Άντονι Μπουρντέν: Δύο χρόνια από την αυτοκτονία του - Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον διάσημο σεφ-τηλεστάρ

Δεν του έλειπε τίποτα: δόξα, φήμη, χρήματα, αμέτρητοι φαν σε όλο τον πλανήτη, αναγνωρισιμότητα, εξυπνάδα και μια ζωή που μπορούσε να φτάσει για απέραντα μυθιστορήματα. Ως γνήσιο, όμως, είδωλο από αυτά που τυλίγουν με χρυσόσκονη τις μνήμες αποφάσισε να θέσει τέλος στη ζωή του ακριβώς τη στιγμή που δεν του έλειπε τίποτα-σαν το τελευταίο κεφάλαιο μιας ταινίας χωρίς νόημα, σαν ειρωνικό σχόλιο μιας ζωής που δεν μπορούσε παρά να τελειώσει με τον ίδιο περιπετειώδη τρόπο που έχει βιωθεί. Ήταν αρχές του καλοκαιριού -για την ακρίβεια 8 Ιούνη του 2018- όταν ο διάσημος σεφ και τηλεοπτικός αστέρας αποφάσιζε με τρόπο μυθιστορηματικό να θέσει τέλος στη ζωή του στη Γαλλία,το γαστρονομικό κέντρο του κόσμου, εκεί όπου γαλουχήθηκε, για πρώτη φορά στα μυστικά της υψηλής κουζίνας.

Αλλά ο ίδιος ποτέ δεν ξεχώρισε την υψηλή κουζίνα από την πραγματική ζωή, τη βιωμένη και απόλυτα ενσαρκωμένη: «το καλό φαγητό και τα καλά πιάτα έχουν να κάνουν με το αίμα, τα όργανα, την αναλγησία και την παρακμή» έλεγε. Αλλες φορές πάλι επέμενε ότι «το σώμα δεν είναι ναός, αλλά λούνα παρκ. Τόλμα να δοκιμάσεις την επικίνδυνη ρόδα». Και το έκανε. Δοκίμασε τα πάντα: ουσίες και έρωτες, έζησε άγριες εμπειρίες, μαγείρεψε σε κουζίνες με θερμοκρασίες πάνω από 60 βαθμούς Κελσίου, έγραψε μυθιστορήματα, θήτευσε δίπλα σε μεγάλους σεφ, το έριξε στα ταξίδια, έγινε μεγάλη τηλεοπτική περσόνα-κειμενογράφος-δημιουργός και γνώρισε πολλές, μα πολλές γυναίκες. Αλλωστε στην εισαγωγή κιόλας του βιβλίου που τον έκανε διάσημο, το «Κουζίνα Εμπιστευτικό», αποκαλύπτει ότι αποφάσισε να γίνει μάστερ σεφ όταν είδε τον αρχιμάγειρα στο εστιατόριο όπου δούλευε να απολαμβάνει ένα βιαστικό one night stand με τη νύφη- πελάτισσα στο τραπέζι του γάμου της! «Ο αρχιμάγειρας έμοιαζε τότε με αυτή του την κίνηση και με τα απαραίτητα μαχαίρια και τις αγριοφωνάρες του ταυτόχρονα ο Κόναν ο Βάρβαρος και ο δημιουργός της Καπέλα Σιστίνα», έγραφε και ήξερε ότι από τότε δεν ήταν αυτός που θα μείνει στις κουζίνες αλλά ότι δημιουργήθηκε για να δοξαστεί-πέρα από αυτές..

Γι' αυτό και από τότε βάλθηκε να δοκιμάζει μαζί με τις πρώτες του εμπειρίες ως μάγειρας και κατόπιν σεφ οτιδήποτε απαγορευμένο-ουσίες, ταξίδια, εμπειρίες. Στον βαθμό που ο μικρός Τόνι ήθελε να πραγματοποιήσει την ηρωική κάθοδο όχι μόνο στα σπλάχνα των εστιατορίων, αλλά και της ίδιας της γης, η μαγειρική ήταν η μόνη σίγουρη και εξασφαλισμένη αφετηρία. Από εκεί και πέρα παραμόνευε το χάος. Οι φιλοδοξίες στην πορεία κάπως εξαντλήθηκαν ανάμεσα σε δουλειές σε εστιατόρια που έκλειναν το ένα μετά το άλλο, σε συνεργασίες με ανθρώπους καμένους και παρανοϊκούς και φυσικά σε πειραματισμούς που δεν τελείωναν στην ικανοποίηση της απλής περιέργειας. Περισσότερο μια σκληροπυρηνική διάθεση χαρακτήριζε αυτό τον διάσημο προβοκάτορα, ο οποίος απέδειξε, ακόμα και με τον θάνατο του, τη ροκ καταγωγή του.

Οι Ramones και οι Led Zeppelin ήταν χαραγμένοι, καθώς φαίνεται, μέχρι τέλους στο ασυνείδητό του, χωρίς ωστόσο να τον κάνουν να παρεκκλίνει αφού είχε πάντα τρόπους -ή τουλάχιστον έτσι έδειχνε- να ισορροπεί. Εκμεταλλεύτηκε, όπως έπρεπε, τα λαμπερά, κυριλέ σαλόνια του CNN, το οποίο φιλοξενούσε τα επεισόδια της εκπομπής του «Antony Bourdain: Parts Unknown», προκειμένου να μπορεί να ταξιδέψει σε απάτητα μέρη της Αφρικής, ενώ γύρισε επεισόδια ακόμα και στο επικίνδυνο Κονγκό αλλά και στη Λιβύη, τη στιγμή που ξεκινούσαν τα αιματηρά γεγονότα της περίφημης «Αραβικής Ανοιξης». Είναι επεισόδια που εξακολουθούμε να χαιρόμαστε με διαφορετικούς τρόπους από τους τηλεοπτικούς δέκτες-και κάποια από τα παλαιότερα τηλεοπτικά του εγχειρήματα τα είδαμε πρόσφατα στο κανάλι One.

Φτιαγμένος για την τηλεόραση

Άλλωστε αν κάτι καθιέρωσε τον Μπουρντέν είναι αυτή η αμεσότητα στην αφήγηση, η ικανότητα τού να επικοινωνεί με όλο το φάσμα των τηλεθεατών από τους πιο άσχετους με την κουζίνα και λάτρεις της καθαρόαιμης περιπέτειας μέχρι τους βαθείς γνώστες της κουλτούρας-σε οποιαδήποτε μορφή της. Ήταν αυτός που καθιέρωσε τα πιο πνευματώδη ριάλιτι που έχει δει ποτέ η τηλεόραση, χωρίς να κουράζεται να κάνει τα πάντα σχεδόν μόνος: συγγραφή κειμένων, τελική επιμέλεια, επιλογή του κάθε τόπου. Σταδιακά έγινε -πρωταγωνιστώντας ακόμα και σε επεισόδια των «Simpons»- το απόλυτα εξαγώγιμο προϊόν της Αμερικής, χτυπώντας με κάθε τρόπο τον πολιτικό καθωσπρεπισμό της: τον συντηρητισμό, τη μονογαμία, τα ναρκωτικά, την υγιεινή διατροφή-είναι γνωστές οι διαμάχες που είχε με τους χορτοφάγους επιμένοντας πως “το μοναδικό πραγματικό φαγητό είναι το λιπαρό χοιρινό”.

Επανέφερε ωστόσο τα παντοτινά αντικομφορμιστικά της σύμβολα, όπως τα είχε μάθει από τις ροκ μπάντες, τη σκοτεινή λογοτεχνία, τα αγόρια στις Μεσοδυτικές Πολιτείες και κυρίως στις σκοτεινές περιοχές του Νότιου Μανχάταν. Ήταν, εξάλλου, αυθεντικός Νεουορκέζος: γεννημένος στο Νιου Τζέρσει διέθετε το φλεγματικό πνεύμα που δεν σταμάτησε ποτέ να σοκάρει και ταυτόχρονα να ξεσηκώνει τους συμπατριώτες του με τις σεξουαλικές περιγραφές των πιάτων που δοκίμαζε πάντα με την ίδια ακόρεστη περιέργεια. Ακόμα και στο επεισόδιο που είδαμε από την επίσκεψή του στη Νάξο, το 2016, δεν έδειχνε να σοκάρεται από τα σεξουαλικά υπονοούμενα των ψαράδων, ενώ προτίμησε να δοκιμάσει πάνω στην άμμο τους ντελικάτους ναξιώτικους μεζέδες, αντί για κάποιο κυριλέ εστιατόριο. Στην άκρως πετυχημένη καριέρα του είχε δοκιμάσει σχεδόν τα πάντα: από ωμά μυρμήγκια μέχρι μάτια αγριόχοιρου. Αλλά ταυτόχρονα ήξερε πολύ καλά να κρίνει και τις κυριλέ, διεθνείς κουζίνες, χωρίς όμως, όπως έλεγε και στην εκπομπή του, επιφυλάξεις ή προκαταλήψεις.

Η αρχή της εμπειρίας του στις υψηλές κουζίνες έγινε σε ένα ταξίδι που έκανε με τους γονείς του σε διάφορες χώρες της Ευρώπης -κυρίως Γαλλία και Αυστρία-, σε ηλικία 7 ετών, το οποίο περιγράφεται γλαφυρά στο βιβλίο του «Κουζίνα Εμπιστευτικό», αφού εκεί ανακάλυψε την υπεροχή της γαλλικής κουζίνας, την κρύα σούπα βισισουάζ, την μπεσαμέλ και τα φρέσκα στρείδια. Εκεί επίσης είναι που αντιλήφθηκε τη δύναμη που είχε η γεύση στους ανθρώπους: «Τότε είναι που συνειδητοποίησα ότι το φαγητό είναι δύναμη», γράφει χαρακτηριστικά. «Μπορεί να εμπνεύσει, να εκπλήξει, να σοκάρει, να ενθουσιάσει, αλλά και να εντυπωσιάσει. Εχει τη δύναμη να προξενήσει απολαύσεις σε μένα και τους άλλους. Αυτή ήταν η πιο πολύτιμη πληροφορία για μένα».

Νέο βιβλίο - Η φήμη εξαπλώνεται και μετά θάνατον

Γι' αυτό και η δύναμη που μετέφερε στον απλό κόσμο- αυτή την αγάπη για κάθε μορφής δραστηριότητας που σχετίζεται με το φαγητό: το να το μοιράζεται κανείς με φίλους, το να αναζητά μέσα από αυτό άλλους πολιτισμούς- εξαπλώνεται και μετά θάνατον και είναι το λιθαράκι που άφησε πίσω του και θα μείνει για πάντα. Ήδη οι στενοί του συνεργάτες όπως η βοηθός του Λόρι Γουλίβερ ετοιμάζουν βιβλίο με τις εμπειρίες του με τον τίτλο (Ταξίδια στον κόσμο: ένας ασεβής οδηγός”) που από τον τίτλο καταλαβαίνει κανείς ότι βρίσκεται πιο κοντά στον Μπουρντέν από ο,τι ο ίδιος μπορούσε να φανταστεί.

Το βιβλίο, που θα κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο υπόσχεται να παράσχει «βασικές συμβουλές για το πώς να φτάσετε στον προορισμό σας, τι να φάτε, πού να μείνετε και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τι να αποφύγετε» ανατρέχοντας σε μερικές από τις βασικές συμβουλές του φιλόσοφου-μάγειρα Μπουρντέν. Γνωρίζοντας τον Μπουρντέν και τη δουλειά του καλύτερα από οποιοδήποτε άλλον η Λόρι Γουλίβερ είχε συνεργαστεί μαζί του στο «Appetites»-και ίσως γι αυτό ανέθεσαν σε εκείνη τη σημαντική αυτή αποστολή. Ήξερε να διαβάζει τις σκέψεις του και να βάζει σε λέξεις όλα όσα ο αλλόκοτος αυτός drifter -περισσότερο παρά μάγειρας- σκεφτόταν σε κάθε του βήμα. Άλλωστε ο ίδιος ο Μπουρντέν ήταν πάντα ειλικρινής με τη ζωή του μεταμορφώνοντας τον κυνισμό στο κατεξοχήν του όπλο.

Όπως έλεγε: «Ημουν ταυτόχρονα το επαναστατημένο αλλά και απογοητευμένο τέκνο γιατί ήμουν πολύ μικρός για να ζήσω στο Σαν Φρανσίσκο δοκιμάζοντας acid και απολαμβάνοντας σεξ με γκόμενες, ενώ επιπλέον διέθετα ένα πολύ προχωρημένο για δεκάχρονο αγόρι γούστο στη μουσική αλλά ήμουν πολύ μικρός για να ακολουθήσω τέτοια ζωή». Η αστική αβρότητα με την οποία είχε ανατραφεί στο σπίτι του δεν του επέτρεπε απόλυτες παρεκκλίσεις, αλλά του έμαθε τι σημαίνει έμφυτη ευγένεια. Του καλλιέργησε όμως και τη ροπή σε σκοτάδια που δοκίμασε από τότε και συνέχισαν να τον τραβάνε στην άβυσσο, την οποία τελικά δέχτηκε να δοκιμάσει μέχρι τέλους.

Το ίδρυμα Μπουρντέν

Είχε απέραντες εμμονές-άλλωστε έλεγε ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτές-όπως τη μουσική, τα συλλεκτικά αντικείμενα γύρω από αυτή όπως βινύλια κλπ τα οποία δημοπρατήθηκαν πρόσφατα για καλό σκοπό: Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού που θα συγκεντρωθεί θα πάει στην υποτροφία Anthony Bourdain Legacy Scholarship την οποία θα δίνει το The Culinary Institute of America (για πρώτη φορά θα δοθεί για την άνοιξη του 2020). Το κληροδότημα Μπουρντέν επιφυλάσσεται να προχωρήσει και σε άλλες ενέργειες που συνάδουν με το πνεύμα και την κληρονομιά του αλησμόνητου, όντως, Άντονι Μπουρντέν.

Ειδήσεις σήμερα:

Θεσσαλονίκη: Μετ’ εμποδίων η επιστροφή των εκδρομέων - Ουρά πέντε χιλιομέτρων

Νταν Μπιλζέριαν: Ο προκλητικός «βασιλιάς του Instagram» δίνει 5.000 δολάρια για τον πιο έξυπνο τίτλο για την αυτοβιογραφία του

Ανησυχία για τα «εισαγόμενα» κρούσματα κορωνοϊού - «Καμπανάκι» για τοπικά «lockdown» - Πώς φτάσαμε στον αριθμό «97»