Κορωνοϊός: Στην «πρώτη γραμμή» ο φόβος έρχεται δεύτερος - Η μαρτυρία του γιατρού Στέλιου Λουκίδη
Γιατρός στο «Αττικόν» και καθηγητής Πνευμονολογίας, ο Στέλιος Λουκίδης περιγράφει την καθημερινότητα των γιατρών στα νοσοκομεία, τις μάχες κατά της πανδημίας και στέλνει μήνυμα: «Η αγωνία μας είναι να σωθούν όσο περισσότεροι άνθρωποι γίνεται»
Ρομίνα Ξύδα
Μπορείς να μιλήσεις μαζί του νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ. Οι υπόλοιπες ώρες της ημέρας μοιάζουν «παγιδευμένες» σε ένα ατέλειωτο αλισβερίσι με την πανδημία του κορωνοϊού, μέσα και έξω από το νοσοκομείο «Αττικόν», πάνω από έρευνες, δίπλα σε ασθενείς. Οι αγωνίες του, οι φόβοι του, η προσωπική του ζωή βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα, έτσι όπως αρμόζει σε κάθε σύγχρονο ήρωα που φέρει την επαγγελματική ιδιότητα «γιατρός».
Ο χρόνος τρέχει «παγιδευμένος» σε τετραγωνικά. Μέσα του κατοικούν άνθρωποι. Πρώτο άκουσμα η λέξη «κορωνοϊός», τελευταία «καληνύχτα» ο αντίλαλός της. Κάποιοι άλλοι, όπως ο κ. Στέλιος Λουκίδης, τρέχουν νυχθημερόν έξω από προκαθορισμένα σημεία προφύλαξης, μοιάζουν ελεύθεροι, είναι ωστόσο απόλυτα πολιορκημένοι.
Οχι σήμερα, χθες. Οχι την τελευταία βδομάδα, αλλά εδώ και δύο ολόκληρους μήνες. Δύο μήνες που έβλεπαν την απειλή να πλησιάζει όντας οι μόνοι αρμόδιοι της αναχαίτισής της: «Ηταν στα μέσα με τέλη Γενάρη όταν καταλάβαμε ότι αυτό που συνέβαινε στην Κίναθα άλλαζε ενδεχομένως ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτό συνέβη σε τρία στάδια που το ένα διαδέχθηκε το άλλο με ιλιγγιώδη ταχύτητα», λέει ο κ. Λουκίδης και συνεχίζει:
«Το πρώτο στάδιο αφορούσε στην πόλη Γουχάν, εκεί όπου έγινε παγκοσμίως γνωστό το ξέσπασμα της επιδημίας του κορωνοϊού, μιας ασθένειας που έμοιαζε με σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο. Τότε, ακόμη προσπαθούσαμε να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει και να αντλήσουμε πληροφορίες για το πώς συμπεριφέρεται ο εν λόγω ιός σε σχέση με την κοινή γρίπη και τις ιώσεις που ήδη γνωρίζαμε. Τότε ακόμη ελπίζαμε πως ίσως και να μην άγγιζε την ευρωπαϊκή ήπειρο, να γινόταν το θαύμα και να έμενε μακριά από εμάς. Ψευδαίσθηση. Λόγω της ανταλλαγής και της μετακίνησης των πληθυσμών ήμουν βέβαιος ότι κάποια στιγμή θα έφτανε και στην πόρτα μας».
Κλείσιμο
Ο καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Στέλιος Λουκίδης
«Το δεύτερο στάδιο ματαίωσε τις ψευδαισθήσεις και τις ελπίδες μας, οι ενδείξεις ότι θα έφτανε στην Ευρώπη ήταν κάτι παραπάνω από απτές. Σε αυτή τη φάση έπρεπε να σκεφτούμε πώς θα το αντιμετωπίσουμε, τι μέτρα προφύλαξης θα πρέπει να πάρουμε και ποια πληθυσμιακή ομάδα ενδέχεται να αναδειχθεί η πιο ευάλωτη στην επίθεση του ιού. Η τρίτη και χαριστική, θα έλεγα, φάση ήταν η Ιταλία. Εκεί, όλο το ιατρικό δυναμικό κατάλαβε ότι ο κορωνοϊός έχει χτυπήσει την πόρτα μας, έχει ισχυρό μολυσματικό φορτίο και μπορεί να οδηγήσει σε χάος. Η αγωνία εντάθηκε, ο φόβος υπήρχε αλλά δεν έπρεπε να υπερισχύσει, έπρεπε να σταθούμε όρθιοι και να πολεμήσουμε. Κάπου εκεί είχαμε και τις πρώτες μελέτες από την Κίνα όσον αφορά στο μέγεθος της μεταδοτικότητας και στα χαρακτηριστικά των ασθενών» συνεχίζει ο κ. Λουκίδης.
«Η πρώτη δημοσίευση έγινε το Σάββατο 28 Φεβρουαρίου στο “New England Journal of Medecine”. Προσπαθούσαμε λοιπόν να φαινοτυπήσουμε μέσα σε μια επιδημία τις ομάδες που θα προσβληθούν περισσότερο και τις ενδεχόμενες θεραπείες. Πέρα από αυτά, αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πώς θα συντονίσουμε στην όλη μάχη ανθρώπους διαφόρων ειδικοτήτων και πώς θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε όσο καλύτερα γίνεται στην προσπάθεια αυτή» συμπληρώνει και συνεχίζει την αφήγησή του:
«Στον αγώνα προστέθηκαν μελέτη και ξενύχτια, διότι αν δεν μάθεις δεν μπορείς να ενημερωθείς κι αν δεν ενημερωθείς είναι αδύνατον να πράξεις. Ακολούθησαν μαραθώνιες συσκέψεις και ενδοκλινικές ανταλλαγές απόψεων για το πώς θα θωρακίσουμε τις κλινικές, με ποιους τρόπους θα αντιμετωπίσουμε την όλη κατάσταση και με ποια μέσα θα υπερνικήσουμε τους όποιους φόβους μας αναφορικά με τον κορωνοϊό. Ξέρετε, ο φόβος δεν διαχωρίζει την ανθρώπινη φύση ανάλογα με το επάγγελμα που κάνει κάποιος. Φυσικά και φοβάμαι μήπως νοσήσω, ωστόσο εδώ και 37 χρόνια που κάνω αυτό το επάγγελμα έχω μάθει να βάζω τον φόβο σε δεύτερη μοίρα».
Η επόμενη μέρα και το μεγάλο χειροκρότημα
Οταν το πρώτο κρούσμα χτυπάει την πόρτα της χώρας μας η ανησυχία των λίγων μετατρέπεται σε φόβο των πολλών. Ανθρωποι με συμπτώματα βήχα και πυρετούεπισκέπτονται τα νοσοκομεία προκειμένου να υποβληθούν στο τεστ του κορωνοϊού και όσο τα κρούσματα πολλαπλασιάζονται -και κυρίως τα «ορφανά»- ο φόβος μετατρέπεται για κάποιους σε πανικό. Οι υγειονομικές αρχές αποφασίζουν να εστιάσουν την προσοχή τους στη διάγνωση μόνο των βαριών περιστατικών.
Στους ασθενείς δηλαδή που νοσηλεύονται στα νοσοκομεία με συμπτώματα πνευμονίας, αλλά και σε αυτούς με χρόνια νοσήματα. Και οι γιατροί οφείλουν να πείσουν τον κόσμο ότι η εν λόγω απόφαση είναι για το δικό του καλό. Οπως επισημαίνει ο κ. Λουκίδης: «Ο κόσμος είχε μεγάλη ανησυχία, ήθελε να έρθει στο νοσοκομείο για να μάθει - ακόμη και τα ελαφρά συμπτώματα οδήγησαν πολλούς στο κατώφλι κάποιας κλινικής. Ορισμένοι άνθρωποι έρχονταν χωρίς λόγο, αγνοώντας ότι έτσι έβαζαν σε μεγάλο κίνδυνο την υγεία τους».
«Ο ΕΟΔΥ προσπάθησε να σταματήσει όλη αυτή την προσέλευση και έπραξε πολύ σωστά. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: αν έρθουν 50 άτομα και κάνουν το τεστ και οι 5 είναι θετικοί, ένας ή και περισσότεροι από τους υπόλοιπους 45 μπορεί να φύγουν από το νοσοκομείο με αρνητικό αποτέλεσμα και κατά την έξοδό τους να έχουν πάρει μαζί τους τον ιό! Καταλαβαίνω απόλυτα την ανησυχία, ενίοτε και τον πανικό κάποιων συνανθρώπων μας, ωστόσο πρέπει και εκείνοι να καταλάβουν ότι ο πανικός δεν βοηθάει. Ο φόβος είναι δικαιολογημένος, τα μαζικά τεστ αδικαιολόγητα» συμπληρώνει ο καθηγητής πνευμονολογίας.
Απευθυνόμενους στους ασθενείς με χρόνια νοσήματα ο κ Λουκίδης λέει «συνιστώ να ηρεμήσουν και να καθίσουν στο σπίτι τους. Ως γιατρός, δε, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή του κόσμου στο εξής: αυτή τη δύσκολη εποχή υπάρχουν κι άλλοι ασθενείς, με διαφορετικά νοσήματα, τους οποίους δεν μπορούμε και δεν πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε ως β’ κατηγορίας ή ως παράπλευρες απώλειες. Ο κορωνοϊός δεν έσβησε από τον χάρτη άλλες ασθένειες».
Εικόνες τρόμου (κάτω) από την Εντατική του νοσοκομείου στο Μπέργκαμο. «Αν εφαρμόσουμε ό,τι λέει ο κ. Τσιόδρας δεν θα γίνουμε Ιταλία», σημειώνει ο κ. Λουκίδης
Μέσα στη δίνη της πανδημίας υπάρχουν ωστόσο και κάποιες φωνές οι οποίες διαμαρτύρονται για λήψη υπερβολικών μέτρων και μια ανελέητη καραντίνα, η οποία καταστρέφει την ψυχολογία, την οικονομία και την ελπίδα για την επόμενη μέρα: «Θα ξεκινήσω και θα τελειώσω στην επόμενη ημέρα, λέγοντάς σας ότι τίποτα δεν έχει σημασία όσο η ανθρώπινη ζωή, η οποία δεν κοστολογείται. Γι’ αυτό και τα μέτρα που λήφθηκαν τη δεδομένη χρονική στιγμή είναι απόλυτα σωστά. Την επόμενη μέρα θέλουμε να είστε και να είμαστε όλοι εδώ. Ο Βρετανός επικεφαλής του υπουργείου Υγείας για την αντιμετώπιση του COVID-19 είπε τις προάλλες: “Θα είμαστε ευχαριστημένοι αν έχουμε 20 χιλιάδες νεκρούς”. Ε, λοιπόν, εμείς δεν θα είμαστε, ο αγώνας και η αγωνία μας είναι να σωθούν όσο περισσότεροι άνθρωποι γίνεται. Πέραν της δικής μας καθημερινής μάχης, η χώρα μας είναι πολύ τυχερή που τον συντονισμό όλης αυτής της ιστορίας και προσπάθειας έχει αναλάβει ο πανάξιος Σωτήρης Τσιόδρας. Ο άριστος των αρίστων. Ο ορισμός της σοβαρότητας και της σεμνότητας, που έχει ως μόνο μέλημά του να υπηρετεί την επιστήμη του και να σώζει ζωές. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει καταλληλότερο πρόσωπο για τη θέση αυτή».
«Γι’ αυτό συστήνω σε όλο τον κόσμο υπομονή, παραμονή στο σπίτι και τυφλή υπακοή σε όσα συμβουλεύει ο κ. Τσιόδρας σε καθημερινή βάση. Αν εφαρμόσουμε όλα τα παραπάνω δεν θα γίνουμε Ιταλία» τονίζει ο κ. Λουκίδης.
Πόσο αισιόδοξος είναι ωστόσο ο ίδιος και πώς αισθάνθηκε όταν πολύς κόσμος βγήκε στα μπαλκόνια χαρίζοντας ένα δυνατό χειροκρότημασε γιατρούς και νοσηλευτές; «Θέλω να είμαι αισιόδοξος ότι σε σύντομο διάστημα θα έχουμε καλά νέα αναφορικά με τη θεραπεία και το εμβόλιο του κορωνοϊού. Για την ώρα, η ιατρική κοινότητα βρίσκεται στη φάση κλινικών μελετών, ενώ υπάρχουν πολλές άλλες εν εξελίξει. Ας ελπίσουμε ότι στην ύφεση των κρουσμάτων θα βοηθήσει και το καλοκαίρι μας, κάτι που είχαμε δει να συμβαίνει με τον SARS και τον MERS. Τώρα, πώς αισθάνθηκα μπροστά στο χειροκρότημα του κόσμου; Ικανοποίηση. Ωστόσο, θέλω να πω κι εγώ σε όλο τον κόσμο πως τη μεγαλύτερη ικανοποίηση θα τη λάβω αν καθίσετε όλοι στα σπίτια σας. Τότε, θα βγω εγώ να σας χειροκροτήσω. Και κάτι ακόμη: μη χειροκροτάτε μόνο εμάς τους γιατρούς».
«Το χειροκρότημά σας το αξίζουν πολλοί ακόμη που εκτίθενται καθημερινά στον κίνδυνο δουλεύοντας ακατάπαυστα. Ο υπάλληλος του σούπερ μάρκετ, η ασφάλεια του νοσοκομείου, ο οδηγός του λεωφορείου επιδεικνύουν καθημερινά ανάλογη προσφορά με εμάς. Ας το περάσουμε αυτό όλοι μαζί και ας κρατήσουμε το πιο δυνατό χειροκρότημα για το τέλος» καταλήγει ο κ. Λουκίδης.
