Γουόλτ Ντίσνεϊ: Ο μεγαλύτερος παραμυθάς του κόσμου που ξεκίνησε με ένα δωρεάν κούρεμα

Μια φορά κι έναν καιρό, στο Κάνσας Σίτι του Μιζούρι, προσφέρθηκε σε ένα 12χρονο αγόρι ένα δωρεάν κούρεμα. ΄Ετσι ξεκίνησε μια αλυσίδα γεγονότων που οδήγησε το μικρό αγόρι να γίνει ένας από τους πιο διάσημους παραμυθάδες του κόσμου, όπως ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.

Το δωρεάν κούρεμα το κέρδισε ο μικρός δίνοντας ως αντάλλαγμα κάποια από τα σχέδιά του – είχε ταλέντο από πιτσιρίκος στη σχεδίαση. Τα έργα αυτά στόλισαν το κουρείο και πολύ γρήγορα έγιναν το αξιοθέατο της γειτονιάς.

Αυτή η πρώιμη αναγνώριση του καλλιτεχνικού του ταλέντου πυροδότησε τη φιλοδοξία του αγοριού και γύρω στα 20 χρόνια του, ήταν ένας πλήρως ανεπτυγμένος σχεδιαστής κινουμένων σχεδίων , με τη δική του εταιρεία παραγωγής, που ονομαζόταν Laugh-O-Gram Films.

Δείτε το βίντεο: Ενα απόγευμα με τον Γουόλτ Ντίσνεϊ - η τελευταία εκπομπή το 1966

Δεν ήταν αυτή η εταιρεία που τον έκανε γνωστό σε όλον τον κόσμο, αλλά η επόμενη, αυτή που ξεκίνησε λίγο αργότερα στο Χόλιγουντ το 1923 και έφερε απλώς το όνομά του: Γουόλτ Ντίσνεϊ…

Το κινηματογραφικό στούντιο που δημιούργησε και εξελίχθηκε στο «ιερό δισκοπότηρο» της οικογενειακής ψυχαγωγίας επί πολλές γενεές, γιορτάζει φέτος τα εκατό χρόνια του με μια σειρά εορτασμών που ονομάζονται «Disney 100».

Από το Μιζούρι στην κορυφή του κόσμου
Οι επιχειρηματικές δεξιότητες του Γουόλτ Ντίσνεϊ δεν συμπορεύονταν με το ταλέντο του στο μολύβι και το Laugh-O-Gram χρεοκόπησε, παρά το γεγονός ότι οι δύο επτάλεπτες ταινίες του εμπνευσμένες από τα παραμύθια Puss In Boots και Red Riding Hood είχαν κυκλοφορήσει σε πανεθνικό επίπεδο στις ΗΠΑ.

Η πρώτη αποτυχία δεν τον πτόησε. ΄Ηταν σίγουρος ότι θα μπορούσε να τα καταφέρει στην αναπτυσσόμενη κινηματογραφική βιομηχανία, έτσι ο Ντίσνεϊ ξεκίνησε για το Λος Άντζελες όπου ο μεγαλύτερος αδερφός του Ρόι εργαζόταν ως πωλητής ηλεκτρικών σκουπών. Τον Οκτώβριο του 1923, με μοναδικό του εφόδιο την αυτοπεποίθησή του και στη τσέπη του λίγα δανεικά χρήματα, ίδρυσε μαζί με τον αδελφό του το Disney Brothers Cartoon Studio.

Ο πιο εμπορικά οξυδερκής Ρόι διηύθυνε την επιχειρηματική πλευρά. Ο Γουόλτ ήταν ο δημιουργικός εγκέφαλος. Ο βιογράφος του Νιλ Γκάμπλερ έγραψε: «Ο Γουόλτ ήταν γεννημένος για το Χόλιγουντ. Λάτρευε τις μεταμφιέσεις, ήταν φασαριόζος, εξωστρεφής, είχε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, ήταν μελοδραματικός και λαχταρούσε την προσοχή».

Δείτε το βίντεο: Μια βόλτα στην Disneyworld στο Ορλάντο της Φλόριντα

Το άλλο βασικό πρόσωπο της ιστορίας ήταν ο φίλος του Γουόλτ από το Μιζούρι, ο Αμπ ΄Ιβερκς .Ο ΄Ιβερκς ήταν καλύτερος δημιουργός κινουμένων σχεδίων από τον Γουόλτ, αλλά ήταν επίσης ένα άτομο χαμηλών τόνων, τον οποίο ο Ντίσνεϊ πείραζε ασταμάτητα, μερικές φορές και με χοντρά αστεία. Ακόμη χειρότερα, ο Ντίσνεϊ δεν του έδωσε ποτέ τα εύσημα που του άξιζαν για την πιο διάσημη δημιουργία του: τον Μίκυ Μάους.

Ο Μίκυ Μάους «γεννήθηκε» το 1928 αφού ο Γουόλτ, μετά από μια διαμάχη με τον παραγωγό Τσαρλς Μιντζ, είχε χάσει τα δικαιώματα του πιο επιτυχημένου χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων του, που ήταν ο « Όσβαλντ το τυχερό κουνέλι», και χρειαζόταν επειγόντως αντικατάσταση.

Ο μύθος, που έχει επικρατήσει, είναι ότι ο Μίκυ (αρχικά ονομαζόταν Μόρτιμερ) ήταν εξ ολοκλήρου σύλληψη του Ντίσνεϊ, χαρακτήρας εμπνευσμένος από ένα κατοικίδιο ποντίκι που είχε στο Κάνσας Σίτι.Ήταν μια υπέροχη ιστορία, αλλά δεν ήταν η αλήθεια.

Στην πραγματικότητα, το εμβληματικό ποντίκι προέκυψε από ένα brain storming μεταξύ του Γουόλτ και των δημιουργών κινουμένων σχεδίων που συνεργάζονταν μαζί του. Το αρχικό σχέδιο του Μίκυ που έκανε ο Ντίσνεϊ δεν ήταν πολύ καλό, οπότε ο ΄Ιβερκς τον επανασχεδίασε και στη συνέχεια έκανε το animation στο Steamboat Willie (1928), την πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων με πλήρως συγχρονισμένο ήχο.

Δείτε το βίντεο: Οι δύο όψεις του Γουλτ Ντίσνεϊ

Ήταν ένα κολοσσιαίο δημιούργημα. Ο ίδιος ο Ντίσνεϊ, που δάνεισε την τσιριχτή φωνή του Μίκυ, κέρδισε σχεδόν όλα τα εύσημα και σύντομα τόσο ο ίδιος όσο και ο Μίκυ Μάους έγιναν γνωστά ονόματα σε όλο τον κόσμο. Η πορεία όμως στη συνέχεια είχε σκαμπανεβάσματα. Ο Γουόλτ ένιωσε βαθιά προδομένος όταν ο δυσαρεστημένος ΄Ιβερκς αποχώρησε από την εταιρεία. Το υπερβολικό κόστος δημιουργίας κινούμενων σχεδίων ήταν σχεδόν απαγορευτικό και όταν άλλα στούντιο παρήγαγαν όμοιους του Μίκυ, η Disney αναγκάστηκε να τους μηνύσει για να προστατεύσει τον πρώτο της σούπερ σταρ.

Αλλά η μια επιτυχία ακολουθούσε την άλλη, και μια σειρά από εξαιρετικά δημοφιλείς νέους χαρακτήρες δημιουργήθηκαν, όπως ο Πλούτο, ο Γκούφυ και ο Ντόναλντ Ντακ. Ο Ντίσνεϊ άνοιξε ακόμη και έναν μικρό ιδιωτικό ζωολογικό κήπο στο στούντιο, ώστε οι συνεργάτες του, δημιουργοί των κινουμένων σχεδίων να μπορούν να μελετούν το σχήμα και την κίνηση των ζώων. Το 1935, με 500 άτομα στη μισθοδοσία, ήταν έτοιμος πια να κάνει μια ταινία μεγάλου μήκους: Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι.

Περνούσε άγρυπνες νύχτες για να βρει τους χαρακτήρες του. Ήθελε ο Μπάστερ Κίτον, ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Σταν Λόρελ και ο Χάρπο Μαρξ να αντικατοπτρίζονται στον νάνο τον « Υπναρά» και αγχωνόταν νύχτα μέρα όταν νόμιζε ότι οι σχεδιαστές του δεν το είχαν καταλάβει σωστά.

Δείτε το τρέιλερ της ταινίας «Η μικρή γοργόνα»:

Η μοναχική του σκέψη απέδωσε καρπούς. Η ταινία, που κυκλοφόρησε το 1937, πήρε εξαιρετικές κριτικές και είχε τεράστια εμπορική επιτυχία, ενισχύοντας τη θέση της Disney στην πολιτιστική ζωή της Βρετανίας και της Αμερικής. Στο Λονδίνο, η Χιονάτη παιζόταν για 28 εβδομάδες ασταμάτητα. Όταν η ταινία έφτασε στις επαρχίες, οι κινηματογράφοι αναγκάστηκαν να κάνουν κρατήσεις τρεις εβδομάδες νωρίτερα.

Η Χιονάτη ήταν μια πολύ μεγάλη επιτυχία και ήταν δύσκολο να την ακολουθήσουν ανάλογες, όμως αυτό έγινε. Ακολούθησαν ο Πινόκιο(1940), η Φαντασία (1940), ο Ντάμπο(1941) και ο Μπάμπι (1942). Η εταιρεία είχε υπερδιπλασιαστεί σε μέγεθος, αλλά πάντα ο Ντίσνεϊ είχε στενό έλεγχο, παρακολουθώντας με άγρυπνο μάτι ους μισθούς και τα έξοδα.

Συνδικαλισμός και το «όργιο της Χιονάτης»
Η αλήθεια είναι πως αυτά τα 100 χρόνια δεν ήταν πάντα ανέφελα. Υπήρξαν αρκετές σοβαρές εργατικές διαφορές, που άφησαν πικρίες, ισχυρισμοί για ρατσισμό και σεξισμό, βίαιες συνεδριάσεις Διοικητικών Συμβουλίων και ακόμη και μια θανατηφόρα επίθεση αλιγάτορα το 2016 σε ένα μικρό παιδί στο Disney World στη Φλόριντα, με αποτέλεσμα περισσότερα από 200 από τα ερπετά να απομακρυνθούν από το θεματικό πάρκο.

Δείτε το βίντεο: 15 πράγματα που δεν γνωριζατε για τον Walt Disney

Παρά τη μεγάλη επιτυχία, υπήρχαν πολλά προβλήματα στην εταιρεία στην Καλιφόρνια, καθώς ο Γουόλτ ήταν ένα ανελέητα απαιτητικό αφεντικό. Όταν ο Πίντο Κόλβιγκ, η φωνή του Γκούφυ, του Πλούτο και δύο από τους νάνους, παραπονέθηκε ότι ήταν απλήρωτος, ο Γουόλτ τον απέλυσε. Αυτό δημιούργησε εντάσεις μεταξύ των εργαζομένων.

Η αυξανόμενη αναταραχή ξέσπασε τελικά σε μια απεργία των δημιουργών σκιτσογράφων, διακόπτοντας την παραγωγή του Ντάμπο. Οι απεργοί απαίτησαν να ενταχθούν σε ένα σωματείο. Ο Γουόλτ τους χαρακτήρισε κομμουνιστές ταραχοποιούς και πήρε την εκδίκησή του βάζοντάς τους σαν καρικατούρες στον Ντάμπο, ως πανούργους κλόουν στο τσίρκο της ταινίας.

Εξοργίζοντάς τον ακόμη περισσότερο, της απεργίας ηγούνταν ένας από τους καλύτερους ανιματέρ του, ο Αρτ Μπάμπιτ (ο οποίος είχε σχεδιάσει τον Γκούφυ και την Κακιά Βασίλισσα στη Χιονάτη). Εκτός από τις δεξιότητές του στο σχέδιο, ο Μπάμπιτ αντιπροσώπευε όλα όσα απεχθανόταν ο Γουόλτ, καθώς ήταν όχι απλώς ένας – κατά τον Ντίσνεϊ- κομμουνιστής , αλλά επίσης ξεκάθαρα «υπερδραστήριος σεξουαλικά».

Ήταν ένας αχαλίνωτος γυναικάς, ο οποίος είχε σχέση με τη Μάρτζορι Μπέλτσερ, τη νεαρή χορεύτρια που ήταν το μοντέλο της Χιονάτης (την οποία και στη συνέχεια παντρεύτηκε). Τελικά ο Ντίσνεϊ αναγκάστηκε να συμβιβαστεί: επέτρεψε στους ανιματέρ του να συνδικαλιστούν και συμφώνησε να τροποποιηθεί η δομή των μισθών. Ποτέ όμως δεν συγχώρεσε τους απεργούς, κατηγορώντας τους ότι «έσπασαν το πνεύμα» του στούντιο.

Ίσως να συνέβη κάτι τέτοιο, όμως, ακόμη κι αν έγινε, δεν εμπόδισε τη δυναμική της Disney να εξελιχθεί αλματωδώς τις επόμενες δύο δεκαετίες, δημιουργώντας ταινίες ζωντανής δράσης (ξεκινώντας με το Treasure Island το 1950) και, σε αντίθεση με τα περισσότερα κινηματογραφικά στούντιο, εδραιώνοντας την παρουσία της στο νέο μέσο, την τηλεόραση.

΄Όταν είπε ο Ντίσνεϊ να επιβραβεύσει τους συνεργάτες και υπαλλήλους του προσφέροντάς τους ως μπόνους ένα Σαββατοκύριακο στο Παλμ Σπρίνγκς, εκείνοι μάλλον …έβγαλαν τα σπασμένα! Το Σαββατοκύριακο μετατράπηκε σε μακράς διαρκείας όργιο με αλκοόλ και σεξ, και, προς φρίκη του Γουόλτ, έγινε γνωστό ως «Όργιο της Χιονάτης». Ένας άνδρας πήδηξε από την ταράτσα του ξενοδοχείου στην πισίνα. Κάποιος άλλος καβάλησε ένα άλογο στο λόμπι του ξενοδοχείου.

Ο σκηνοθέτης Μπιλ Τζάστις που ήταν στο περιβόητο Σαββατοκύριακο έκανε κάποτε μια πολύ πικάντικη περιγραφή: «Τα μαγιό πετιούνταν έξω από τα παράθυρα. Πολλοί πήγαιναν σε ομάδες για μπάνιο γυμνοί, μεθούσαν και ξυπνούσαν το πρωί κατάπληκτοι όταν διαπίστωναν σε ποιο δωμάτιο και δίπλα σε ποιον είχαν κοιμηθεί το προηγούμενο βράδυ»

Ιδιοφυής και δύσκολος
Ο Γουόλτ Ντίσνεϊ δεν ήταν μόνο η κινητήρια δύναμη πίσω από την επιτυχία της Disney , αλλά βρήκε τον χρόνο και την ενέργεια για ένα άλλο έντονα προσωπικό έργο: το πρώτο θεματικό πάρκο στον κόσμο, τη Disneyland, που άνοιξε στο Anaheim της Καλιφόρνιας το 1955.

Εργάστηκε επίσης σκληρά για να καλλιεργήσει την εικόνα του «Θείου Γουόλτ», η οποία ενισχύθηκε πολύ μετά τον θάνατό του από την ταινία του 2013 Saving Mr Banks, σχετικά με τη δημιουργία της κλασικής Mary Poppins της Disney του 1964. Δεν ήταν έκπληξη που τον υποδύθηκε ο Τομ Χανκς.

Για τον χαρακτήρα του «μεγάλου παραμυθά», ένας τουλάχιστον βιογράφος του ισχυρίζεται πως ο άνθρωπος που ξεκίνησε την αρχική επιχείρηση του Μίκυ Μάους ήταν «εξουσιαστικός», «κακός» και μερικές φορές «κακόβουλος». Ακόμη κι αν αυτό είναι αλήθεια, είναι αδιαμφισβήτητο πως ήταν ένας μοναδικός οραματιστής, που αναμόρφωσε τη λαϊκή κουλτούρα - όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά σε όλο τον κόσμο.

Δείτε το βίντεο: Οι 10 ταινίες της Disney  που θα κυκλοφορήσουν το 2023

Τον τελευταίο καιρό, ωστόσο, τόσον ο ίδιος ο Ντίσνεϊ όσο και η εταιρεία του αλλά και χαρακτήρες των ηρώων του συχνά χαρακτηρίζονται τόσο σεξιστές όσο και ρατσιστές. Σύμφωνα με τους οπαδούς των πρόσφατων τάσεων προτύπων, υπήρχε ρατσισμός στις ταινίες του π.χ.στον Ντάμπο, το κοράκι που μιλούσε ονομαζόταν ακόμη και Τζιμ Κρόου, από το σύνολο των νόμων που επέβαλλαν τον φυλετικό διαχωρισμό στο Νότο. Και, για χρόνια, ο Ντίσνεϊ αρνιόταν να προσλάβει γυναίκες καρτουνίστες, πεπεισμένος ότι δεν είχαν αρκετό ταλέντο.

Ωστόσο, παρ' όλα τα ελαττώματά του, ο Γουόλτ Ντίσνεϊ ήταν αναμφίβολα μια ιδιοφυΐα στη σφαίρα της ψυχαγωγίας. Ο θάνατός του το 1966 από καρκίνο του πνεύμονα (κάπνιζε τρία πακέτα τσιγάρα την ημέρα σε όλη του την ενήλικη ζωή) ήταν βαρύ χτύπημα την εταιρεία. Η απώλεια του καθοδηγητικού πνεύματος της Disney φαινόταν να της αφαιρεί τη δημιουργική της ενέργεια.

Ακόμη και οι επιτυχίες τα χρόνια μετά τον θάνατό του, όπως «Το Βιβλίο της Ζούγκλας» (1967), εξακολουθούσαν να οφείλουν κάτι στον Ντίσνεϊ . Ήταν αυτός που είχε προτείνει τον ηθοποιό κόμικ Φιλ Χάρις να δανείσει τη φωνή του στον αρκούδο Μπαλού στο Βιβλίο της Ζούγκλας, υποδεικνύοντας ακόμη και πώς θα έπρεπε να χορεύει.

Το 1989, η ανησυχητική ύφεση μετά τον θάνατο του Γουόλτ τερματίστηκε από τη λεγόμενη «Αναγέννηση της Disney», όταν η εταιρεία αγκάλιασε ξανά τις παραδόσεις της στα κινούμενα σχέδια και την αφήγηση παραμυθιών για να παράγει νέα κλασικά έργα όπως η Μικρή Γοργόνα (1989), Αλαντίν (1992) και Ο Βασιλιάς των Λιονταριών (1994).

Παρά τα διάφορα σκαμπανεβάσματα, τις ατυχίες και καταγγελίες, η Disney προχωρά στα εκατό χρόνια της, έχοντας αγοράσει και ενσωματώσει στο χαρτοφυλάκιό της και άλλες πανίσχυρες εταιρείες, όπως την Marvel, την πρώην αντίπαλός της Pixar και την Lucasfilm (που δημιούργησε τα Star Wars και Indiana Jones) για να γίνει ένα μεγαθήριο ψυχαγωγίας όπως κανένα άλλο.

Δεν υπήρχε ποτέ ψήγμα αλήθειας στην ευρέως διαδεδομένη θεωρία ότι ο Γουόλτ Ντίσνεϊ είχε φροντίσει ο ίδιος να καταψυχθεί πριν τον θάνατό του, ότι δηλαδή δεν πέθανε αλλά απλώς έπεσε σε χειμερία νάρκη σαν την Ωραία Κοιμωμένη μέχρι να μπορέσει η επιστήμη να τον επαναφέρει στη ζωή. Όπως πολλά ακόμη από την ιστορία του θείου Γουόλτ, ήταν απλώς ένας μύθος. Άλλωστε η πραγματικότητα της Disney εδώ και 100 χρόνια είναι από μόνη της εκπληκτική, σαν ένα από τα παραμύθια της…