Μάσκες: Ο ρόλος τους στη φάση της άρσης των μέτρων και κατά πόσο προστατεύουν
Καθηγητής Σύψας στον ΘΕΜΑ 104,6: Η φάση που θα μπούμε όταν θα αρχίσει σιγα σιγά να ανοίγει η κοινωνία χρειάζεται τη μάσκα - Πώς πρέπει να βάζουμε και να βγάζουμε τις μάσκες
Η διασπορά του SARS-CoV-19 στον πληθυσμό και η επιδημία της νόσου COVID-19 φθίνει σιγά-σιγά στη χώρα μας, είπε χθες ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για τον νέο κορωνοϊό, καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας. Έσπευσε όμως να τονίσει ότι μια τέτοια επιδημία είναι αδύνατον να σβήσει, όταν υπάρχουν «μικρές φωτιές», όπως τις ονόμασε, που σιγοκαίνε, δηλαδή εστίες σε τοπικές κοινότητες και μεταναστευτικές δομές και δεν πάρει κανείς έγκαιρα τα κατάλληλα μέτρα.
Τα χθεσινά ενθαρρυντικά στοιχεία, πάντως, έχουν ενισχύσει τη συζήτηση για την σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων αλλά με τρόπο τέτοιο που να μην τεθεί σε κίνδυνο το καλό αποτέλεσμα που πέτυχε η Ελλάδα και για το οποίο μιλά θετικά όλος ο πλανήτης.
Ο κ. Τσιόδρας αναφερόμενος στο θέμα της άρσης των περιοριστικών μέτρων είπε ότι χθες στην Ειδική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας «συζητήθηκε η χρήση υφασμάτινων μασκών από τον γενικό πληθυσμό και ειδικούς πληθυσμούς, για τη φάση της σταδιακής και ελεγχόμενης άρσης των μέτρων, τη φάση δηλαδή η οποία θα ακολουθήσει».
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή συζήτησε σοβαρά το ενδεχόμενο σύστασης χρήσης της μάσκας σε κλειστούς χώρους σύμφωνα με την οδηγία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC). «Θα αφορά κλειστούς χώρους της κοινωνίας μας και θα γίνεται με ειδική αναγνώριση των κινδύνων και της ψευδαίσθησης ασφάλειας που μπορεί να προκύψει από μαζική χρήση των μασκών και φυσικά μετά από ειδική εκπαίδευση. Θα ακολουθήσουν ειδικές οδηγίες τις επόμενες δύο ημέρες», εξήγησε ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας.
Χρήση μάσκας σε κλειστούς χώρους
Σύμφωνα με τον κ. Σωτήρη Τσιόδρα, είναι πάρα πολύ σημαντικό στο πλαίσιο της επανόδου μας στη μερική κανονικότητα, να γίνει αυστηρή τήρηση των μέτρων υγιεινής και σε αυτό εντάσσεται και η χρήση μάσκας. Διότι παρά την αρχική σύσταση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας για μη ευρεία χρήση της μάσκας, τώρα εξετάζεται η χρήση της ως επιπρόσθετο μέτρο για την αποτροπή μεταφοράς του ιού από κάποιον ο οποίος είναι ασυμπτωματικός σε έναν άλλο άνθρωπο σε έναν κλειστό χώρο.
«Να μη δώσουμε καμία ευκαιρία σε αυτό τον ιό να μεταδοθεί», τόνισε ο κ. Τσιόδρας και υπογράμμισε ότι η χρήση της μάσκας θα πρέπει να γίνεται με πολλή προσοχή καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος του ακριβώς αντίθετου αποτελέσματος από το επιδιωκόμενο. Η ψευδαίσθηση της ασφάλειας μίας μάσκας, η ψευδαίσθηση της ασφάλειας ενός μέτρου το οποίο αφορά και μόνο την απόσταση, χωρίς να τηρούνται τα μέτρα υγιεινής, δεν σε βοηθά», είπε ο κ. Τσιόδρας και επικαλέστηκε τις οδηγίες του ECDC σύμφωνα για την ορθή χρήση της μάσκας.
«Γιατί η επαφή με το πρόσωπο είναι κύριο μήνυμα, το οποίο μπορεί πάρα πολύ εύκολα να αλλάξει όταν χρησιμοποιεί κανείς μία υφασμάτινη μάσκα με λάθος τρόπο. Άρα θέλει πάρα πολλή προσοχή», κατέληξε ο κ. Τσιόδρας.
Όπως είπε στον ΘΕΜΑ 104,6 ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας και μέλος της επιτροπής ειδικών Νίκος Σύψας τις μάσκες θα τις φοράμε όπου υπάρχει συνωστισμός, όπως στα μέσα μεταφοράς ή τα καταστήματα, εξηγώντας ότι «οι οδηγίες αλλάζουν με τη φάση της επιδημίας. Η φάση που θα μπούμε όταν θα αρχίσει σιγα σιγά να ανοίγει η κοινωνία χρειάζεται τη μάσκα».
Κλείσιμο
Παράλληλα τόνισε ότι η μάσκα «είναι συμπληρωματική των βασικών προφυλάξεων που είναι η υγιεινή των χεριών και οι αποστάσεις. Πρέπει να τις χρησιμοποιούμε με σωστό τρόπο τον οποίο θα επικοινωνήσουμε με καμπάνια σε καταστήματα, κλειστούς χώρους και μέσα μεταφοράς».
Η απλή μάσκα προσώπου έχει μια έγχρωμη επιφάνεια, συνήθως χρώματος μπλε, που αποτελεί την εξωτερική πλευρά. Είναι αδιάβροχη και σχεδιασμένη έτσι ώστε να μένουν εκεί τα μικρόβια του περιβάλλοντος. Η εσωτερική επιφάνεια της είναι άσπρη και φτιαγμένη από απορροφητικό υλικό και πρέπει να εφάπτεται στο πρόσωπο μας.
Για τη σωστή εφαρμογή της μάσκας στο πρόσωπο πρέπει να πιέσουμε το μεταλικό έλασμα που έχει στο άνω μέρος της στη μύτη και να τραβήξουμε το κάτω μέρος της ώστε να περάσει κάτω από την κάτω γνάθο μας. Ακολούθως τη δένουμε πίσω από τα κεφάλι μας για να εφαρμόσει σωστά, ή αν έχει λαστιχάκια, τα περνάμε πίσω από τα αυτιά.
Πλένουμε πάντα τα χέρια με σαπούνι και νερό ή αλκοολούχο διάλυμα πριν τη φορέσουμε. Γενικά πρέπει να θεωρούμε την εξωτερική επιφάνεια της μάσκας ως μολυσμένη και άρα να μην την αγγίζουμε και έπειτα πιάνουμε το πρόσωπό μας. Όταν θελήσουμε να την αφαιρέσουμε από το πρόσωπο, θα πρέπει να την πιάσουμε από την πίσω μεριά, και όχι από την μπροστινή που είναι μολυσμένη, να την πετάξουμε αμέσως σε καλάθι απορριμμάτων και να πλύνουμε τα χέρια μας.
Στη περίπτωση χρήσης υφασμάτινης μάσκας, θα πρέπει να την αλλάζουμε σε τακτικά χρονικά διαστήματα ή ανάλογα με το πόσο έχει υγροποιηθεί ακολουθώντας τα βήματα που προαναφέρθηκαν και να την πλένουμε σε υψηλή θερμοκρασία στο πλυντήριο.
Η σύσταση του ECDC για τη χρήση μάσκας
Σύμφωνα με πρόσφατη σύσταση/οδηγία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), η χρήση ιατρικής μάσκας από τους εργαζόμενους στον υγειονομικό τομέαείναι η απόλυτη προτεραιότητα συγκριτικά με την κοινότητα. Οι μάσκες από τον γενικό πληθυσμό μπορεί να αποτελέσουν έναν τρόπο ελαχιστοποίησης της διασποράς μικροσταγονιδίων που εκτοξεύονται όταν ένας συμπτωματικός φορέας του ιού ή ένας ασθενής βήχει, φτερνίζεται ή μιλά.
Ωστόσο, τονίζεται ότι δεν έχει ξεκαθαρίστει ακόμα σε ποιον βαθμό η χρήση της μάσκας στην κοινότητα μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της μετάδοσης συνδυαστικά με άλλα μέτρα υγιεινής. Πάντως το ECDC αναφέρει στην οδηγία του ότι, «η χρήση μάσκας προσώπου στην κοινότητα μπορεί να είναι επιβοηθητική όταν κάποιος επισκέπτεται κλειστούς, πολυσύχναστους χώρους, όπως εμπορικά κέντρα ή χρησιμοποιεί τα δημόσια μέσα μαζικής μεταφοράς».
Αναφορικά με τη χρήση μη ιατρικών μασκών από υλικά, όπως υφάσματα, το ECDC δέχεται ότι μπορεί να χρησιμοποιούνται ως προστατευτικά μέσα, ειδικά σε περιπτώσεις που δεν πρέπει να δημιουργηθούν ελλείψεις σε ιατρικές μάσκες που είναι αναγκαίες για τους επαγγελματίες υγείας.
Τέλος, τονίζει ότι «η χρήση μάσκας προσώπου θα πρέπει να θεωρείται ως επιπρόσθετο μέτρο και όχι εις αντικατάσταση άλλων προληπτικών μέσων, όπως η κοινωνική αποστασιοποίηση, η σχολαστική υγιεινή των χεριών και η αποφυγή αγγίγματος του προσώπου, του στόματος, της μύτης και των ματιών, καθώς η κάλυψη του στόματος και της μύτης κατά το φτέρνισμα και τον βήχα».
Υπενθυμίζεται πάντως ότι στην αρχή της επιδημίας, οι αρμόδιες υγειονομικές ρυθμιστικές αρχές σε Ευρώπη και ΗΠΑ είχαν ταχθεί κατά της χρήσης μάσκας από τον γενικό υγιή πληθυσμό. Αλλά όπως είχε εξηγήσει σε αναλυτικό άρθρο του στο medium.com ο Sui Huang, Μοριακός και Κυτταρικός Βιολόγος στο Ινστιτούτο Βιολογίας των Συστημάτων στις ΗΠΑ, αυτή η σύσταση τότε είχε προκύψει από την ανάγκη να εξασφαλιστεί επάρκεια μασκών για τους υγειονομικούς εργαζόμενους.
Όμως, η ανάλυση δεδομένων έδειξε ότι για να ισοπεδωθεί η καμπύλη της πανδημίας οποιαδήποτε επιπρόσθετη, μερική μείωση μετάδοση του κορωνοϊού είναι ευπρόσδεκτη - ακόμη και από τις απλές μάσκες ή από αυτοσχέδια φτιαγμένες μάσκες (που δεν προκαλούν έλλειψη ιατρικών μασκών). Εξάλλου πειράματα παρατήρησης της εισόδου του SARS-Cov-2 στους ανθρώπινους ιστούς και βαλλιστικές μελέτες για τα σταγονίδια που εκτοξεύονται με τον βήχα και το φτέρνισμα, δείχνουν ότι ο κύριος μηχανισμός μετάδοσης είναι όχι μέσω των μικρών αερολυμάτων αλλά των μεγάλων σταγονιδίων. Άρα, δικαιολογείται η χρήση των μασκών από όλους μας.
