Minas: 300 σχέδια η κληρονομιά του - Το γράμμα του Κιθ Ρίτσαρντς

«Η Πάτι Χάνσεν μου ζήτησε να της στείλω μια διεύθυνση επειδή ο Κιθ ήθελε να γράψει ένα γράμμα στον πατέρα μου. Της την έστειλα και λίγες μέρες μετά το λάβαμε. Του έγραφε πολλά, ευχές μεταξύ άλλων, καθώς και ότι ανυπομονούσε να βρεθούν από κοντά και να τα πουν διά ζώσης κάποια στιγμή. Ο πατέρας μου συγκινήθηκε πολύ με αυτό το γράμμα. Η φιλία του με τον Ρίτσαρντς κράταγε δεκαετίες και τώρα που το σκέφτομαι είναι απίστευτο που του έγραψε λίγο πριν μας αφήσει. Μάλιστα δεν θα ξεχάσω πόσο χάρηκε ο μπαμπάς όταν το διάβασε».

Ο κιθαρίστας των Rolling Stones ήταν από τους πρώτους που πήραν τηλέφωνο την οικογένεια του σχεδιαστή όταν πέθανε. Οι δικοί του άνθρωποι προτιμούν τη λέξη «ταξίδεψε» και δύο μήνες μετά την αναχώρησή του νιώθουν ακόμη την αύρα του να πλανάται στην μπουτίκ της Κηφισιάς. Ειδικά η γυναίκα του Τζίνα Σπυρίδη, που ήταν πάντα δίπλα του, είναι αυτή που καλείται να συνεχίσει την υψηλή εποπτεία που είχε στην εταιρεία, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Τότε που τα προβλήματα υγείας του συζύγου της άρχισαν να επιδεινώνονται σταδιακά μέχρι την ημέρα που έφυγε, στις 23 Μαρτίου, σκορπίζοντας θλίψη στους ανθρώπους που τον αγαπούσαν.

Κοντά της είναι πάντα οι δύο γιοι τους, ο Αρίων και ο Προμηθέας, ο ένας πιο εξωστρεφής, ο άλλος πιο εσωτερικός αλλά όχι απόμακρος, που εδώ και εννιά χρόνια έχουν βουτήξει για τα καλά στον μαγικό κόσμο του Minas.

Η κληρονομιά της τέχνης

Ρωτάω τον Αρίονα τι μέλλει γενέσθαι πλέον με το brand, τι φέρνει η επόμενη μέρα και τι άφησε πίσω του ο Minas, του σχεδιαστή που κατέκτησε τον κόσμο με τις λιτές φόρμες του, τα κοσμήματα χωρίς πέτρες και το ρολόι με το σύστημα εξαερισμού για να μην ιδρώνει το χέρι. «Εχουμε στα χέρια μας μια τεράστια κληρονομιά τέχνης, πάρα πολλά αδημοσίευτα σχέδια που άφησε ο πατέρας μου, 300 αν δεν κάνω λάθος, κι αυτό από μόνο του είναι κάτι πολύ σημαντικό για την εταιρεία. Με λίγα λόγια, ξέρουμε τι έχουμε στα χέρια μας, ξέρουμε τι θέλουμε και γνωρίζουμε πώς πρέπει να πορευτούμε πλέον».

Οπως μου λέει, τα τελευταία χρόνια κυκλοφόρησαν κάποια σχέδια που εμπνεύστηκε ο αδελφός του Προμηθέας, ο οποίος κληρονόμησε το ταλέντο του πατέρα του στο σχέδιο. «Ο Προμηθέας είναι εξαιρετικός σχεδιαστής, έχει πολύ ταλέντο, και με τη βοήθεια του μπαμπά, ο οποίος είχε πάντα τον πρώτο και τελευταίο λόγο, εξελίχθηκε. Οταν σκεφτόμασταν κάτι και το σχεδίαζε το έδειχνε στον Minas, αυτός τον καθοδηγούσε, τον διόρθωνε, και αυτό φαίνεται πάντα στο τελικό αποτέλεσμα».

Του ομολογώ ότι δυσκολεύομαι να ξεχωρίσω τα σχέδια του γιου από αυτά του πατέρα και μου λέει χαμογελώντας ότι χρειάστηκε να περάσει καιρός μέχρι να πάρουν την τελική έγκριση του επίμονου σχεδιαστή πατέρα τους. «Τα πρώτα σχέδια ήταν λίγο διαφορετικά και μέχρι να καταλάβουμε, φάγαμε αρκετά άκυρα από τον μπαμπά. Και όταν λέω άκυρα δεν εννοώ απόρριψη, αλλά σχόλια και συμβουλές για να γίνει αυτό που θα αντανακλά την αισθητική του. Πάντα όμως κρατάγαμε τη γραμμή του». Πριν προλάβω να μιλήσω, με αιφνιδιάζει λέγοντας το αυτονόητο ίσως για πολλούς, πόσο μάλλον για τον ίδιο: «Λογικό δεν είναι αυτό που σου λέω; O Minas ήταν ένας και θα είναι ένας». Μιλάει με σιγουριά, αφού τόσο αυτός όσο και ο Προμηθέας έχουν μπει αρκετά χρόνια στη δουλειά -πάνω από εννιά- και την έχουν ζήσει από το πρώτο μέχρι το τελευταίο στάδιο. Είναι οι βασικοί υπεύθυνοι της ολικής αναβάθμισης του εταιρικού site, αφού ο Minas δεν απέκτησε ποτέ καλή σχέση με την τεχνολογία και το Ιντερνετ.

«Σε ό,τι έχει να κάνει με το site, ήταν ένα project που ήθελα πάρα πολύ να υλοποιηθεί, για να δείξουμε κυρίως ποιος είναι ο Minas, την ιστορία του, καθώς και τι είναι αυτό που μας ξεχωρίζει». Τον ρωτάω πώς βλέπει το άμεσο μέλλον με όλα αυτά που έχουν συμβεί λόγω του κορωνοϊού, που ανάγκασε και τους ίδιους να κλείσουν την μπουτίκ της Κηφισιάς για μεγάλο διάστημα.

«Με αυτή την πανδημία όλα αλλάζουν. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, μεθοδικοί και να έχουμε ένα σαφές πλάνο και μια στρατηγική. Εμείς, π.χ., έχουμε πει ότι θα βγάζουμε δέκα σχέδια τον χρόνο, και πολλά λέω, ενώ θα βγάλουμε και μια σειρά με πιο vintage κομμάτια του μπαμπά, τα περισσότερα εκ των οποίων εμπνεύστηκε όταν ήταν στην Αμερική, αλλά δεν τα κυκλοφόρησε ποτέ. Είναι πολύ ιδιαίτερα και ξεχωρίζουν, όπως άλλωστε ξεχωρίζει ό,τι έχει σχεδιάσει ο Minas». Μου επισημαίνει ότι ο κορωνοϊός τούς έδωσε να καταλάβουν πόσο σημαντικό είναι το κομμάτι των online αγορών, οι οποίες αυξήθηκαν πάρα πολύ. «Θέλω να ξεχωρίζουμε στο επίπεδο του σέρβις προς τον πελάτη και στην επικοινωνία μας με αυτόν. Κατά τη διάρκεια του lockdown υπήρξε πολύς κόσμος που επισκέφθηκε το site, διάβασε για τον Minas και είδε το ντοκιμαντέρ για τη ζωή του. Ευτυχώς προλάβαμε να το γυρίσουμε πριν φύγει και τα παιδιά που το ανέλαβαν έκαναν εξαιρετική δουλειά».

Εικόνες μιας ζωής

Κοιτάω τον χώρο, όπου όλα, από την πιο μικρή βίδα μέχρι τις προθήκες, σχεδιάστηκαν από τον άνθρωπο που ο Κιθ Ρίτσαρντς είπε ότι δημιουργεί μουσική με τα σχήματα. Αναμφίβολα ο Ρίτσαρντς μαζί με τον Ρόνι Γουντ είναι οι πιο διάσημοι πελάτες ενός πάλαι ποτέ παιδιού από τη Νέα Ιωνία που κυνήγησε το όνειρό του χωρίς συμβιβασμούς. Το ντοκιμαντέρ «Pencil & Paper», το πρώτο μέρος του οποίου παρουσιάστηκε λίγες εβδομάδες πριν φύγει ο Minas, ήταν ένα flashback αναμνήσεων από τη μυθική του διαδρομή σε έναν χώρο που είναι τρομερά ανταγωνιστικός. Εικόνες από την Αθήνα και τη Νέα Υόρκη διατρέχουν την οθόνη, ενώ η φωνή του διηγείται το πώς άρχισαν όλα με ένα χαρτί και ένα μολύβι. Πώς από το εργαστήρι του Βουράκη και το πρώτο δικό του μαγαζί στη Νέα Υόρκη, όπου οι δημιουργίες του άρχισαν να συζητιούνται, έφτασε μέχρι τον οίκο Georg Jensen, κάνοντας ένα μεγάλο αλλά και όμορφο ταξίδι. Ηταν ο πρώτος μη Σκανδιναβός σχεδιαστής που δημιούργησε για τον Jensen, υπογράφοντας όμως τα κομμάτια του με το κλασικό πλέον Minas, που υπάρχει χαραγμένο σε κάθε καλλιτέχνημά του.

Αυτά τον έχρισαν εκπληκτικό δημιουργό, ο οποίος είδε να φοράνε τα κοσμήματά του τα δύο από τα τέσσερα μέλη των Rolling Stones, ο Λου Ριντ, ο Νόμπου Ματσουχίσα, ο Τονίνο Καροτόνε και άλλοι διάσημοι που γοητεύτηκαν από την ιδιαίτερη αισθητική του. Οταν κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του Κιθ Ρίτσαρντς, ο δικός μας Minas είχε την τιμητική του και σε αυτήν, αφού στο οπισθόφυλλο του βιβλίου o κιθαρίστας των Rolling Stones ποζάρει χαμογελαστός φορώντας στο δεξί του χέρι το ρολόι του διάσημου Ελληνα σχεδιαστή. Πρόκειται για ένα από τα χίλια που κατασκευάστηκαν σε όλο τον κόσμο και διαθέτει αεραγωγό για να μην ιδρώνει το χέρι αυτού που το φοράει. Ο Minas είχε μιλήσει για το συγκεκριμένο ρολόι στο ντοκιμαντέρ και εξήγησε πως όλα -τουλάχιστον γι’ αυτόν- ξεκινούν από μια κόλλα λευκό χαρτί και ένα μολύβι.

Φόρος τιμής

Μέχρι πριν από λίγους μήνες αν τον έβλεπες δυσκολευόσουν να πιστέψεις ότι αυτός ο άνθρωπος έχει περάσει τα 82, καθώς κινούνταν στον χώρο με μια άνεση που παρέπεμπε σε νεότερο άνθρωπο.

Πέρυσι «εισέβαλε» ως αειθαλής ρόκερ στο Μουσείο Μπενάκη με μια εντυπωσιακή έκθεση του φωτογράφου Κώστα Κουτάγιαρ, ο οποίος βυθίστηκε με τους φακούς του στον κόσμο του Minas.

Προσωπικότητες από διάφορους χώρους, τόπους και ηλικίες που φοράνε δημιουργίες του Ελληνα σχεδιαστή πέρασαν σε δεύτερο πλάνο, αφήνοντας τα κοσμήματα να μιλήσουν σε ασπρόμαυρα κλικ. Η συγκεκριμένη έκθεση, που είχε τον τίτλο «Clarity of Shapes», μετά το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάστηκε στο Παρίσι με μεγάλη επιτυχία ως φόρος τιμής σε έναν πολύ ιδιαίτερο άνθρωπο που δεν απευθυνόταν ποτέ στους πολλούς με την ευρύτερη έννοια του όρου, αλλά στους πολλούς διορατικούς που μπορούν να εκτιμήσουν τα μινιμαλιστικά σχέδιά του, αυτά από τα οποία απουσίαζαν πάντα οι πέτρες. Μια απουσία που δείχνει πόσο διαφορετικός καλλιτέχνης ήταν ο κατά κόσμον Μηνάς Σπυρίδης, ο οποίος από μικρό παιδί λάτρεψε το σχέδιο και μίσησε τα Μαθηματικά, ενώ μόλις έκλεισε τα δεκαπέντε του χρόνια άφησε το γυμνάσιο για να ασχοληθεί αποκλειστικά με το σχέδιο.

Η πορεία μετά τον Στρατό δεν είναι εύκολη, ο ανήσυχος νεαρός ψάχνεται, ταξιδεύει σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, βλέπει τις τάσεις και ανακαλύπτει συνεχώς καινούρια πράγματα περνώντας από τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελβετία, μεταξύ άλλων.

Η επιστροφή στην Ελλάδα θα φέρει στη δεκαετία του '60 τα πρώτα εργαστήρια. Φτιάχνει ένα μαζί με άλλους δύο κάπου στην Πλάκα, στο οποίο δεν θα πάει ποτέ μετά από μια διαφωνία με τους εν δυνάμει «συνεταίρους». Οταν επιτέλους θα καταφέρει να ανοίξει το δικό του σχεδιάζοντας και φτιάχνοντας τα πάντα ο ίδιος, πηγαίνει με χαρά να το ανοίξει ένα πρωί του Απρίλη, το 1967: «Οδηγούσα τη βέσπα, όταν έπεσα πάνω στα μπλόκα και στα τανκς. Είχε γίνει το πραξικόπημα τη μέρα που είχα εγκαίνια! Τελικά μετά από λίγους μήνες αποφάσισα να φύγω από την Ελλάδα όπου δεν κινούνταν τίποτε στον χώρο και να πάω στην Αμερική». Εκεί θα δουλέψει για έντεκα χρόνια, δημιουργώντας κοσμήματα από ασήμι και χρυσό με φόρμες λιτές, από τα οποία απουσιάζουν εντελώς οι πέτρες. Τα πρώτα μικρά άρθρα για τον επίμονο δημιουργό δημοσιεύονται και το όνομα Minas ακούγεται σε μια τεράστια αγορά, παρόλο που δεν υπογράφει ακόμη τα κομμάτια του. Η επιστροφή του στην Αθήνα το 1980 τον βρίσκει σε μία από τις πιο δημιουργικές φάσεις της ζωής του. Σχεδιάζει μια limited edition συλλογή και αρχίζει να υπογράφει πλέον κάθε κομμάτι του, κάτι που έκανε αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Είναι ο μόνος Ελληνας σχεδιαστής για τον οποίο ο οίκος Georg Jensen είχε διαφημιστική καμπάνια στη βίβλο του lifestyle, το «Vanity Fair», ενώ διαφημίσεις του υπήρχαν και στα λεωφορεία της Νέας Υόρκης. Το περίφημο βραχιόλι με τις βίδες είναι ένα από τα πιο copy-paste σχέδιά του, ειδικά στην Ιταλία, όπου χαίρει μεγάλης εκτίμησης εδώ και δεκαετίες.

Τα κοσμήματά του πωλούνταν σε 52 πόλεις της Ιταλίας, ενώ εκτός από το βραχιόλι αντέγραψαν κι άλλα, αλλά όπως του επισήμανε κάποτε ο Ρίτσαρντς, «δεν μπορείς να πας την τέχνη στο δικαστήριο». Και ο Minas δεν την πήγε ποτέ...

Ειδήσεις σήμερα

Λόγω ΚΑΔ ακυρώνουν κρατήσεις και κλείνουν ξανά χιλιάδες καταλύματα

Υπόθεση μικρής Μαντλίν: Έρευνες σε παλιό εργοστάσιο όπου βρέθηκε υλικό παιδικής πορνογραφίας

Κορωνοϊός - ΠΟΥ: Οι πολίτες να φορούν μάσκα σε δημόσιους χώρους