Ζιστ Ζεκέν: Ο άνθρωπος που... σκανδάλισε δύο γενιές («boomers» και «X»)

Πρωτοπόροι στην κινηματογραφική πορνογραφία οι Αμερικανοί. Οι Γάλλοι ακολούθησαν δύο χρόνια αργότερα. Πρώτα το «Βαθύ λαρύγγι» του 1972 με τη Λίντα Λάβλεϊς. Υστερα η «Εμμανουέλλα» του Ζιστ Ζεκέν με τη Σίλβια Κριστέλ το 1974. Μία η μεγάλη διαφορά ανάμεσά τους. Το «Λαρύγγι» θεωρήθηκε «βρώμικο», «χυδαίο» και ως εκ τούτου περιθωριακό. Η «Εμμανουέλλα» τυλιγμένη σε σελοφάν, κατηγορίας «πορνό πολυτελείας». Soft porno. Κάπως έτσι οι Γάλλοι παραγωγοί εξασφάλισαν άπειρες αίθουσες και τεράστια διανομή. Το πορνό μπήκε στις οικογένειες, στα ζευγάρια και τα καλά σπίτια.

Η «Εμμανουέλλα» της μικροαστικής και αστικής οπτικής. Το «Λαρύγγι» για τα καταγώγια. Η έξοδος της «Εμμανουέλλας» συμπίπτει με την αποκαθήλωση του Μίμη Ιωαννίδη και ολόκληρης της χουντικής παρέας. Και η Σίλβια Κριστέλ με την παρέα της και τις εξωτικές και αισθησιακές ανησυχίες της εξέρχονται στην «Οπερα», αρχές Απριλίου του 1975. Μόνο σε μία αίθουσα. Ετσι για να σφυγμομετρήσουν τις αντιδράσεις του κοινού και τις αντοχές της λογοκρισίας.

Κάπως έτσι, στις 17 Απριλίου του 1975 το δημοκρατικό πλέον πολίτευμα της χώρας αποφάσισε να απαγορεύσει την προβολή του πρώτου «επεισοδίου» της σειράς ταινιών που διαπαιδαγώγησε ερωτικά γενιές και γενιές ανδρών και γυναικών, όπως δεν μας διαπαιδαγώγησε κανένα σχολείο.
Οι εφημερίδες εκείνης της εποχής έγραφαν περίπου: «Ο πρόεδρος, ο εισαγγελέας και οι σύνεδροι του δικαστηρίου που δικάζει την υπόθεση της ερωτικής ταινίας “Εμμανουέλλα” παρακολουθούν σε ιδιωτική προβολή το έργο προκειμένου να μορφώσουν ανέτως προσωπική άποψη επί του θέματος. Κατά τη διάρκεια της δίκης, καθηγητές πανεπιστημίου καταθέτουν ότι η ταινία “τιτρώσκει βαναύσεως την κοινώς παραδεδειγμένη παρ’ ημίν ηθικήν” και “διεγείρει τον σεξουαλικό ίμερο”. Τελικά η ταινία απαγορεύεται ως άσεμνη ενώ οι αιθουσάρχες αθωώνονται». Κούνια που τους κούναγε. Σήμερα όλα αυτά ακούγονται εξωφρενικά και γραφικά. Ανέκδοτο για τα νήπια. Και ούτε.

Το «Βαθύ λαρύγγι»

Είχε προηγηθεί ο Κώδικας Χέιζ (Hays Code), ορολογία που παραπέμπει στον γερουσιαστή Γουίλιαμ Χέιζ, τον πολιτικό που επινόησε και «διά ροπάλου» εφαρμόστηκε η κόκκινη γραμμή ανάμεσα στο αθώο φιλί και στην πράξη την κανονική. Από το 1934 μέχρι το 1966 κάθε σκηνή εμπορικού προϊόντος του Χόλιγουντ που θα παραβίαζε αυτή την κόκκινη γραμμή πεταγόταν στον κάλαθο των απορριμμάτων. Δηλαδή ναι μεν φιλί, αλλά στο κρεβάτι η γυναίκα με τα εσώρουχά της!

Ολα αυτά άλλαξαν ριζικά. Οταν έξι χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του σωτήριου έτους 1972, εξερχόμενος ο Τζακ Νίκολσον από αίθουσα της Νέας Υόρκης, παρέα με δεκάδες άλλους τρόφιμους του star system, αναφώνησε μεγαλοπρεπώς: «Man, this is not a film, this is a revolution»! Η εν λόγω «επαναστατική» πράξη έφερε τον τίτλο «Deep Throat» (Βαθύ λαρύγγι). Οπου μια ασήμαντη πορνοστάρ με το όνομα Λίντα Σούζαν Μπόρμαν (κατά κόσμον Λίντα Λάβλεϊς) πάσχει από μια ιδιαίτερη, μοναδική, παραξενιά της φύσης. Αντί η κλειτορίδα της να είναι τοποθετημένη στο κανονικό της σημείο, είχε μετακινηθεί και εγκατασταθεί στο λαρύγγι της. Ετσι για να ερεθιστεί και να ολοκληρώσει, έπρεπε το πέος να εισβάλει στο στόμα της. Κοίτα να δεις τι μπορεί να επινοήσει η φαντασία των σεναριογράφων!

Αποτέλεσμα; Θριαμβευτική επιτυχία. Για τους παραγωγούς και τους χρηματοδότες. Ομως η καψερή η Λίντα μετά τον διασυρμό του λαρυγγιού της κατέληξε φανατική πολέμιος της πορνογραφίας. Ακόμα χειρότερα, κατέληξε στην ψάθα. Και το χειρότερο όλων; Τον Απρίλιο του 2002 κατέληξε ten feet under. Μόλις 53 ετών. Και το πιο σουρεαλιστικό; Την παρέσυραν οι τροχοί απρόσεκτου οδηγού!

Επινοεί το soft porno

Στη Γηραιά μας Ηπειρο τώρα. Την ίδια πάνω κάτω περίοδο, μια ασήμαντη μικρή Ολλανδέζα, μόλις στα 22, με το όνομα Σίλβια Μαρία Κριστέλ, πέφτει στο κρεβάτι του επίσης μέχρι τότε άγνωστου σκηνοθέτη, αλλά πασίγνωστου φωτογράφου με το όνομα Ζιστ Ζεκέν. Ο οποίος συνέλαβε μια φαεινή ιδέα. Να κάνει την πρώτη πορνογραφική επαναστατική πράξη εντός ευρωπαϊκού εδάφους. Οχι, σου λέει. Εγώ no hard core. Και γιατί, παρακαλώ; Επειδή το hard είναι απαγορευμένο στις κανονικές αίθουσες. Και επειδή έτσι αποκλείω από τα εισιτήρια τη μεγάλη, λαϊκή μάζα των θεατών. Και τότε; Ε, τότε θα κάνω ταινία soft porno.

Τι σημαίνει αυτό; Οτι δείχνουμε τα πάντα, αλλά αποφεύγουμε τις λεπτομέρειες. Ο θεατής πέφτει στα μαλακά. Δύο τα πλεονεκτήματα. Το πρώτο ότι η εν λόγω soft πορνογραφία θα προβληθεί σε κανονικές αίθουσες για «κανονικό» κοινό. Οι νοικοκυραίοι επιτέλους θα δουν πορνό. Αρα προσφέρουμε κοινωνική υπηρεσία! Το δεύτερο, ότι με την πρόσθεση αποκαλυπτικών hard core σκηνών, η ίδια αυτή ταινία θα προβληθεί παρανόμως σε ιδιωτικές αναζητήσεις έναντι αλμυρού εισιτηρίου. Ετσι οι πλατιές μάζες των νοικοκυραίων και «αμόλυντων» πολιτών όρμησαν στο ψητό. Δηλαδή η Εμμανουέλλα, σύζυγος Γάλλου διπλωμάτη σε εξωτική ασιατική χώρα, τα κάνει όλα.

Με γυναίκες, με πιτσιρίκες, με άνδρες, ακόμα και με την οικιακή βοηθό. Μοναδικά πλάσματα που έμειναν έξω από τον χορό ήταν τα τετράποδα. Ειρήσθω εν παρόδω, αν και στην αρχή η ταινία εν Ελλάδι απαγορεύτηκε, στη συνέχεια θριάμβευσε. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια κατέληξε ως bonus πολλών εφημερίδων. Σαν να λέμε πορνό για νήπια. Τέτοια κατάντια η Εμμανουέλλα! Η «Εμμανουέλλα» ήταν η ταινία που είχε τη μεγαλύτερη επιτυχία το 1974 στη Γαλλία, καθώς έκοψε δεκάδες εκατομμύρια εισιτήρια και παιζόταν επί 13 χρόνια σε κινηματογράφους του+ Σανζ-Ελιζέ στο Παρίσι. Ταυτοχρόνως εκατομμύρια θεατές την απόλαυσαν σε ολόκληρο τον κόσμο και μάλιστα πολλοί περισσότεροι, αν ληφθούν υπόψη οι προβολές της από άλλα Μέσα.

Iδιωτική ζωή

Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο ερωτικό μπεστ σέλερ που έγραψε το 1959 η Εμανουέλ Αρσάν. Ο παραγωγός Ιβ Ρουσέ-Ρουάρ, θέλοντας να αναθέσει το έργο σε έναν νεαρό σκηνοθέτη, απευθύνθηκε στον φωτογράφο Ζιστ Ζεκέν, ο οποίος ενθουσιάστηκε με την ιδέα να γυρίσει μια ταινία μεγάλου μήκους. Ο Ζιστ Ζεκέν σκηνοθέτησε στη συνέχεια την «Ιστορία της Ο» - και πάλι με πρωταγωνίστρια τη Σίλβια Κριστέλ. Καθώς και τον «Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι». Αμφότερες κατώτερες των αρχικών εμπορικών προσδοκιών.

Ωστόσο, η επιτυχία «διατάραξε και έκρυψε το πολύπλευρο ταλέντο» του φωτογράφου, σκηνοθέτη διαφημίσεων και γλύπτη, που ήταν ο Ζιστ Ζεκέν προτού γίνει ο σκηνοθέτης της «Εμμανουέλλας». Γεννημένος το 1940 στο Βισύ, ο Ζιστ Ζεκέν ήταν επίσης ιδιοκτήτης, μαζί με τη σύζυγό του, μιας γκαλερί τέχνης στο Παρίσι, όπου έκαναν εκθέσεις πινάκων ζωγραφικής και γλυπτών, κυρίως των δικών του.

Γύρισε μερικές ακόμα ταινίες, αλλά άνθρακες ο θησαυρός. Μία η επιτυχία και μετά ένα αστέρι πέφτει, πέφτει. Το όνομά του στην επικαιρότητα λόγω του θανάτου του σε ηλικία 82 ετών. Πριν από πέντε ημέρες. Πάντως, «έφυγε» πληρέστατος εμπειριών. Η σύζυγος ακλόνητη στο πλευρό του. Παρά το γεγονός ότι από το κρεβάτι του παρέλασαν κάμποσα θηλυκά, κυρίως οι πρωταγωνίστριές του. Μαζί με πολλές άλλες. Τα βίτσια της Εμμανουέλλας τον είχαν στοιχειώσει.

Κακοποιημένη σεξουαλικά

Η Σίλβια Κριστέλ πολλών ταχυτήτων. Και με υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Και ατακτούλα. Και μοντέλο. Και στην πασαρέλα. Και υπάλληλος βενζινάδικου. Και μανιώδης καπνίστρια. Αυτό την έφαγε. Γεννήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1952 στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας. Ο γαλλικής καταγωγής πατέρας της διατηρούσε ένα μικρό ξενοδοχείο. Εκείνη, όπως αναφέρει στην αυτοβιογραφία της, κακοποιήθηκε σεξουαλικά από έναν πελάτη όταν ήταν 9 χρόνων.
Οι γονείς της χώρισαν το 1966 και η Σίλβια με τη μικρή της αδελφή Μαριάνε έζησαν με τη μητέρα τους. Ως μαθήτρια ξεχώριζε, καθώς με δείκτη νοημοσύνης 165 κατάφερε να περάσει τέσσερις τάξεις.

Ηθελε να γίνει δασκάλα, αλλά σε νεαρή ηλικία αναγκάστηκε να κάνει διάφορες δουλειές, για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Εργάστηκε σε μπαρ, ως γραμματέας σε εταιρεία, ακόμα και σε βενζινάδικο. Στα 17 της ξεκίνησε να δουλεύει ως μοντέλο και μετά τη νίκη της στον διαγωνισμό Miss TV Europe το 1973, άνοιξε διάπλατα ο δρόμος για κινηματογραφική καριέρα. Κάπως έτσι το όνομά της έφτασε στ’ αυτιά του Ζιστ Ζεκέν και έτσι τον επόμενο χρόνο γνώρισε μεγάλη επιτυχία ως Εμμανουέλλα. Ακολούθησαν άλλες δύο συνέχειες της ίδιας ταινίας με πρωταγωνίστρια την ίδια. Ομως καμία από τις δύο δεν κατάφερε να εξασφαλίσει τόσα εισιτήρια καθώς και την απόλαυση τόσων οπαδών.

Στη συνέχεια, η κινηματογραφική της διαδρομή δεν είχε την ανάλογη επιτυχία. Μοναδική εξαίρεση, η ερωτική κωμωδία του 1981 «Χαμός στο κρεβάτι μου» (Private Lessons). Υποδυόταν μια 30άρα νοικοκυρά η οποία σαγηνεύει ένα 15χρονο μαθητούδι. Δέσμια της εικόνας και του ρόλου της, δεν κατάφερε να απαγκιστρωθεί από τον ερωτικό κινηματογράφο. Η προσωπική της ζωή ταραχώδης, βουτηγμένη στα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Βρισκόταν σε διαρκή αναζήτηση της πατρικής φιγούρας, δημιουργώντας δεσμούς και σχέσεις με αρκετά μεγαλύτερους άνδρες. Η πρώτη σημαντική της σχέση ήταν με τον Βέλγο συγγραφέα Ούγκο Κλάους, 27 χρόνια μεγαλύτερό της. Απ’ αυτή τη σχέση προέκυψε ο Aρθουρ, ο γιoς της, το 1975. Τέσσερα χρόνια αργότερα, έπεσε στο κρεβάτι του Βρετανού ηθοποιού Iαν ΜακΣέιν. Δέκα χρόνια μεγαλύτερό της. Μόνο; Μόνο! Ο Ιαν λοιπόν της υποσχέθηκε ότι θα τη βοηθήσει να κάνει καριέρα στην Αμερική.

Το ζευγάρι μετακόμισε στο Λος Aντζελες, αλλά η καριέρα της παρέμεινε στάσιμη, με εξαίρεση τη σεξοκωμωδία «Χαμός στο κρεβάτι του». Oπως αφηγείται στο ντοκιμαντέρ του 2005 «Κυνηγώντας την Εμμανουέλλα», εξαιτίας της εξάρτησής της από την κοκαΐνη και της ανάγκης της για ρευστό, πούλησε στον ατζέντη της για μόλις 150.000 δολάρια τα ποσοστά της στην ταινία, η οποία ξεπέρασε τα 20 εκατ. δολάρια σε εισπράξεις μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Σίλβια χαμένη και εδώ. Από αποτυχία σε αποτυχία. Κρίμα. Σύντομα η σχέση με τον Βρετανό διαλύεται, αλλά εκείνη αρνείται να βάλει μυαλό. Από εραστή σε εραστή κι από γαμπρό σε γαμπρό.

Μετά τη διάλυση της σχέσης με τον ΜακΣέιν κατέληξε σε δύο γάμους. Ο πρώτος με έναν Αμερικανό επιχειρηματία και ο δεύτερος με τον Γάλλο κινηματογραφικό παραγωγό Φιλίπ Μπλοτ. Τα τελευταία χρόνια συζούσε με τον Βέλγο ραδιοφωνικό παραγωγό Φρεντ Ντε Φρι. Τον Σεπτέμβριο του 2006 κυκλοφόρησε την αυτοβιογραφία της με τίτλο «Γυμνή» (Nue), με πολλές αποκαλύψεις για την προσωπική ζωή της.
Δεινή καπνίστρια άφιλτρων τσιγάρων από την τρυφερή ηλικία των 11 ετών, προσβλήθηκε το 2002 από καρκίνο στον λάρυγγα, ο οποίος έκανε μετάσταση στους πνεύμονες. Στις 12 Ιουνίου του 2012 υπέστη εγκεφαλικό και νοσηλεύτηκε στην εντατική νοσοκομείου του Αμστερνταμ. Πέθανε στον ύπνο της στις 17 Οκτωβρίου του 2012, σε ηλικία 60 ετών. What a waste!

Η τσόντα είναι η τέχνη των μαζών

Κι ενώ όλα αυτά σε Γαλλία και Αμερική, αλλά και αλλού, εδώ εν Ελλάδι έλαμπαν δύο πράγματα: Κώστας Γκουσγκούνης και τσόντα. Οπου, τη δεκαετία του ’70, σε αθηναϊκές αίθουσες που στην προμετωπίδα τους έφεραν το σλόγκαν του Βλαντιμίρ Ιλιτς Ουλιάνοφ, επονομοζόμενου Λένιν, «Ο κινηματογράφος είναι η τέχνη των μαζών», έπαιζαν κανονικό πορνό. Με τον φόβο όμως μπας και εισέλθει μπάτσος και τους μπαγλαρώσει στο Τμήμα, ο προβολατζής φρόντιζε να παίζει σκηνές φλυαρίας. Και όταν οι θεατές τα έπαιρναν στο κρανίο και εν χορώ φώναζαν «αφήστε τα μίση και πιάστε το γαμ...», ο προβολατζής από τη δεύτερη μηχανή έριχνε σκηνές πεολειχίας, αιδοιολειχίας, αυνανισμού, παρτούζας! Τελικώς, εκ της μονομαχίας Ευρώπης - ΗΠΑ, winner με νοκ άουτ η Γηραιά Ηπειρος! Με πρωταθλήτρια τη Γαλλία. Οχι όπως συμβαίνει στο Χόλιγουντ με την υποκρισία.

Οταν ας πούμε η Κάμερον Ντίαζ με τις δύο φιλεναδούλες της στην κομεντί «Γλυκός πειρασμός» όλη την ώρα μιλάει για το αρσενικό «γλυκό», αλλά ουδέποτε τη βλέπουμε να το κάνει. Α, όλα κι όλα. Η Γαλλία είναι πρωτοπορία. Για παράδειγμα, το τρίωρο λεσβιακό πάθος «Η ζωή της Αντέλ» έβαλε ταφόπλακα σε κάθε δήθεν και σε κάθε υπαινιγμό. Από τούδε, σου λέει ο Γαλλοτυνήσιος σκηνοθέτης Αμπντελατίφ Κεσίς, παρέα με τις δύο ηρωίδες του, την 19χρονη Αντέλ Εξαρχόπουλος και τη 28χρονη Λεά Σεϊντού, όλα φάτσα φόρα. Τίποτα, μα τίποτα δεν μένει κρυφό. Από τα παθιασμένα ματς μουτς των άνω με τα κάτω χείλη μέχρι χαστουκάκια στα οπίσθια και φυσικά «69». Αναλυτικά. Επεξηγηματικά. Λεπτομερειακά.

Το ερώτημα απλό: είναι σκληρό πορνό; Η απάντηση του σκηνοθέτη απλή και γνωστή: η Αισθητική είναι Ηθική. Συμφωνείς διαφωνείς, η «Αντέλ» είναι η πρώτη σπουδαία ταινία που μεταμορφώνει την πορνογραφία σε υψηλή τέχνη. Επιτέλους, η πορνογραφία νομιμοποιήθηκε και ενθρονίστηκε στην κινηματογραφική πρωτοπορία!

Με απλά λόγια, η «Εμμανουέλλα» στην πρωτοπορία εκείνη την εποχή. Τώρα στο μουσείο!

Ειδήσεις σήμερα:

Συνάντηση Πούτιν - Ερντογάν: «Λάβαμε σήμα πως μπορούμε να εξάγουμε προϊόντα μέσω Τουρκίας» είπε ο Ρώσος πρόεδρος

Ελισάβετ: Πώς έμαθε ο Κάρολος ότι πεθαίνει η βασίλισσα - «Τρεχαλητά στο διάδρομο, ένα επείγον τηλεφώνημα, μετά σιωπή»

Άγιος Όρος: Εξαφάνιση-μυστήριο δύο οικίσκων αξίας €75.000 κοντά στη Μονή Εσφιγμένου