Χλωροκίνη-Κορωνοϊος: Παγκόσμιος πόλεμος για την ουσία που έγινε το πιο περιζήτητο φάρμακο

Σχεδόν την ίδια στιγμή που το φορτηγό αεροπλάνο της Aegean προσγειωνόταν στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» με το φορτίο των 5 τόνων χλωροκίνης, το ινδικό κράτος έθετε ασφυκτικούς περιορισμούς στις εξαγωγές της συγκεκριμένης ουσίας.

Η αυξανόμενη φιλολογία για την ευεργετική επίδραση της χλωροκίνης στη θεραπεία του κορωνοϊού δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε γενικευμένη μάχη ανάμεσα στα κράτη που έχουν και σε εκείνα που τη διεκδικούν. Στο πιο ακραίο και εφιαλτικό σενάριο, η χλωροκίνη μπορεί να προκαλέσει μια παγκόσμια αναταραχή, παρόμοια με πόλεμο

Οι 5 τόνοι χλωροκίνης για την παραγωγή αντιικών σκευασμάτων, αρχικά για τα νοσοκομεία της χώρας, πιθανότατα ήταν από τις τελευταίες μεγάλες ποσότητες που εξήγαγε η Ινδία. Μέσα σε λίγες ώρες η χλωροκίνη μετατράπηκε σε φαρμακευτικό χρυσό, στην πιο περιζήτητη ουσία στον πλανήτη. Οποια βιομηχανία ή όποιο εθνικό σύστημα υγείας τυγχάνει να διαθέτει ικανά αποθέματα, πλέον τα φυλάσσει ζηλότυπα, προορίζοντάς τα για την εκάστοτε εγχώρια αγορά, για τον ντόπιο πληθυσμό κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.

Προηγουμένως, έως πριν από ελάχιστες εβδομάδες, η χλωροκίνη ήταν ένα φάρμακο για την ελονοσία στη χώρα μας ήταν ευρέως με το όνομα, κινίνο, και κάποιες αυτοάνοσες παθήσεις. Αν εξαιρεθεί η χορήγησή της για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα και τον λύκο, γενικότερα η χλωροκίνη θεωρούνταν ένα στοιχείο του παρελθόντος, ένα αναχρονιστικό φάρμακο, ταυτισμένο κυρίως με τα υπολείμματα κρουσμάτων ελονοσίας στον Τρίτο Κόσμο.

Την ξανάκανε διάσημη ο Τραμπ

Η εξάλειψη της μαλάριας συμπαρέσυρε και τη χλωροκίνη στην αφάνεια και την αχρησία. Είναι χαρακτηριστικό για την πρότερη αξία -ή μάλλον απαξία- της χλωροκίνης το γεγονός ότι η γερμανική εταιρεία που την επινόησε το 1934 έψαχνε και δεν έβρισκε εργοστάσια να αναλάβουν τη διαιώνιση της παραγωγής της. Λόγω περιορισμένης ζήτησης, η Bayer ουσιαστικά την είχε εγκαταλείψει. Σήμερα πλέον η εικόνα έχει αντιστραφεί πλήρως.

Η κυρίαρχη αγωνία είναι αν οι ταμπλέτες χλωροκίνης θα παραχθούν με την ταχύτητα και στην ποσότητα που χρειάζεται η ανθρωπότητα για να γλιτώσει από τον κορωνοϊό, αν η χλωροκίνη εντέλει θα φτάσει για όλους. Είναι τόσο έντονη η διάχυτη απόγνωση ενώπιον της καλπάζουσας πανδημίας, ώστε ακόμη και η αχνή ελπίδα για αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που δίνει η χλωροκίνη έχει παραμερίσει την αναζήτηση απάντησης στο θεμελιώδες ερώτημα: είναι η χλωροκίνη στ’ αλήθεια το φάρμακο για τον κορωνοϊό;

Ο πρώτος που παρέκαμψε τέτοιου είδους απορίες ήταν ο Ντόναλντ Τραμπ - εξάλλου σε αυτόν οφείλεται η παγκόσμια εκτίναξη στη ζήτηση της χλωροκίνης. Κατά τον Αμερικανό πρόεδρο, η χλωροκίνη, σε συνδυασμό με μία άλλη ουσία, είναι το μεγάλο όπλο που θα αναχαιτίσει την πανδημία. Προφανώς προτού καν ο Τραμπ εκφράσει δημοσίως την πίστη του στη χλωροκίνη, το αμερικανικό κράτος είχε ήδη προσπαθήσει να απορροφήσει τη μερίδα του λέοντος από τα αποθέματα της ουσίας, από οπουδήποτε μπορούσαν να βρεθούν.

Στις 23 Μαρτίου έγινε γνωστό ότι η Bayer χορήγησε δωρεάν στις ΗΠΑ 3 εκατομμύρια ταμπλέτες του σκευάσματος Resochin, το οποίο περιέχει ως βασική δραστική ουσία τη χλωροκίνη. Το κολοσσιαίο φορτίο με τα χάπια Resochin ταξίδεψε στην Αμερική από το Πακιστάν, όπου και παρασκευάζεται για λογαριασμό της Bayer. Σε λίγες εβδομάδες οι δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ και ο αντίκτυπος των κινήσεών του σε σχέση με τον κορωνοϊό δεν αποκλείεται να οδηγήσουν σε μια γενικευμένη μάχη για τη χλωροκίνη ανάμεσα στα κράτη που έχουν και σε εκείνα που δεν έχουν. Στο πιο ακραίο και εφιαλτικό σενάριο, η χλωροκίνη μπορεί να προκαλέσει μια παγκόσμια αναταραχή, παρόμοια με πόλεμο.

Τεράστια κέρδη

Με την ένθερμη παρότρυνση του Ντόναλντ Τραμπ, οι αμερικανικές αρχές για τον έλεγχο των φαρμάκων και την ποιότητα των τροφίμων ενέκριναν την εισαγωγή του Resochin στις ΗΠΑ από το Πακιστάν, με τη διαδικασία του κατεπείγοντος. Τυπικά θα χρειαζόταν ειδική άδεια εισαγωγής, η οποία θα προϋπέθετε με τη σειρά της την προηγούμενη διενέργεια των καθιερωμένων, ιδιαίτερα αυστηρών και χρονοβόρων δοκιμών. Ωστόσο, απλώς και μόνο η «αίσθηση» του Τραμπ ότι η χλωροκίνη είναι το φάρμακο που ψάχνει εναγωνίως η ανθρωπότητα ήταν αρκετή για να προκαλέσει σεισμό στην παγκόσμια αγορά. Κι αν το επίκεντρο της πανδημίας μετατοπίστηκε από την Κίνα στην Ευρώπη και τώρα στις ΗΠΑ, το επίκεντρο του σεισμού στην παραγωγή φαρμάκων εντοπίζεται στην Ινδία. Τη μεγαλύτερη δύναμη του κόσμου στον συγκεκριμένο τομέα.

Στις 20 Μαρτίου εκπρόσωπος της εταιρείας Ipca Laboratories, ενός από τους γίγαντες του κλάδου στην Ινδία, ενημέρωσε τη διοίκηση του χρηματιστηρίου στη Βομβάη και το Νέο Δελχί για μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη: η αμερικανική υπηρεσία Food and Drug Administration (FDA) είχε προχωρήσει σε άμεση άρση της τριετούς επιτήρησης εισαγωγών των σκευασμάτων της Ipca στις ΗΠΑ. Αυτό σήμαινε ότι τόσο η Ipca Laboratories όσο και μία από τις πολύ ισχυρές ανταγωνίστριές της, η επίσης ινδική Zydus Cadila, θα μπορούσαν να εξάγουν σκευάσματα χλωροκίνης στην Αμερική.

Αμφότερες οι φαρμακοβιομηχανίες φέρονται να έχουν λάβει παραγγελίες για την παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων ταμπλετών χλωροκίνης αποκλειστικά για τις ΗΠΑ. Και προφανώς η ενημέρωση των χρηματαγορών είχε να κάνει με τα κέρδη που θα αποφέρει στα ταμεία των δύο φαρμακοβιομηχανιών -ή όσων άλλων εμπλακούν στην πορεία- η συναλλαγή με το αμερικανικό κράτος κατ’ εντολήν Ντόναλντ Τραμπ.

«Με την Ipca Laboratories και τη Zydus Cadila ως κορυφαίες παρασκευάστριες, η Ινδία μπορεί ανά πάσα στιγμή να εντατικοποιήσει την παραγωγή του Resochin. Η χώρα μας έχει μεγάλη και κραταιά παράδοση στο συγκεκριμένο φάρμακο, είναι ένα από τα παλαιότερα που παράγουμε». Τάδε έφη Ντινές Ντούα, πρόεδρος του Pharmexcil, του Συμβουλίου Προώθησης Εξαγωγών Φαρμακευτικών Προϊόντων της Ινδίας.

Πράγματι, ο οικονομικός αντίκτυπος έγινε άμεσα αισθητός. Μέσα σε μία μόνο ημέρα -αμέσως μετά τις δηλώσεις Τραμπ υπέρ της χλωροκίνης- οι παραγγελίες για το φάρμακο στις ΗΠΑ εμφάνισαν τρομακτική αύξηση, της τάξης του 2.200%. Ο δείκτης Sensex για τον τομέα της φαρμακοβιομηχανίας στο ινδικό χρηματιστήριο κέρδισε 5 ποσοστιαίες μονάδες. Οι μετοχές των κορυφαίων εργοστασίων χλωροκίνης έφτασαν έως και +16%.

Η Γαλλία

Επιστρέφοντας στα καθ’ ημάς, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, οι αρμόδιοι φορείς ενεργοποιήθηκαν τάχιστα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΟΦ Δημήτρη Φιλίππου, «στην Ελλάδα έχει έρθει ποσότητα από ελληνική φαρμακοβιομηχανία και έχει ξεκινήσει η παραγωγή φαρμάκου στη χώρα μας. Φέραμε 5 τόνους. Είναι ποσότητα που θεωρώ ότι είναι επαρκής να καλύψει τις ανάγκες της Ελλάδας - πολύ πιθανόν και γειτονικών χωρών, εφόσον χρειαστεί».

Ωστόσο και πάλι από τον ΕΟΦ τονίζεται ότι τα σκευάσματα χλωροκίνης θα πρέπει να χορηγούνται μόνο με συνταγή γιατρού, και μάλιστα με «περιορισμένη ιατρική συνταγή από ειδικό ιατρό», όπως σημειώνεται κατά λέξη. Οπως ήταν αναμενόμενο, πολλοί έσπευσαν να αδειάσουν τα συρτάρια των φαρμακείων από το Plaquenil, προκαλώντας έλλειψη προκαταβολικά και αναίτια. Η αμέσως επόμενη συνέπεια ήταν οι διαμαρτυρίες από τους ασθενείς οι οποίοι χρειάζονται τη χλωροκίνη για τα χρόνια νοσήματά τους. Οχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις ΗΠΑ και αλλού ο περιορισμός των αποθεμάτων χλωροκίνης στην αγορά πλήττει όσους τη χρειάζονται άμεσα, εφόσον αποτελεί κρίσιμο στοιχείο της θεραπείας για τον συστηματικό ερυθηματώδη λύκο και την οξεία ή χρόνια ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Βεβαίως, η μάχη για τη χλωροκίνη εντάθηκε και οξύνεται όλο και περισσότερο εξαιτίας του Ντόναλντ Τραμπ, δεν ήταν όμως αυτός που την προκάλεσε εξαρχής. Το έναυσμα είχε δοθεί με την προβολή που έδωσαν ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο στις αισιόδοξες εκτιμήσεις ενός ιδιόρρυθμου Γάλλου επιστήμονα, του λοιμωξιολόγου Ντιντιέ Ραούλ. Ηταν αυτός που υπέδειξε τη χλωροκίνη ως την πλέον ελπιδοφόρα φαρμακευτική ουσία ενάντια στον κορωνοϊό.

Ο Ραούλ, λόγω του αντισυμβατικού του προφίλ, της χίπικης εμφάνισής του και του αιχμηρού τρόπου με τον οποίο εκφράζεται, ενοχλεί τους τεχνοκράτες της επιστημονικής επιτροπής ειδικών που συμβουλεύει και εισηγείται μέτρα στον Εμανουέλ Μακρόν. Λέγεται μάλιστα ότι υπήρξε και σφοδρή σύγκρουση ανάμεσα στον Γάλλο πρόεδρο και τον Ντιντιέ Ραούλ, με τον δεύτερο να βάλλει κατά της κυβέρνησης για τη μετατροπή της χώρας σε μια απέραντη καραντίνα, κάτι που ο ίδιος θεωρεί απαράδεκτο, αναποτελεσματικό και μεσαιωνικό.

Στα μάτια του, οι σύμβουλοι του προέδρου στο Μέγαρο των Ηλυσίων Πεδίων είναι «ποταποί μικροί μαρκήσιοι». Λέγεται επίσης ότι μόνο αφότου παρενέβη η Μπριζίτ Μακρόν υπήρξε μια κάποια αποκατάσταση της επικοινωνίας ανάμεσα στον σύζυγό της και τον Ραούλ. Στην πραγματικότητα, όμως, φαίνεται ότι το διακύβευμα για τον Εμανουέλ Μακρόν είναι πολύ ευρύτερο, καθώς προσπαθεί να κρατήσει επικίνδυνες ισορροπίες. Οι Γάλλοι πολίτες, στην πλειονότητά τους, τείνουν να ταχθούν με το μέρος του Ντιντιέ Ραούλ, διότι αυτός προσωποποιεί την ελπίδα.

Πόλεμος στη Νέα Υόρκη

Προς το παρόν, η ακριβής εικόνα για την αποτελεσματικότητα ή μη της χλωροκίνης ως μέσου ανάσχεσης της επιδημίας είναι -στην καλύτερη περίπτωση- συγκεχυμένη. Αυτό που συμβαίνει στην Αμερική είναι ότι η FDA έχει δώσει την άδεια να διενεργηθεί ένα άνευ προηγουμένου -κυρίως ως προς την ταχύτητα- πρόγραμμα πειραμάτων με τη χορήγηση χλωροκίνης σε ασθενείς, ειδικά στη Νέα Υόρκη. Μια διαδικασία για την οποία συνήθως απαιτούνται εννέα και πλέον μήνες, πρέπει να ολοκληρωθεί σε μερικές ημέρες.

Με ευθύνη της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Αντιμετώπισης Εκτακτων Αναγκών και της εταιρείας Amneal Pharmaceuticals, δοκιμάζονται υπό κυριολεκτκά πολεμικές συνθήκες τρεις φαρμακευτικές ουσίες: η υδροξυχλωροκίνη και η χλωροκίνη σε συνδυασμό με το αντιβιοτικό αζιθρομυκίνη. Τα ευρήματα θα παραληφθούν από εξειδικευμένα κυβερνητικά όργανα και θα υποβληθούν σε περαιτέρω επεξεργασία, με στόχο τη διαπίστωση της καταλληλότητας του φαρμάκου και την άμεση διάθεσή του σε ευρεία κυκλοφορία.

Ο Ντόναλντ Τραμπ ασκεί ασφυκτική πίεση για την επιτάχυνση του εγχειρήματος, καθώς έχει πειστεί ότι η χλωροκίνη πληροί όλες τις προϋποθέσεις για την τελική νίκη επί του κορωνοϊού, μεταξύ άλλων και επειδή είναι ένα πολύ φθηνό φάρμακο. Ασχέτως των παρενεργειών, οι οποίες ενδέχεται να είναι πολύ σοβαρές (ποικίλλουν από τη δύσπνοια και τη διάρροια έως καρδιακές αρρυθμίες, μερική τύφλωση κ.ά.), η χλωροκίνη είναι το συνώνυμο της λύσης. Εν τω μεταξύ, πέρα από τις όποιες διεργασίες εξελίσσονται στον Λευκό Οίκο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ετοιμάζει ένα ευρύτατο πρόγραμμα πειραματικών δοκιμών, με χιλιάδες δείγματα.

Στο πλαίσιο της επιχείρησης «Δοκιμή Αλληλεγγύης» (Solidarity Trial) υγειονομικοί φορείς από την Αργεντινή, το Μπαχρέιν, τον Καναδά, τη Γαλλία, το Ιράν, τη Νορβηγία, τη Νότια Αφρική, την Ελβετία και την Ταϊλάνδη θα συντονίσουν τις έρευνές τους. Θα συγκρίνουν αποτελέσματα και παρατηρήσεις από τη χορήγηση διαφόρων φαρμάκων, μεταξύ των οποίων και της χλωροκίνης. Γι’ αυτό και η «Δοκιμή Αλληλεγγύης» αναμένεται ως η πλέον αξιόπιστη απόπειρα προσέγγισης στη λύτρωση.

Ειδήσεις σήμερα:

Χλωροκίνη: Σε 10 ημέρες η ξεκάθαρη εικόνα για τη μάχη με τον κορωνοϊό

Κορωνοϊός: Τελικά, να φοράμε μάσκες ή όχι;

Πώς θα λειτουργεί το πρωτόκολλο για τους κατ’ οίκον ασθενείς του κορωνοϊού