα ότι ο τρόπος με τον οποίο η Ελλάδα αντιμετώπισε την κρίση της πανδημίας θα την βοηθήσει να επανακτήσει τοδιεθνές κύρος της μετά από χρόνια που γινόταν πρωτοσέλιδο ως το «μαύρο πρόβατο της ευρωζώνης», γράφει το δημοσίευμα.
Τόσο η Ελλάδα όσο και η Τσεχία έχουν συμπεριληφθεί σε ένα δίκτυο επτά χωρών που αντιμετώπισαν με επιτυχία τη κρίση, συντονιστής του οποίου ήταν ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς.
Μπράβο ζητούν οι κεντροευρωπαίοι
Στην Κεντρική Ευρώπη, ορισμένοι πιστεύουν ότι η περιοχή δεν λαμβάνει τα εύσημα για τον χαμηλό αριθμό θανάτων και κρουσμάτων του κορωνοϊού.
«... Κάθε φορά που διαβάζετε κάτι για την Ανατολική Ευρώπη, είναι κάτι κακό. Κοιτάξτε μας, είμαστε υπέροχοι και εσείς είστε απαίσιοι. Και τότε υπάρχει μία μεγάλη κρίση όπου οι άνθρωποι πεθαίνουν, και όσοι κάνουν διδάγματα είναι σε πλήρη αποδιοργάνωση και όσοι δέχονται μαθήματα τα πηγαίνουν καλύτερα. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει περισσότερος προβληματισμός γιατί συμβαίνει αυτό;», διερωτάται ο Μπράνκο Μιλάνοβιτς, ένας Σερβο-Αμερικανός οικονομολόγος που ειδικεύεται στις παγκόσμιες εισοδηματικές ανισότητες.
Ο καθηγητής από την Βαρσοβία Μπεν Στάνλεϊ θεωρεί πως, ενώ πίστευε ότι η συζήτηση σε ορισμένους κύκλους για μια «αποικιακή νοοτροπία» από το δυτικό μισό της Ευρώπης προς την υπόλοιπη ήπειρο είναι υπερβολική, υπάρχει πράγματι μια «ήπια μισαλλοδοξία με χαμηλές προσδοκίες» σε πολλά μέσα ενημέρωσης αναφορικά με την περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης.
«Οι πολίτες δεν είναι συνηθισμένοι να κοιτάζουν προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη για να έχουν θετικά παραδείγματα», δήλωσε κυβερνητικός αξιωματούχος μιας εκ των χωρών της περιοχής.
«Εν μέρει αυτό οφείλεται στα στερεότυπα, αλλά εν μέρει, δυστυχώς, είναι δικά μας. Είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί ο τρόπος με τον οποίο οι φίλοι μας από την Ουγγαρία χρησιμοποίησαν την κρίση για να επιβάλουν περιορισμούς, και συχνά η χώρα απομονώνεται», πρόσθεσε.
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν χρησιμοποίησε την κρίση για να προωθήσει μια πολύ επικριτική νομοθεσία που του επιτρέπει να έχει το πάνω χέρι επ' αόριστον, ενώ η κυβέρνηση της Πολωνίας σκοπεύει να διεξαγάγει αμφιλεγόμενες προεδρικές εκλογές με επιστολική ψήφο αυτό το Σαββατοκύριακο.
Από την πλευρά της, η Ρουμάνα Βερόνικα Άνγκελ, επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, υποστηρίζει ότι ορισμένες χώρες της περιοχής «λαμβάνουν περισσότερα εύσημα από ότι θα έπρεπε» για τα μέτρα περιορισμού που υιοθετούν.
«Ο χρόνος που θα επιβληθεί το «lockdown» είναι ένα κακό μέτρο για την επιτυχία των αρχών», δηλώνει η Βερόνικα Άνγκελ. Επικροτεί τον χειρισμό της κρίσης ορισμένων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Τσεχίας και της Σλοβακίας, και οι δύο χώρες, όπως λέει, έχουν συγκριτικά καλά χρηματοδοτούμενα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.
«Όμως η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία βρίσκονται στο χείλος: οποιαδήποτε αύξηση των κρουσμάτων θα μπορούσε να φέρει τα πάνω κάτω στο υγειονομικό σύστημα των χωρών τους», προσθέτει.
Αξιωματούχοι σε όλη την περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης γνωρίζουν ότι ελλοχεύει πάντα η πιθανότητα νέας αύξησης των κρουσμάτων του κορωνοϊού... Για τον λόγο αυτό, πολλές χώρες σκέφτονται να χαλαρώσουν τα μέτρα περιορισμού, αλλά διατηρούν αυστηρούς ελέγχους στα σύνορα για να βάλουν φρένο στους ξένους επισκέπτες ή, τουλάχιστον, να βάλουν σε καραντίνα όλες τις νέες αφίξεις.
