Εμβολιασμοί των 30 - 59 ετών: Πώς έφτασαν οι ειδικοί στην απόφαση για την 4η δόση

Η έξαρση της πανδημίας κορωνοϊού, με τις υποπαραλλαγές ΒΑ.4 και ΒΑ.5 της μετάλλαξης Omicron να κερδίζουν συνεχώς έδαφος στη χώρα, και η ανησυχία για τυχόν «αρρυθμίες» στα νοσοκομεία, όπου οι νοσηλευόμενοι ξεπέρασαν και πάλι, έπειτα από ενάμιση μήνα, το φράγμα των 1.200, οδήγησαν τους επιστήμονες και την κυβέρνηση σε αναδρομολόγηση.

Στο πλαίσιο αυτό, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών εισηγήθηκε την περασμένη Πέμπτη να δοθεί η δυνατότητα εμβολιασμού με τη δεύτερη αναμνηστική δόση σε όποιον το επιθυμεί, εφόσον είναι ηλικίας 30 χρόνων και άνω, και η πλατφόρμα για προγραμματισμό ραντεβού άνοιξε σήμερα. Για τους πολίτες άνω των 60 χρόνων είχε γίνει σύσταση για εμβολιασμό τους με τη δεύτερη αναμνηστική δόση από τον περασμένο Απρίλιο.

Επισημάνθηκε, ωστόσο, κατά την τελευταία ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας ότι «δεν υπάρχουν προς το παρόν επαρκή επιστημονικά δεδομένα για το πρόσθετο όφελος που θα προσέφερε μια δεύτερη αναμνηστική δόση στον γενικό πληθυσμό κάτω των 60 ετών». Πρόκειται για μια παραδοχή που προκάλεσε ένα δυνατό κύμα προβληματισμού αλλά και αμφισβήτησης στην επιστημονική κοινότητα, το οποίο προκαλεί σύγχυση και στους πολίτες. Ο επαναληπτικός εμβολιασμός βρισκόταν στον προγραμματισμό των αρμοδίων για το φθινόπωρο εν όψει του χειμερινού κύματος του ιού και το ευκταίο θα ήταν με διαθέσιμο νέο εμβόλιο.

Η πρόσφατη απόφαση για εμβολιασμό όλων όσοι το επιθυμούν θεωρήθηκε αιφνιδιαστική και ασαφής. Η δυνατότητα πρόσβασης στη δεύτερη αναμνηστική δόση και στους πολίτες 30-59 χρόνων οδήγησε σε προβληματισμό ιδίως τους νεότερους πολίτες της προαναφερθείσας ηλικιακής ομάδας για το αν έχουν ή όχι ουσιαστικό επιστημονικό λόγο να εμβολιαστούν. Επίσης, ερωτήματα προκύπτουν για τη διαδικασία, όπως πόσους μήνες μετά την πρώτη αναμνηστική δόση πρέπει να υποβληθεί κάποιος στη δεύτερη, ή τι θα ισχύσει για όσους έχουν νοσήσει μετά τη διενέργεια της πρώτης αναμνηστικής δόσης.

Διαφορετικές απόψεις

«Η διαδικασία είναι ανάλογη με εκείνη που ακολουθήθηκε και για τη χορήγηση της πρώτης αναμνηστικής δόσης. Δηλαδή πρέπει να έχουν παρέλθει τέσσερις μήνες από τη χορήγηση της πρώτης αναμνηστικής δόσης ώστε να προγραμματιστεί το νέο ραντεβού. Οποιος έχει νοσήσει μετά τον εμβολιασμό του με την πρώτη επαναληπτική δόση είναι σαν να έχει λάβει και τη δεύτερη δόση», εξηγεί στο «ΘΕΜΑ» το διαδικαστικό κομμάτι του εμβολιασμού ο καθηγητής Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ευάγγελος Μανωλόπουλος. Αξίζει να αναφερθεί ότι, σε αντίθεση με τις προηγούμενες πλήρεις ανακοινώσεις της Επιτροπής, η τελευταία δεν περιείχε τις σχετικές αναγκαίες διευκρινίσεις προς τους πολίτες.

Σε ό,τι αφορά το ουσιαστικό κομμάτι, δηλαδή το όφελος για τους πολίτες, ο καθηγητής αναφέρει ότι ορθώς δόθηκε η πρόσβαση στη δεύτερη αναμνηστική δόση για τον κορωνοϊό στους πολίτες άνω των 30 χρόνων. «Τα δεδομένα είναι σαφή και ξεκάθαρα για το όφελος της δεύτερης αναμνηστικής δόσης στους πολίτες άνω των 60 χρόνων. Ξέρουμε ότι αυξάνονται τα αντισώματα, ότι υπάρχει καλύτερη ανοσολογική απάντηση αυτού του πληθυσμού με τη δεύτερη αναμνηστική δόση. Τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα για τον πληθυσμό κάτω των 60 χρόνων δεν επαρκούν ακόμη. Συλλέγονται συνεχώς στοιχεία, αλλά δεν είναι τόσο ισχυρά ώστε να μπορεί να γίνει γενική σύσταση για τον εμβολιασμό του πληθυσμού κάτω των 60 χρόνων όπως έγινε για τους 60 και άνω. Δεν υπάρχουν όμως ούτε δεδομένα κατά του εμβολιασμού.

Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών προχώρησε σε μια εισήγηση επιτρεπτική, ούτε προτείνει ούτε επιτάσσει στους πολίτες», διευκρινίζει ο καθηγητής. Ο ίδιος ως γιατρός δεχόταν το αγωνιώδες, όπως λέει, ερώτημα πολλών ατόμων στον περίγυρό του όλο αυτό το διάστημα για το πώς μπορούν να εμβολιαστούν με τη δεύτερη αναμνηστική δόση. «Γι’ αυτό θεωρώ ότι η απόφαση της Επιτροπής Εμβολιασμών ήρθε να καλύψει το αίτημα πολλών να εμβολιαστούν ώστε να αισθάνονται πιο ασφαλείς εν όψει του καλοκαιριού που αυξάνονται οι μετακινήσεις και οι συναναστροφές όλων. Η δε έξαρση της πανδημίας που εξελίσσεται τώρα εντείνει την ανασφάλεια αρκετών, ιδίως σε όσους έχουν εμβολιαστεί με την πρώτη αναμνηστική δόση προ εξαμήνου. Στο πλαίσιο αυτό είναι θετικό να επιτραπεί ο εμβολιασμός, όπως έγινε», λέει ο κ. Μανωλόπουλος. Ωστόσο, καταλήγει ότι «είναι σημαντικό να γίνει ο εμβολιασμός υπό μία προϋπόθεση: ότι κάθε πολίτης απευθύνεται γι’ αυτό στον γιατρό του που εμπιστεύεται και ο οποίος τον παρακολουθεί. Δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και σταθμίζεται ανάλογα με το ιατρικό ιστορικό καθενός και τον κίνδυνο για μόλυνση και νόσηση».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Γεώργιος Χρούσος, ο οποίος σημειώνει ότι «η Επιτροπή μας είναι απολύτως ειλικρινής και ακριβής αναφέροντας ότι για τους πολίτες κάτω των 60 χρόνων το όφελος από τη δεύτερη δόση δεν έχει τεκμηριωθεί ακόμη με δεδομένα με τον τρόπο που έγινε για τους πολίτες άνω των 60 χρόνων. Είναι γνωστό ότι οι νεότεροι έχουν καλύτερη ανοσολογική απόκριση στο εμβόλιο, αναπτύσσουν περισσότερα αντισώματα. Αντίθετα, οι ηλικιωμένοι μειονεκτούν σε αυτό, καθώς η ανοσία τους φθίνει με την πάροδο του χρόνου. Οι άνω των 60 χρόνων πρέπει να το κάνουν, οι κάτω των 60 χρόνων μπορούν να το κάνουν».

Προσθέτει δε ότι «είναι καλό να μην παραβλέπεται μια σημαντική μερίδα πολιτών που πιθανόν αισθάνεται πιο ασφαλής εάν έχει τη δυνατότητα να θωρακιστεί. Και είναι επίσης σημαντικό η απόφαση να λαμβάνεται μετά από συζήτηση με τον γιατρό και όλα κρίνονται κατά περίπτωση». Με την ευκαιρία της τελευταίας απόφασης της Επιτροπής, ο ομότιμος καθηγητής επανέρχεται στους περίπου 1,9 εκατομμύρια πολίτες, οι οποίοι, παρότι είναι δικαιούχοι της δεύτερης αναμνηστικής δόσης από τον περασμένο Απρίλιο, δεν την έχουν λάβει ακόμη. «Πρέπει να τονιστεί ότι η σύσταση της Επιτροπής παραμένει ισχυρή για χορήγηση της δεύτερης αναμνηστικής δόσης σε όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 60 χρόνων. Τα επιστημονικά δεδομένα γι’ αυτή την ομάδα είναι σαφή, ότι προστατεύονται περισσότερο με τη δεύτερη δόση σε σύγκριση με την πρώτη επαναληπτική δόση, ακόμη και για τη μετάλλαξη Omicron. Είναι σημαντικό να ωφεληθούν οι ευάλωτοι και οι ηλικιωμένοι από τον εμβολιασμό για να αποφύγουν μια σοβαρή νόσο ή μια νοσηλεία με άγνωστη έκβαση», τονίζει ο κ. Χρούσος.

Την κατηγορηματική αντίθεσή του στο άνοιγμα της πλατφόρμας για δεύτερο επαναληπτικό εμβολιασμό για τους πολίτες ηλικίας 30-59 χρόνων διατυπώνει και ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας στο Πανεπιστήμιο London School of Economics (LSΕ), Ηλίας Μόσιαλος. «Εφόσον δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα, τότε δεν θα έπρεπε να γίνει και η σχετική εισήγηση αυτή τη χρονική περίοδο. Ορισμένοι επισήμαναν ότι θα μπορούν να κάνουν την τέταρτη δόση όσοι φοβούνται. Αυτός βέβαια δεν είναι επαρκής λόγος για να δικαιολογηθεί μια πολιτική, ειδικά όταν δεν υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση», αναφέρει σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα.

«Οι αποφάσεις δημόσιας υγείας και οι ιατρικές αποφάσεις πρέπει να βασίζονται στην τεκμηρίωση και τη συστηματική ανάλυση των δεδομένων», υπογραμμίζει με νόημα για την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών που στην προκειμένη περίπτωση ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα. Προτείνει δε να συλλεχθούν τα απαραίτητα στοιχεία «για το ποσοστό των συμπατριωτών μας που έχουν επαρκή ανοσοπροστασία. Αυτό μπορεί να γίνει με τυχαίες δειγματοληψίες στον γενικό πληθυσμό. Ετσι, θα μπορούμε να βγάλουμε ασφαλέστερα συμπεράσματα για τις πιθανές επιπτώσεις της πανδημίας τους επόμενους μήνες, αλλά και για την αναγκαιότητα των αναμνηστικών δόσεων».

Θολό τοπίο που δεν βοηθάει να προσανατολιστούν οι πολίτες αναφορικά με το όφελος του εμβολιασμού τους βλέπει και ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νικόλαος Τζανάκης. Επιπλέον σύγχυση προκαλεί, κατά τον καθηγητή, και η ατομική ευθύνη που λανθασμένα δίνεται στους πολίτες για ένα θέμα δημόσιας υγείας. «Κατ’ αρχάς, νομίζω ότι είναι λάθος να μεταθέτεις την ευθύνη μιας ιατρικής συμβουλής στον χρήστη υπηρεσιών υγείας. Επίσης, έπρεπε να είναι πιο σαφής η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών. Να ξεκαθαρίσει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα σε οποιαδήποτε ηλικία κι αν λάβει κάποιος τη δεύτερη αναμνηστική δόση. Οπότε, έτσι όπως δόθηκε η ανακοίνωση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, χωρίς να είναι λάθος, είναι μια ανακοίνωση που βάζει σε διλήμματα τον κόσμο και σε σύγχυση», ανέφερε ο καθηγητής κληθείς να σχολιάσει το άνοιγμα της πλατφόρμας για τη δεύτερη αναμνηστική δόση για τους πολίτες κάτω των 60 χρόνων στη διάρκεια τηλεοπτικής του εμφάνισης. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πιο ασφαλής οδός είναι μέσω της σχετικής οδηγίας του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) που διατύπωσε ισχυρή σύσταση για τον ενισχυμένο εμβολιασμό των ατόμων άνω των 50 χρόνων.

Χαμηλή η ροή για εμβολιασμό

Η πλατφόρμα είχε ανοίξει την περασμένη άνοιξη για τη δεύτερη αναμνηστική δόση αρχικά για τους ανοσοκατασταλμένους και στη συνέχεια για τους πολίτες ηλικίας 60 χρόνων και άνω. Τότε η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών συνεκτιμώντας τη διεθνή βιβλιογραφία, τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα της χώρας, την εμβολιαστική κάλυψη και το παρελθόν διάστημα από την πρώτη αναμνηστική δόση, είχε επισημάνει το σχετικό όφελος από τη δεύτερη αναμνηστική δόση καθώς αναμενόταν να μειώσει σημαντικά την πιθανότητα νοσηλείας. Για τις συγκεκριμένες προαναφερθείσες ομάδες πληθυσμού παραμένει η ισχυρή σύσταση για δεύτερη αναμνηστική δόση.

Ωστόσο, η ροή των ατόμων ηλικίας άνω των 60 χρόνων προς τα εμβολιαστικά κέντρα ήταν και παραμένει χαμηλή. Εχει εμβολιαστεί περίπου το 16,6% των δικαιούχων, πληθυσμός περίπου 327.935 ατόμων, τη στιγμή που οι δικαιούχοι είναι 1.973.897. Ο αριθμός εκείνων που θα έπρεπε να έχουν θωρακιστεί καθώς κινδυνεύουν να νοσήσουν πολύ σοβαρά ή και να νοσηλευτούν είναι πολύ μεγάλος. Και αυτό αποτυπώνεται σταδιακά στα σοβαρά κρούσματα της νόσου και τις νοσηλείες. Κατά κύριο λόγο οι ασθενείς που εισάγονται είναι ηλικιωμένοι, ενώ η πορεία των εισαγωγών έχει ανοδική τάση. Είναι ενδεικτικό ότι από τις 80 εισαγωγές που γίνονταν ημερησίως στις αρχές Ιουνίου τα τελευταία 24ωρα είναι από 200 εισαγωγές και πάνω.

Μια εξήγηση που δίνουν οι αρμόδιοι για την «αδράνεια» τόσων πολιτών είναι ότι πολλοί τηρού(σα)ν στάση αναμονής καθώς η πανδημία βρισκόταν μέχρι προ 20ημέρου σε ύφεση. Επίσης, οι πολίτες θα ήθελαν να κάνουν ένα εμβόλιο επικαιροποιημένο και κατά της παραλλαγής Omicron, οπότε αρκετοί εμφανίζονται θετικοί στο να το περιμένουν και αρνητικοί στον τρέχοντα εμβολιασμό με τα διαθέσιμα σκευάσματα. Αναφορικά με τα επικαιροποιημένα εμβόλια, η εταιρεία Moderna ανακοίνωσε τα πρώτα προκαταρκτικά αποτελέσματα εμβολίου που στοχεύει στην παραλλαγή Omicron, τονίζοντας ότι το νέο εμβόλιο ενισχύει την ανοσία παράγοντας οκτώ φορές περισσότερα αντισώματα. Σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις της, το νέο σκεύασμα αναμένεται να διατεθεί μετά τον Αύγουστο. Παράλληλα, η Pfizer αναπτύσσει ένα επικαιροποιημένο εμβόλιο εστιάζοντας και στην Omicron, χωρίς όμως προς το παρόν να έχει γνωστοποιήσει τα δεδομένα των κλινικών μελετών.

Ειδήσεις σήμερα

Ραφήνα: Δύο συλλήψεις για τη δολοφονία του 42χρονου

Η Ρωσία αθέτησε πληρωμή εξωτερικού χρέους για πρώτη φορά από το 1918

Κατερίνα Στικούδη: Η ημίγυμνη εμφάνισή της στα μουσικά βραβεία MAD