Μίκυ Μάους: Εγκαταλείπει τη Ντίσνεϊ, καθώς πλησιάζει η λήξη των πνευματικών δικαιωμάτων

Ο Μίκυ Μάους είναι ο χαρακτήρας που δημιουργήθηκε το 1928 και το καρτούν θεωρείται ως ο πρωτοπόρος των κινουμένων σχεδίων. Ως συνέπεια του νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων των ΗΠΑ, ο γίγαντας της ψυχαγωγίας της Ντίσνεϊ, υπάρχει πιθανότητα σύντομα να χάσει τα αποκλειστικά δικαιώματά του, συμπεριλαμβανομένου του ποντικιού που λειτουργεί ως μασκότ.

Ο αγαπημένος ποντικός, πρόκειται να περάσει στη δημόσια σφαίρα κατά το έτος 2024, σχεδόν 95 χρόνια μετά τη δημιουργία του, την 1η Οκτωβρίου 1928.

Ο Ντανιέλ Μαγιέδα, αναπληρωτής διευθυντής στη Νομική Σχολή του UCLA, καθώς και δικηγόρος των μέσων ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, τόνισε ότι η λήξη των πνευματικών δικαιωμάτων δεν έρχεται χωρίς περιορισμούς.
«Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον χαρακτήρα του Μίκυ Μάους όπως δημιουργήθηκε αρχικά, για να κατασκευάσετε τις δικές σας ιστορίες με αυτόν τον χαρακτήρα. Ωστόσο αυτό θα μπορείτε να το κάνετε, με τρόπο που οι άνθρωποι της Ντίσνεϊ θα σκέφτονταν. Αν δεν το κάνετε κατά αυτό τον τρόπο, τότε θεωρητικά η Ντίσνεϊ, θα μπορούσε να πει, ότι παραβιάσατε τα πνευματικά της δικαιώματα».

Η επίσημη ημερομηνία «γέννησης» του Μίκυ Μάους είναι η 18η Νοεμβρίου 1928, όταν πρωταγωνίστησε στην ταινιούλα Steamboat Willie (Το Ατμόπλοιο Γουίλι), που ήταν η πρώτη ομιλούσα ταινία στο χώρο των κινουμένων σχεδίων. Στην πραγματικότητα όμως, ο Μίκυ είχε κάνει την εμφάνισή του στη μεγάλη οθόνη λίγους μήνες πριν και συγκεκριμένα στην ταινία Plane Crazy (15 Μαΐου 1928).

Ο Ντίσνεϊ εμπνεύστηκε τον Μίκυ στις αρχές του 1928, ταξιδεύοντας σιδηροδρομικώς για δουλειές σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο της ζωής του. Μόλις είχε χάσει τα εμπορικά δικαιώματα του πρώτου του ήρωα, του λαγού Όσβαλντ και οι περισσότερο συνεργάτες του είχαν αποσκιρτήσει στον μεγάλο του αντίπαλο Μπομπ Μιντζ των Universal Studios.
Μόλις επέστρεψε στο Λος Άντζελες, ο Ντίσνεϊ έπεσε με τα μούτρα στη δουλειά, μαζί με τον κομίστα Ουμπ Αϊγουερκς και σε λιγότερο από τρεις μήνες ο Μίκυ έλαβε «σάρκα και οστά». Αποφάσισε να του δώσει το όνομα Μόρτιμερ, αλλά η κυρία Ντίσνεϊ θεώρησε το όνομα πομπώδες και αντιπρότεινε το Μίκυ, που επικράτησε τελικά. Η επιτυχία του μικροσκοπικού ποντικού ήταν άμεση. «Όταν ο κόσμος γελάει με τον Μίκυ, το κάνει επειδή είναι τόσο ανθρώπινος. Αυτό είναι το μυστικό της δημοτικότητάς του» συνήθιζε να λέει ο Ντίσνεϊ.

Η φήμη του Μίκυ γρήγορα μετατράπηκε σε πηγή εσόδων για την Ντίσνεϊ, που είναι μία από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες στον κόσμο. Το ποντίκι πρωταγωνιστεί, τόσο στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση, στον τύπο, όσο και σε ρολόγια, μολύβια, σεντόνια, πετσέτες και σε πολλά ακόμα προϊόντα. Μάλιστα κάθε χρόνο συνεισφέρει στα ταμεία της Ντίσνεϊ πάνω από 5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Σύμφωνα με το Εθνικό Μουσείο Αμερικανικής Ιστορίας: «Με τα χρόνια, ο Μίκυ Μάους έχει περάσει από αρκετές μεταμορφώσεις στη φυσική του εμφάνιση και στην προσωπικότητά του. Στα πρώτα του χρόνια, ήταν ο άσπιλος και άτακτος. Έμοιαζε περισσότερο με αρουραίος, με μακριά μυτερή μύτη, μαύρα μάτια, μικρό σώμα με ατρακτωμένα πόδια και μακριά ουρά».

Αν και αυτή η πρώτη εικόνα του Μίκυ, που μοιάζει με αρουραίο, θα αφαιρεθεί από τα πνευματικά δικαιώματα, ο δικηγόρος Ντανιέλ Μαγιέδα , ανέφερε ότι η Ντίσνεϊ διατηρεί τα πνευματικά της δικαιώματα σε οποιεσδήποτε μεταγενέστερες παραλλαγές, μέχρι να φτάσουν το όριο των 95 ετών.

Χαρακτήρες που έχουν ήδη παρέλθει στον δημόσιο τομέα
Η αρκούδα Γουίνι, είναι ένα από τα καρτούν της Ντίσνεϊ, που έχασε τα πνευματικά δικαιώματα. Ως εκ τούτου πρωταγωνίστησε σε διαφήμιση με τον Ράιαν Ρέινολντς και γυρίστηκε νέο θρίλερ του Ρις Γουότερφιλντ με τον χαρακτήρα, που αναμένεται να κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους.

Όπως επισημαίνουν δικηγόροι είναι σημαντικό οι καλλιτέχνες που θα χρησιμοποιούν τις φιγούρες, να μην ξεπερνούν τα όρια, όταν πρόκειται να δημιουργήσουν νέα έργα με βάση τους παλιούς χαρακτήρες.

Η Ντίσνεϊ ανά τα χρόνια, κατάφερε να κερδίσει παρατάσεις στη διατήρηση των πνευματικών δικαιωμάτων της αγαπημένης φιγούρας, όμως υπάρχει έντονος προβληματισμός και ανησυχία για το αν μια ακόμα παράταση, θα είναι εφικτή και το 2024. Αξίζει να τονιστεί ότι ο Μίκυ , θα παρέμενε στην Ντίσνεϊ μέχρι το 1984 και από τότε τα στελέχη του αμερικανικού κολοσσού, κάνουν τα πάντα πετυχαίνοντας συμφωνίες για συνεχείς παρατάσεις.